1. Bất đồng nhóm máu mẹ con là như thế nào? 

Có rất nhiều hệ thống nhóm máu nhưng 2 hệ nhóm máu được sử dụng rộng rãi nhất là hệ thống nhóm máu ABO và hệ Rh. Trong đó: 

• Hệ thống nhóm máu ABO: Các nhà khoa học sẽ phân biệt các nhóm máu dựa trên sự xuất hiện của kháng nguyên A và kháng nguyên B trên bề mặt của hồng cầu. 
• Hệ nhóm máu Rh: Được quy định bởi kháng nguyên D, C, c, E, e. 

Tình trạng thai nhi mang nhóm máu không tương thích với nhóm máu của người mẹ được gọi là bất đồng nhóm máu mẹ con. Cụ thể, trong quá trình mang thai, một lượng máu của thai nhi có thể đi vào máu của người mẹ khiến cơ thể sản sinh ra kháng thể chống lại thành phần máu con. Sau đó, kháng thể từ máu người mẹ có thể qua nhau thai gây ra tình trạng thiếu máu tán huyết vàng da ở trẻ sơ sinh.

Bất đồng nhóm máu mẹ con là nỗi lo lắng của nhiều mẹ bầu

Sự bất đồng nhóm máu giữa thai nhi và mẹ bầu trên từng hệ nhóm máu như sau: 

• Bất đồng nhóm máu ABO: Tình trạng này thường gặp ở những thai phụ có nhóm máu O và trẻ có nhóm A hoặc nhóm máu B. Nguyên nhân là ở những trường hợp thai phụ mang nhóm máu O, đồng kháng thể 7S-IgG thường chiếm ưu thế và nó có thể đi qua nhau thai, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi. Trong khi đó, đồng kháng thể 19S-IgM ở những thai phụ mang nhóm máu A hay nhóm máu B lại thường có kích thước lớn và khó đi vào nhau thai.
• Bất đồng nhóm máu hệ Rh: Là tình trạng nhóm máu của mẹ mang yếu tố Rh (-) và nhóm máu của thai nhi lại mang yếu tố Rh(+). Hiện tượng bất đồng nhóm máu mẹ con hệ Rh khá hiếm gặp nhưng lại có thể gây ra tình trạng thiếu máu tán huyết ở trẻ sơ sinh rất nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của trẻ.

2. Bất đồng nhóm máu mẹ con có nguy hiểm không?

Tình trạng bất đồng nhóm máu giữa mẹ và con có thể gây ra một số vấn đề như sau: 

- Bất đồng nhóm máu ABO giữa mẹ và con: Tình trạng này có thể khiến trẻ sơ sinh bị thiếu máu tán huyết do kháng thể từ mẹ đi qua nhau thai và phá hủy hồng cầu của con. Biểu hiện thường gặp là vàng da sớm sau sinh, thiếu máu nhẹ đến vừa, đôi khi tăng bilirubin máu. Mức độ bệnh thường nhẹ và tự giới hạn, hiếm khi gây biến chứng nặng như vàng da nhân (nhiễm độc bilirubin não). 

Bất đồng nhóm máu giữa mẹ và bé có thể gây ra những tai biến nghiêm trọng

- Bất đồng yếu tố Rh giữa thai phụ và thai nhi: Tình trạng này xảy ra khi mẹ có nhóm máu Rh âm (Rh-) và thai nhi mang nhóm máu Rh dương (Rh+). Trong lần mang thai đầu tiên, sự nhạy cảm miễn dịch thường chưa rõ rệt, nhưng ở những lần mang thai sau, kháng thể anti-D từ mẹ có thể qua nhau thai, phá hủy hồng cầu của thai nhi, gây thiếu máu tán huyết nặng.

Hậu quả là tăng bilirubin gián tiếp, dẫn đến vàng da nặng sau sinh hoặc vàng da nhân (nhiễm độc bilirubin não). Trong các trường hợp nghiêm trọng, thai nhi có thể bị thiếu máu từ trong tử cung, gây phù thai, suy tim, hoặc tử vong chu sinh.

3. Phải làm sao khi bất đồng nhóm máu mẹ con?

Bất đồng nhóm máu mẹ còn có thể gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của trẻ. Do đó, việc nhận biết sớm và can thiệp kịp thời bằng một số biện pháp phù hợp để giảm thiểu những yếu tố có thể góp phần khiến cho tình trạng của trẻ thêm nghiêm trọng. Cụ thể như sau:

3.1.Phương pháp chiếu đèn

Chiếu đèn là phương pháp điều trị vàng da tăng bilirubin gián tiếp thường được áp dụng khi nồng độ bilirubin toàn phần vượt ngưỡng chỉ định theo tuổi và cân nặng của trẻ. Phương pháp này sử dụng ánh sáng xanh có bước sóng khoảng 460 - 490 nm, giúp chuyển bilirubin tự do dưới da thành dạng tan trong nước, dễ dàng thải qua mật và nước tiểu.

Khi chiếu đèn, trẻ được cởi bỏ quần áo, chỉ che mắt và cơ quan sinh dục để tránh tổn thương, đồng thời cần duy trì thân nhiệt ổn định, bổ sung dịch đầy đủ, và theo dõi nồng độ bilirubin định kỳ để đánh giá hiệu quả. 

3.2. Phương pháp thay máu

Phương pháp này thường được chỉ định trong những trường hợp trẻ bị vàng da nghiêm trọng, bú kém và xuất hiện các triệu chứng nhiễm độc thần kinh. Với những trường hợp thay máu, cần lựa chọn nhóm máu phù hợp, thực hiện theo chỉ định của bác sĩ. Đặc biệt, cần kiểm tra kỹ máu trước khi thay và đảm bảo vô trùng. 

Sau khi thay máu, trẻ cần được theo dõi chặt chẽ về thân nhiệt, tình trạng hô hấp, tuần hoàn máu để có thể nhận biết sớm những bất thường xảy ra như hạ thân nhiệt, sốc, rối loạn tuần hoàn,... để có thể xử trí kịp thời.

4. Phải làm sao để phòng ngừa tai biến do bất đồng nhóm máu mẹ con?

Để phòng ngừa những tai biến có thể xảy ra do tình trạng bất đồng nhóm máu mẹ con gây ra, bạn cần lưu ý những điều sau: 

- Nếu có ý định mang thai, bạn nên chủ động khám sàng lọc để có thể phát hiện sớm những yếu tố có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé. Từ đó, bác sĩ sẽ tư vấn và có lời khuyên cụ thể dành cho bạn.

- Những trường hợp bất đồng nhóm máu giữa mẹ và con nhóm máu hệ Rh: Mẹ sẽ được tiêm kháng thể anti D trong vòng 72 giờ sau sinh dưới sự tư vấn và chỉ định của bác sĩ. Việc tiêm kháng thể anti-D giúp ngăn cơ thể người mẹ tạo ra kháng thể chống Rh, qua đó phòng ngừa biến chứng cho những lần mang thai sau.

Mẹ bầu cần đi khám thai định kỳ để nhận biết sớm những vấn đề bất thường 

Trên đây là một số thông tin về bất đồng nhóm máu mẹ con, cách xử trí và phòng ngừa tai biến do tình trạng này gây ra. Mọi thắc mắc hoặc có nhu cầu khám sàng lọc trước sinh, khám sức khỏe, theo dõi sức khỏe thai kỳ... quý khách có thể gọi đến tổng đài 1900 56 56 56 để được các tổng đài viên của Hệ thống Y tế MEDLATEC hướng dẫn cách đặt lịch khám sớm.