1. Nguyên nhân dẫn đến bệnh ho gà

Vi khuẩn Bordetella pertussis là nguyên nhân gây ra bệnh ho gà. Chúng xâm nhập vào cơ thể thông qua đường hô hấp và lưu trú tại đây bằng cách bám chặt vào hệ thống lông mao và niêm mạc các cơ quan hô hấp. Sau đó chúng tiết ra độc tố khiến đường thở sưng lên và gây ra các cơn ho gà.

Ho gà có đặc điểm là ho dữ dội, khó kiểm soát cơn ho và khiến bệnh nhân bị khó thở. Sau cơn ho người bệnh sẽ hít thở sâu tạo ra tiếng rít dài. Bất kỳ lứa tuổi nào cũng có nguy cơ bị ho gà nhưng nghiêm trọng nhất là trẻ nhỏ, nhất là những trẻ dưới 1 tuổi chưa được tiêm chủng 3 mũi cơ bản đầy đủ. 

Ho gà là một trong những bệnh lý đường hô hấp thường xuất hiện khi thời tiết chuyển mùa

Trong giai đoạn nhiễm bệnh ho gà có thể lây từ người này sang người khác thông qua giọt bắn do người bệnh tiết ra khi ho, hắt hơi, tiếp xúc với dịch tiết niêm mạc mũi họng khi bệnh nhân ho hoặc khạc nhổ. Do đó ho gà rất dễ lây lan khi ở nơi đông người, ví dụ như khu công nghiệp, trường học, ký túc xá, nhà ở đông dân,...

Theo số liệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thì trên thế giới hàng năm có từ 30 - 50 triệu người bị ho gà, tỷ lệ tử vong trung bình mỗi năm là khoảng 300.000 người, đặc biệt tăng cao ở đối tượng trẻ nhỏ. Nhờ tiêm vắc xin phòng bệnh, tỷ lệ này đã giảm thiểu đáng kể.

2. Triệu chứng nhận biết bệnh ho gà 

Theo đánh giá của Cục Y tế dự phòng, dưới đây là cá giai đoạn phát triển của bệnh ho gà:

• Giai đoạn ủ bệnh: diễn ra trong vòng 6 - 20 ngày (trung bình là 9 - 10 ngày).

• Giai đoạn viêm long: diễn ra từ 1 - 2 tuần, bộc lộ các triệu chứng như hắt hơi, sốt nhẹ, húng hắng ho, chảy nước mũi và ho thành cơn khi ở cuối giai đoạn này.

• Giai đoạn khởi phát: tiếp tục kéo dài trong 1 -  6 tuần, đôi khi có thể là 10 tuần. Lúc này cơn ho thường đột ngột xuất hiện, bất kỳ lúc nào trong ngày nhưng ban đêm là nặng nhất. Các triệu chứng điển hình của ho gà giai đoạn này:

• Ho: ho thành cơn rũ rượi, mỗi cơn kéo dài từ 15 - 20 tiếng ho liên tục, con ho giảm và yếu dần. Vì ho quá nhiều và dữ dội nên trẻ sẽ bị thở yếu, thậm chí đôi lúc ngưng thở vì thiếu khí oxy, mắt đỏ, mặt tím tái, chảy nhiều nước mũi, nước mắt, tĩnh mạch cổ nổi, bơ phờ, mệt mỏi, đổ mồ hôi, thở nhanh, mạch nhanh,... Ngoài ra có thể xuất hiện các triệu chứng như sốt nhẹ, loét hãm lưỡi, mi mắt và mặt nặng,... Thời gian 2 tuần đầu cơn ho xuất hiện dày đặc (trung bình 15 cơn/ngày) rồi giảm dần. Nếu không được điều trị bệnh có thể diễn ra lâu hơn. Đối với trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi khi ho có thể không nghe thấy tiếng rít;

• Khạc đờm: sau khi kết thúc một cơn ho, trẻ có thể khạc đờm màu trong, trắng, dính như lòng trắng trứng. Xét nghiệm đờm có thể tìm thấy vi khuẩn ho gà;

• Thở rít: xuất hiện xen kẽ trong mỗi tiếng ho hoặc ở cuối cơn ho. Tiếng thở giống với tiếng gà rít.

• Giai đoạn hồi phục: từ 2 - 3 tuần, tần suất cơn ho thưa dần, người bệnh hạ sốt nhưng vẫn còn dư âm ho vào nhiều tháng sau đó dẫn tới viêm phổi.

Triệu chứng của bệnh ho gà 

Ở thanh thiếu niên và người lớn, biểu hiện ho gà có tính chất nhẹ nhàng hơn, cơn ho điển hình ít gặp, thậm chí khó phát hiện triệu chứng. Ho thường kéo dài hơn 1 tuần. Vẫn có trường hợp trẻ nhỏ vẫn mắc bệnh mặc dù đã được tiêm vắc xin nhưng bệnh thường đã được giảm nhẹ và nhanh khỏi.

3. Biến chứng của bệnh ho gà

3.1. Đối với trẻ sơ sinh sinh và trẻ nhỏ

Ở trường hợp trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ khi mắc bệnh ho gà thì biến chứng do bệnh gây ra rất nghiêm trọng, thậm chí có thể gây tử vong đặc biệt là những trẻ chưa được tiêm phòng.

Vì triệu chứng của bệnh khi khởi phát khá giống với bệnh cảm lạnh thông thường nên nhiều cha mẹ chủ quan, tự mua thuốc và điều trị cho trẻ tại nhà. Điều này rất dễ khiến trẻ phải đối diện với những biến chứng nguy hiểm sau:

• Biến chứng tại hệ hô hấp: bội nhiễm gây viêm phổi, viêm phế quản, ho dẫn tới ngưng thở gây tử vong ở trẻ;

• Trẻ bị thoát vị, lồng ruột, sa trực tràng. Những trẻ bị nặng hơn còn bị tràn khí trung thất, tràn khí màng phổi, vỡ phế nang,...;

• Mất nước, xuất huyết kết mạc;

• Viêm não với tỷ lệ di chứng nghiêm trọng và nguy cơ tử vong rất cao.

3.2. Đối với thanh thiếu niên và người lớn

So với trẻ nhỏ thì thanh thiếu niên và người lớn khi bị ho gà gặp biến chứng nhưng mang tính chất ít nghiêm trọng hơn, nhất là những người đã được tiêm vắc xin phòng bệnh. Biến chứng của bệnh ho gà ở thanh thiếu niên và người lớn có thể là:

• Viêm phổi;

• Sụt cân;

• Ho nặng có thể dẫn tới gãy xương sườn;

• Mất kiểm soát bàng quang;

• Hôn mê, khó thở, da tím tái.

4. Bệnh ho gà và các phương pháp điều trị, phòng ngừa 

Ở những trẻ nhỏ bị ho gà thì cần được cách ly và điều trị tại nhà, dưới hướng dẫn của nhân viên y tế. Gia đình của trẻ cần đưa trẻ đi tái khám nếu xuất hiện các triệu chứng nặng như cơn ho diễn ra thường xuyên hơn, ho dài, rũ rượi và có biểu hiện suy hô hấp,...

Để phòng ngừa nguy cơ ho gà lây lan cho những người xung quanh, bạn nên:

• Nếu trẻ được phát hiện đang bị ho gà thì cần cách ly trẻ với các khu vực đông đúc như trường học, nơi công cộng, ký túc xá,...;

• Buộc kín và vứt bỏ các rác y tế đúng nơi quy định;

• Cho trẻ đeo khẩu trang, dùng khăn giấy để che mũi và miệng của trẻ khi trẻ ho và hắt hơi;

• Hướng dẫn trẻ thường xuyên rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn;

• Các thành viên khác trong gia đình cũng nên được cách ly với trẻ và thực hiện tiêm vắc xin phòng bệnh để đề phòng nhiễm bệnh;

• Nếu trẻ bị ho gà nặng thì cần đưa trẻ đến viện thăm khám để sớm được điều trị. Các phương pháp điều trị thường bao gồm: điều trị suy hô hấp, điều trị biến chứng (nếu có), áp dụng kháng sinh đặc hiệu, điều trị hỗ trợ và biện pháp chăm sóc khác.

Hãy cách ly trẻ khi trẻ có các triệu chứng của bệnh ho gà

Mong rằng những thông tin trên đây về nguyên nhân, dấu hiệu và biến chứng của bệnh ho gà sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này. Hãy đưa trẻ đi tiêm phòng đầy đủ để tránh nguy cơ mắc bệnh cha mẹ nhé.

Nếu trẻ xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ bị ho gà, các bậc phụ huynh có thể đưa trẻ đến khám tại Chuyên khoa Hô hấp của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC để được các y bác sĩ chẩn đoán xác định bệnh và tư vấn phương án điều trị.

Mọi thông tin chi tiết xin vui lòng liên hệ hotline 1900 56 56 56, tổng đài viên của MEDLATEC sẽ hỗ trợ quý khách hàng 24/7.