1. Bác sĩ giải thích chi tiết các nguyên lý của hô hấp nhân tạo

Phương pháp hô hấp nhân tạo, tên khoa học là Artificial respiration được tìm ra và áp dụng từ lâu trong y học, giúp người không còn khả năng tự thở có thể phục hồi chức năng thở. Mục tiêu của hô hấp nhân tạo là đảm bảo lưu thông khí trở lại để không khí ở ngoài vào phổi và không khí ở trong phổi ra ngoài. Khi đó, các tế bào cơ thể vẫn được cung cấp oxy, đảm bảo hoạt động và duy trì sự sống cho người gặp nạn.

Hô hấp nhân tạo đúng cách giúp cứu sống người bệnh

Tế bào cơ thể, đặc biệt là tế bào não sẽ bắt đầu chết sau khi không được cung cấp đủ oxy khoảng một vài phút. Vì thế, hô hấp nhân tạo phải được thực hiện ngay lập tức, càng sớm càng tốt khi bệnh nhân ngừng hô hấp. Bệnh nhân được hô hấp nhân tạo thành công trước khi đưa đến bệnh viện có tỉ lệ sống sót cao hơn, biến chứng thấp hơn.

Hiện nay, giáo dục về phương pháp hô hấp nhân tạo rất phổ biến song không nhiều người hiểu và thực hiện tốt phương pháp này. Phần lớn là do không nắm rõ được các nguyên lý của hô hấp nhân tạo. Nguyên lý này được xây dựng dựa trên hai thì hít vào - thở ra tự nhiên của hệ hô hấp.

Ở nạn nhân bị ngưng thở, họ không thể tự thực hiện động tác hít vào - thở ra một cách tự nhiên, người thực hiện hô hấp nhân tạo cần giúp họ hồi phục hoạt động này. Cụ thể như sau:

Hô hấp nhân tạo giúp bệnh nhân phục hồi chức năng hô hấp

Hỗ trợ thở ở thì hít vào

Đa phần nạn nhân không thể tự hít vào, do đó cần thổi hơi mạnh vào phổi của nạn nhân. Oxy sẽ cung cấp trực tiếp vào phổi và đảm bảo hoạt động của các cơ quan. Đây là biện pháp tạm thời để nạn nhân duy trì được nguồn oxy trong thời gian đường thở khôi phục.

Hỗ trợ thở ở thì thở ra

Hầu hết nạn nhân vẫn có thể tự thở ra tự nhiên do cấu tạo lồng ngực có tính linh hoạt. Nếu có vật cản trở đường thở gây khó khăn ở cả thì hít vào và thở ra, có thể hỗ trợ hoạt động lồng ngực để hỗ trợ thì này.

Nguyên lý hô hấp nhân tạo quan trọng là người cấp cứu phải hô hấp nhân tạo liên tục cho nạn nhân cho đến khi có sự hỗ trợ của nhân viên y tế hoặc nạn nhân bắt đầu tự thở lại bình thường. Các nghiên cứu cho thấy, động tác hà hơi thổi ngạt trong hô hấp nhân tạo cho nạn nhân tốt nhất ở tần số 15 - 20 lần/phút.

Hô hấp nhân tạo thành công khi người bị thương có chuyển động lên xuống của lồng ngực. Dựa trên những nguyên tắc này, có nhiều biện pháp hô hấp nhân tạo khác nhau phù hợp với từng trường hợp nạn nhân.

Có nhiều phương pháp hô hấp nhân tạo phù hợp với từng đối tượng nạn nhân

2. Có những phương pháp hô hấp nhân tạo nào?

Mỗi phương pháp hô hấp nhân tạo đều có ưu nhược điểm, phù hợp với từng hoàn cảnh cấp cứu khác nhau. Cụ thể:

2.1. Phương pháp hà hơi thổi ngạt kết hợp ép tim ngoài lồng ngực

Tên phương pháp này thể hiện khá rõ các hoạt động phải thực hiện khi hô hấp nhân tạo cho nạn nhân. Các bước thực hiện như sau:

• Đặt nạn nhân ở tư thế nằm ngửa, cởi bỏ bớt quần áo, nới rộng thắt lưng.

• Đảm bảo đường thở thông thoáng, loại bỏ dị vật trong mũi, miệng, nhất là nạn nhân bị đuối nước. Ngoài ra, nạn nhân bị nôn ói, tăng tiết đàm nhớt cản trở đường thở thì cần lau, hút sạch dị vật bằng cách đưa vải vào miệng nạn nhân. Sau đó để đầu nạn nhân hơi ngửa.

• Dùng miệng thổi ngạt trực tiếp cho nạn nhân, có thể giáp tiếp qua miếng vải mỏng đặt trên miệng: Một tay bịt mũi, một tay kéo hàm xuống dưới mở miệng nạn nhân. Hít hơi thật sâu rồi giữ chặt miệng nạn nhân, thổi hết hơi.

• Quan sát nếu lồng ngực nạn nhân di chuyển lên xuống nghĩa là bạn thổi ngạt đúng cách. Lặp lại liên tục để cung cấp oxy cho nạn nhân.

• Nếu nạn nhân đồng thời bị ngừng thở kèm ngừng tim, phải kết hợp xoa bóp tim ngoài lồng ngực. Tần suất ép tim phù hợp là khoảng 30 lần ép tim : 2 lần thổi ngạt.

Nếu phương pháp hô hấp nhân tạo này thực hiện trên 30 phút mà không có dấu hiệu thở thì nên ngừng lại, bệnh nhân đã tử vong.

Hô hấp nhân tạo kết hợp ép tim ngoài lồng ngực giúp phục hồi tim

2.2. Phương pháp hô hấp nhân tạo Sylvester

Đây là phương pháp hô hấp nhân tạo thường áp dụng cho bệnh nhân ngạt thở do vùi lấp, ở bà bầu hoặc người có vết thương vùng bụng. 

Đầu tiên vẫn cần làm thông thoáng đường thở cho nạn nhân, loại bỏ các dị vật đường hô hấp.

Đặt nạn nhân nằm ngửa, đầu quay về một bên, kê gối hoặc vật mềm dưới vai để đầu nạn nhân hơi ngửa về phía sau.

Người cấp cứu quỳ ở phía đầu nạn nhân, thực hiện tạo cả thì thở ra và thì hít vào.

Thì thở ra

Nắm chặt 1/3 dưới hai cẳng tay nạn nhân, gấp lên trước ngực, đồng thời nhổm về phía trước, hai tay duỗi thẳng đế ép mạnh lên thành ngực nạn nhân. Thực hiện như vậy để tống không khí ra khỏi phổi cho nạn nhân.

Thì hít vào

Người hô hấp nhân tạo ngồi xuống, kéo hai tay nạn nhân về phía đầu, ngả cả người nạn nhân ra sau.

Nên thực hiện hô hấp nhân tạo này với tần số 15 - 20 lần mỗi phút đến khi bệnh nhân tự thở trở lại.

2.3. Phương pháp hô hấp nhân tạo Nielsen

Phương pháp này hiệu quả với trường hợp hô hấp nhân tạo do đuối nước, bệnh nhân cần nằm sấp để tống nước ra ngoài dễ hơn. Sau khi làm thông thoáng đường thở, đặt nạn nhân ở tư thế nằm sấp, đầu nghiêng sang 1 bên và gối lên 2 bàn tay nạn nhân thì người cấp cứu quỳ gối ở phía đầu nạn nhân rồi thực hiện như sau:

Tạo thì thở ra

Dùng hai tay ép mạnh vào lưng nạn nhân, lòng bàn tay đè lên hai xương bả vai. Hơi ngả người về phía trước, dùng lực ấn thẳng vào thành ngực rồi buông ra đột ngột.

Tạo thì hít vào

Nắm tay nạn nhân ở gần mỏm khuỷu, kéo cánh tay lên trên về phía đầu rồi trả về tư thế ban đầu.

Nên thực hiện hô hấp nhân tạo này khoảng 10 - 12 lần mỗi phút đến khi nạn nhân tự thở trở lại.

Hô hấp nhân tạo thực hiện trước khi đưa nạn nhân tới bệnh viện

Hãy thực hành các phương pháp hô hấp nhân tạo dưới sự hướng dẫn của nhân viên y tế để thành thạo và xử lý đúng khi gặp người bị nạn.