1. Nguyên nhân gây tăng và giảm đường huyết bất thường

Đường huyết là lượng glucose trong máu. Có thể nói rằng, lượng đường Glucose rất quan trọng đối với cơ thể vì nó là nguồn năng lượng chính, giúp các tế bào, các cơ quan và hệ thần kinh trong cơ thể duy trì hoạt động. Tình trạng đường máu quá cao hoặc quá thấp đều có thể gây ra những ảnh hưởng đến sức khỏe và tăng nguy cơ mắc phải nhiều bệnh lý nghiêm trọng. 

Dưới đây là một số nguyên nhân khiến người bệnh bị tăng hoặc giảm đường huyết bất thường: 

Nguyên nhân gây tăng đường huyết

Tăng đường huyết kéo dài làm tăng nguy cơ biến chứng mạn tính như bệnh tim mạch, bệnh võng mạc, bệnh thận. Trong một số trường hợp cấp tính như nhiễm toan ceton hoặc tăng áp lực thẩm thấu do tăng đường huyết, người bệnh có thể nguy kịch nếu không được xử trí kịp thời. Dưới đây là một số nguyên nhân gây tăng đường huyết: 

- Do thừa cân, béo phì. 

- Duy trì lối sống không lành mạnh. 

- Trong gia đình có người mắc bệnh tiểu đường. 

- Do mắc các bệnh về tuyến tụy, bệnh về nội tiết tố hoặc nhiễm trùng. 

- Tác dụng phụ của thuốc điều trị. 

Béo phì là nguyên nhân gây tăng chỉ số đường huyết

Nguyên nhân gây hạ đường huyết

Hạ đường huyết là tình trạng đường huyết thấp hơn mức tiêu chuẩn. Tình trạng đường huyết hạ thấp đột ngột cũng cần được xử trí kịp thời để tránh gây ra những rủi ro nghiêm trọng cho người bệnh. Một số nguyên nhân gây hạ đường huyết như sau: 

- Bỏ bữa.

- Hoạt động thể chất quá sức. 

- Sử dụng thuốc hạ đường huyết. 

- Do mắc các bệnh về tuyến tụy, bệnh gan, bệnh thận hoặc một số bệnh nội tiết. 

2. Bảng chỉ số đường huyết

Việc theo dõi chỉ số đường huyết là rất cần thiết đối với tất cả mọi đối tượng. Do đó, xét nghiệm đường huyết là một trong những xét nghiệm cơ bản trong khám sức khỏe và điều trị bệnh. Những người có nguy cơ cao mắc tiểu đường và những trường hợp đang điều trị bệnh tiểu đường càng cần lưu ý hơn về vấn đề này. 

Các loại xét nghiệm tiểu đường đang được áp dụng phổ biến bao gồm: 

- Định lượng HbA1c: HbA1c phản ánh tỷ lệ hemoglobin bị gắn glucose một cách không enzym (glycation). Mức HbA1c tăng khi mức glucose máu trung bình tăng - nguyên nhân có thể do thiếu insulin, đề kháng insulin hoặc kiểm soát đường huyết kém. 

Xét nghiệm HbA1c rất quan trọng trong đánh giá bệnh tiểu đường

Vì hemoglobin nằm trong hồng cầu và hồng cầu có tuổi thọ ~120 ngày (khoảng 2 đến 3 tháng), HbA1c phản ánh mức đường huyết trung bình trong khoảng thời gian đó. Do đó, HbA1c phản ánh kiểm soát đường huyết trung bình trong 2 đến 3 tháng; tần suất xét nghiệm được quyết định theo chỉ định của bác sĩ (ví dụ mỗi 3 tháng khi đang thay đổi điều trị, hoặc 6 tháng khi ổn định). 

- Đường huyết lúc đói: Được xác định sau khi bạn nhịn ăn ít nhất 8 giờ.

- Đường huyết bất kỳ: Thường được kiểm tra khi bạn có biểu hiện tiểu nhiều, uống nước nhiều và sụt cân không rõ nguyên nhân. 

- Nghiệm pháp dung nạp glucose: Để thực hiện xét nghiệm này, bạn cần được uống dung dịch glucose 75g trước 2 tiếng. 

Dưới đây là bảng chỉ số đường huyết, giúp bạn có thể tự theo dõi về tình trạng đường huyết của mình. Tuy nhiên, đây chỉ là những thông tin cơ bản, bác sĩ sẽ sẽ cần xem xét thêm một số chỉ số khác, tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh cũng như một số vấn đề sức khỏe kèm theo để đưa ra chẩn đoán chính xác và lên phác đồ điều trị phù hợp cho bệnh nhân bị tăng đường huyết. 

Bên cạnh đó, bệnh nhân tiểu đường cũng cần hiểu rõ hơn về mức độ nguy hiểm của tình hạ đường huyết để phát hiện sớm bất thường và kịp thời được can thiệp y tế. Cụ thể: 

- Theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA):

+ Hạ đường huyết mức cảnh báo: < 3,9 mmol/L (<70 mg/dL).

+ Hạ đường huyết có ý nghĩa lâm sàng: <3,0 mmol/L (<54 mg/dL).

+ Hạ đường huyết nặng: Người bệnh cần được trợ giúp từ người khác hoặc có biểu hiện rối loạn ý thức, hôn mê.

3. Hướng dẫn cách đo đường huyết

Ngoài việc theo dõi đường huyết dựa trên bảng chỉ số đường huyết, bạn cũng cần biết cách đo đường huyết cơ bản, đặc biệt là những người đang điều trị bệnh tiểu đường và một số người nằm trong nhóm yếu tố nguy cơ cao.

Hai cách phổ biến để kiểm tra chỉ số đường huyết là đo đường huyết bằng máy đo và xét nghiệm đường huyết tại cơ sở y tế. Dưới đây là hướng dẫn đo đường huyết tại nhà bằng máy đo đường huyết: 

- Rửa sạch tay trước khi lấy mẫu máu. 

- Xoa bóp bàn tay để máu lưu thông tốt hơn. 

- Lắp kim lấy máu vào bút và thực hiện lấy máu. 

- Nhỏ một giọt máu vào đầu que thử. Sau đó, đặt que vào máy đo và xem kết quả. 

- Bạn nên ghi lại kết quả đo để tiện theo dõi sự thay đổi chỉ số đường huyết trong cơ thể. 

Đo đường huyết tại nhà vẫn tiềm ẩn nguy cơ sai số nếu bạn thực hiện không đúng quy trình

Đo đường huyết tại nhà có thể tiềm ẩn sai số nếu bạn không thực hiện đo đúng quy trình theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Trong khi đó, xét nghiệm tiểu đường tại cơ sở y tế thường cho kết quả chính xác. Bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm này khi bạn khám sức khỏe định kỳ, có biểu hiện nghi ngờ tiểu đường hoặc tái khám để theo dõi hiệu quả phác đồ điều trị tiểu đường. 

Hy vọng, bài viết trên đã giúp bạn biết cách theo dõi bảng chỉ số đường huyết để hiểu cơ bản về tình trạng sức khỏe của mình. Người bệnh tiểu đường nên tái khám thường xuyên theo chỉ định của bác sĩ hoặc đi khám ngay khi có biểu hiện bất thường. 

Để được giải đáp mọi thắc mắc liên quan đến sức khỏe hoặc có nhu cầu đặt lịch khám tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, quý khách có thể gọi đến tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ nhanh chóng.