1. Nguyên nhân gây bệnh hen phế quản nghề nghiệp

Bệnh hình thành khi người lao động tiếp xúc lâu dài với các tác nhân gây kích ứng hoặc dị ứng có trong môi trường làm việc (trong thời gian dài hoặc ở nồng độ cao) làm đường thở bị viêm và tăng đáp ứng. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Tiếp xúc với các tác nhân dị ứng trong môi trường làm việc: Bụi gỗ, bột mì, lông động vật, mủ cao su hoặc các chế phẩm sinh học có thể kích hoạt phản ứng dị ứng, gây viêm và co thắt phế quản.
• Tiếp xúc với hóa chất kích thích đường thở: Các chất như isocyanate, formaldehyde, dung môi công nghiệp hoặc hơi hóa chất trong nhà máy có khả năng làm tổn thương niêm mạc phế quản, làm tăng nguy cơ khởi phát hen.
• Hít phải khói, bụi mịn hoặc khí độc: Môi trường nhiều khói hàn, khí công nghiệp, bụi mịn hoặc khu vực thiếu thông gió khiến đường thở bị kích ứng liên tục.
• Làm việc trong điều kiện ô nhiễm kéo dài: Làm việc trong nhà máy, xưởng sản xuất hoặc khu vực phát sinh nhiều bụi, khói, nhưng không có biện pháp bảo hộ phù hợp sẽ làm tăng nguy cơ phát triển bệnh.
• Cơ địa nhạy cảm hoặc có tiền sử dị ứng: Người từng mắc hen suyễn, viêm mũi dị ứng hoặc có cơ địa nhạy cảm dễ bị kích hoạt triệu chứng hơn khi tiếp xúc với các tác nhân nghề nghiệp.

Làm việc trong điều kiện ô nhiễm kéo dài là nguyên nhân điển hình gây bệnh hen phế quản nghề nghiệp

2. Triệu chứng nhận biết bệnh hen phế quản nghề nghiệp

Người bệnh thường xuất hiện các triệu chứng liên quan trực tiếp đến môi trường làm việc và có xu hướng nặng hơn khi tiếp xúc với tác nhân gây kích ứng. Các dấu hiệu phổ biến gồm:

• Ho dai dẳng, đặc biệt trong giờ làm việc: Ho có thể tăng lên khi tiếp xúc với bụi, khói, hóa chất hoặc các yếu tố kích thích trong nhà xưởng.
• Khó thở hoặc cảm giác nặng ngực: Người bệnh thấy thở hụt hơi, khó lấy hơi sâu, nhất là khi làm việc trong môi trường ô nhiễm hoặc kín khí.
• Thở khò khè khi gắng sức hoặc tiếp xúc với tác nhân nghề nghiệp: Âm thanh rít khi thở xuất hiện rõ hơn mỗi khi gặp yếu tố kích phát trong công việc.
• Triệu chứng thường có xu hướng giảm khi rời khỏi nơi làm việc: Nghỉ cuối tuần hoặc nghỉ phép có thể giúp triệu chứng nhẹ đi, đây là đặc điểm gợi ý hen phế quản liên quan nghề nghiệp, nhưng không phải lúc nào cũng xảy ra và không đủ để tự phân biệt với các dạng hen khác.
• Xuất hiện các cơn hen vào đầu ca làm việc hoặc cuối ngày: Nhiều người mô tả triệu chứng tăng rõ rệt ngay khi bắt đầu ca hoặc sau một thời gian tiếp xúc liên tục.

Người bệnh có thể bị ho dai dẳng, đặc biệt trong giờ làm việc

3. Cách phòng ngừa bệnh hen phế quản nghề nghiệp

Để phòng ngừa bệnh hen phế quản nghề nghiệp, người lao động cần chủ động hạn chế tiếp xúc với tác nhân kích thích và tạo môi trường làm việc an toàn hơn cho đường hô hấp. Một số biện pháp quan trọng gồm:

• Kiểm soát môi trường làm việc: Đảm bảo hệ thống thông gió hoạt động tốt, lắp đặt máy hút bụi, giảm nồng độ hóa chất hoặc chất kích thích trong không khí.
• Sử dụng đầy đủ thiết bị bảo hộ: Đeo khẩu trang chuyên dụng, găng tay, kính bảo hộ hoặc quần áo bảo vệ tùy theo đặc thù công việc để hạn chế tối đa việc hít phải chất độc hại. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp hỗ trợ, không thể thay thế việc kiểm soát và loại bỏ hoàn toàn nguồn phát chất thải tại nơi làm việc.
• Giảm thời gian tiếp xúc trực tiếp với tác nhân kích thích: Sắp xếp lại quy trình làm việc, tránh đứng lâu trong khu vực có nhiều bụi, khói hoặc hơi hóa chất.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Không hút thuốc, tập thể dục đều đặn và ăn uống đầy đủ giúp tăng cường chức năng phổi và khả năng chống lại kích ứng.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Khám hô hấp theo lịch, ghi nhận các triệu chứng bất thường trong giờ làm việc và thông báo sớm cho bác sĩ hoặc đơn vị quản lý an toàn lao động. 

4. Khi nào cần gặp bác sĩ ngay?

Người bệnh hen phế quản nghề nghiệp cần thăm khám sớm để được đánh giá và điều trị kịp thời, đặc biệt khi xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Khó thở tăng nhanh hoặc kéo dài: Cảm giác hụt hơi, thở gấp, nặng ngực không thuyên giảm dù đã nghỉ ngơi hoặc rời khỏi môi trường làm việc.
• Thở khò khè, ho nhiều về đêm hoặc sáng sớm: Triệu chứng ngày càng nặng và ảnh hưởng đến sinh hoạt, giấc ngủ hoặc hiệu suất lao động.
• Triệu chứng không cải thiện dù đã dùng thuốc: Dùng thuốc giãn phế quản theo hướng dẫn nhưng vẫn khó thở hoặc ho kéo dài.
• Xuất hiện cơn hen cấp: Tức ngực dữ dội, thở rít, không thể nói thành câu. Đây là tình trạng cấp cứu yêu cầu can thiệp y tế ngay lập tức.
• Triệu chứng xuất hiện liên tục trong môi trường làm việc: Cho thấy tác nhân nghề nghiệp đang ảnh hưởng mạnh đến sức khỏe hô hấp và cần được bác sĩ đánh giá để điều chỉnh môi trường hoặc phác đồ điều trị.

Bạn nên đến gặp bác sĩ ngay nếu khó thở tăng nhanh hoặc kéo dài

Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa bệnh hen phế quản nghề nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe hô hấp cho người lao động. Khi nhận biết sớm tác nhân kích thích và chủ động thực hiện các biện pháp kiểm soát môi trường làm việc, người bệnh có thể hạn chế nguy cơ khởi phát cơn hen và ngăn ngừa tiến triển nặng. Nếu xuất hiện triệu chứng bất thường hoặc khó thở kéo dài, hãy thăm khám bác sĩ sớm để được tư vấn và điều trị kịp thời, giúp đảm bảo an toàn và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe hô hấp, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.