1. Vai trò, chức năng của tụy

Tụy là cơ quan nằm sâu trong bụng, phía sau phúc mạc, phía trước cột sống, giữa tá tràng và lách, dài và phẳng, có hình dạng giống chiếc búa với kích thước dài 15cm, cao 6cm, dày 3cm và nặng 80g. Chức năng chính của tụy là sản xuất dịch tiêu hóa và chức năng nội tiết (hormone là chức năng nội tiết nhé). 

Cụ thể, tụy có chức năng nội tiết, tiết hormone insulin, glucagon, somatostatin có tác dụng làm cân bằng nồng độ đường trong máu. Còn chức năng tiết dịch tiêu hóa của tụy là tiết men và enzyme tiêu hóa để hỗ trợ cơ thể hấp thu mỡ, protein và trung hòa dịch vị axit trong dạ dày.

Hình ảnh mô phỏng hình dạng và vị trí của tụy trong cơ thể

2. Dấu hiệu cảnh báo bệnh tụy

Nếu cơ thể xuất hiện các dấu hiệu dưới đây thì rất có thể tụy đang gặp vấn đề, bạn cần hết sức lưu ý.

Chất thải bất thường

Chất thải ở đây chính là phân. Nếu phân của bạn có màu sáng và hơi nổi thì chứng tỏ tụy đang hoạt động kém. Bởi như đã phân tích ở trên, tụy có chức năng tiết ra men và enzyme để tiêu hóa mỡ và protein. Khi tụy có vấn đề thì quá trình tiêu hóa này cũng bị ảnh hưởng. Hệ quả là phân có màu nhạt hơn, nổi trên mặt nước kèm theo đó là lớp màng như mỡ xung quanh do chất béo không được cơ thể tiêu hóa và hấp thụ. 

Buồn nôn, nôn sau khi ăn

Sau khi ăn, đặc biệt là ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, nếu bạn cảm thấy buồn nôn và nôn thì cũng có thể đang mắc bệnh về tụy. Vì lúc này hoạt động sản xuất men và enzyme của tụy bị rối loạn nên khả năng tiêu hóa và hấp thụ chất béo bị suy giảm, dẫn đến các cơn buồn nôn sau khi ăn. 

Nếu bạn cảm thấy đau bụng và nôn sau khi ăn thì có thể cảnh báo tụy có vấn đề

Đau bụng

Thực tế thì đau bụng là dấu hiệu của nhiều bệnh lý, và không loại trừ bệnh lý về tụy, bao gồm cả viêm tụy lẫn ung thư tụy. Nếu bạn có cảm giác đau “xuyên” từ bụng ra vùng lưng giữa hoặc lưng dưới trong thời gian dài thì có nguy cơ bị ung thư tuyến tụy, tuyệt đối không chủ quan. Trường hợp đau bụng dữ dội, tập trung nhiều ở phần bụng giữa thì khả năng cao là viêm tụy, cụ thể là viêm tụy cấp. 

Dù đau theo kiểu nào, bạn cũng cần đi khám và thông báo tình trạng với bác sĩ. Thường thì cảm giác đau này dễ bị nhầm lẫn với trào ngược hoặc các bệnh lý về tiêu hóa, dạ dày nên mô tả triệu chứng bệnh càng chi tiết sẽ càng có lợi cho công tác điều trị. 

Đái tháo đường 

Chức năng nội tiết của tụy là sản xuất hormone nội tiết để kiểm soát lượng đường trong máu. Khi tụy có vấn đề thì chức năng này sẽ suy giảm khiến lượng đường trong máu tăng lên. Trường hợp bạn ăn uống khoa học, sinh hoạt lành mạnh, cân nặng ổn định nhưng lại bị chẩn đoán bệnh đái tháo đường tuýp 2 thì có thể đi kiểm tra tụy để xem có bất thường gì không. 

Tương tự, người đang mắc bệnh tiểu đường mà bệnh không thể kiểm soát không rõ nguyên nhân thì cũng không loại trừ do tụy đang có vấn đề, thậm chí là bị ung thư tụy. 

Sụt cân

Có rất nhiều nguyên nhân gây sụt cân, bao gồm chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt, tâm trạng, suy nghĩ, bệnh lý,… Nhưng nếu bạn sụt cân ngay cả khi ăn uống, sinh hoạt bình thường, kèm theo các cơn đau bụng như mô tả ở trên thì có thể đang mắc bệnh về tụy. Nhìn chung, khi bị sụt cân nhanh chóng không rõ nguyên nhân thì việc đi thăm khám là rất cần thiết. 

Sụt cân không rõ nguyên nhân kèm đau bụng kéo dài không loại trừ bệnh về tụy

3. Các bệnh lý về tụy thường gặp

Khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng cảnh báo trên thì có thể bạn đang mắc các bệnh về tụy sau.

Viêm tụy

Viêm tụy xảy ra khi các enzyme tiêu hóa hoạt động bất thường, tấn công vào tuyến tụy trước khi chúng được giải phóng vào ruột non. Viêm tụy được chia thành 2 dạng: 

• Viêm tụy cấp: Do vi khuẩn và enzyme tiêu hóa tấn công bất ngờ vào tuyến tụy. Lúc này, bạn sẽ cảm thấy đau bụng dữ dội và kéo dài, kèm theo nôn mửa, tiêu chảy, sốt. Nguyên nhân chính gây viêm tụy cấp là do sỏi mật hoặc sử dụng bia rượu, thuốc men,…
• Viêm tụy mạn: Là tình trạng viêm tụy kéo dài và tái phát thành các đợt bệnh. Bệnh phổ biến ở nam giới độ tuổi 30 - 40 với triệu chứng đau bụng và tiêu chảy thường xuyên. Nếu kéo dài có thể gây biến chứng sụt cân, suy dinh dưỡng và tiểu đường.

Viêm tụy cấp là tình trạng cấp cứu nguy hiểm, bạn nên đến khám bác sĩ khi có các dấu hiệu như đã mô tả, nếu được phát hiện và điều trị sớm bệnh có khả năng phục hồi tốt. Còn điều trị viêm tụy mạn thì tùy vào triệu chứng và tình trạng mà có sự khác nhau, Và quan trọng nhất là người bệnh cần tránh xa rượu bia. 

Ung thư tụy

Là sự hình thành khối u trong tuyến tụy, thường là tuyến tụy ngoại tiết. Còn khối u hình thành trong tuyến tụy nội tiết ít gặp và chủ yếu lành tính. Có nhiều nguyên nhân gây ung thư tụy như di truyền, môi trường sống, thói quen ăn uống/ sinh hoạt,… Triệu chứng ung thư tụy bao gồm đau bụng lan ra sau lưng, sụt cân, tiêu chảy, buồn nôn, vàng da, vàng mắt, ngứa lòng bàn tay, chân,… 

Ung thư tụy được điều trị bằng cách phẫu thuật, hóa trị, xạ trị. Sau khi điều trị thì bệnh có nguy cơ tái phát nên việc thăm khám định kỳ và duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh là rất cần thiết. 

Khi cơ thể xuất hiện dấu hiệu bất thường nghi bệnh, bạn cần đi khám sớm

Trên đây là những thông tin giúp bạn hiểu thêm về tụy cũng như các dấu hiệu cảnh báo bệnh về tụy. Nếu cơ thể xuất hiện các triệu chứng bất thường nghi ngờ bệnh, bạn có thể đến Chuyên khoa Nội của Hệ thống Y tế MEDLATEC để các bác sĩ kiểm tra. Chuyên khoa quy tụ đội ngũ bác sĩ giỏi cùng hệ thống máy móc hiện đại giúp việc thăm khám được nhanh chóng và chính xác. 

Để tiết kiệm thời gian, quý khách có thể đặt lịch trước qua hotline 1900 56 56 56 của MEDLATEC