1. Cấu tạo giải phẫu của 2 bộ phận

Ruột thừa:

Đây là bộ phận thuộc về hệ tiêu hóa, nằm ở đoạn cuối của manh tràng, giáp với vùng tiếp nối giữa đại tràng bên phải và ruột non. Ruột thừa là một ống nhỏ, nhìn giống ngón tay và có chiều dài khoảng 3 - 13 cm, đường kính khoảng 6 mm (ở người trưởng thành).

Thường thì ruột thừa sẽ nằm ở vị trí hố chậu phải. Tuy nhiên ruột thừa cũng có thể xuất hiện ở các khu vực khác như vùng dưới gan phải, giữa ổ bụng, nằm giữa các quai của ruột non hoặc bên trái bụng dưới.

Phân biệt viêm ruột thừa với viêm túi thừa đại tràng dựa trên vị trí của từng bộ phận

Túi thừa đại tràng:

Túi thừa đại tràng giống những chiếc túi hình thành trên niêm mạc đại tràng, gặp nhiều ở đại tràng trái và đại tràng sigma, hoặc là rải rác ở toàn bộ cấu trúc đại tràng. Đa số các túi thừa của hệ tiêu hóa sẽ xảy ra tại đại tràng, trong đó 5% là ở manh tràng, 95% còn lại là ở đại tràng sigma, các phần khác của đại tràng hiếm khi có túi thừa hình thành.

Nếu một người có chế độ ăn nghèo nàn chất xơ, phân sẽ dễ bị cứng và khó đào thải ra ngoài, gây áp lực lên đại tràng. Bên cạnh đó, không phải toàn bộ phần vách của đại tràng sẽ đồng đều về cấu tạo mà sẽ có những đoạn vách bị yếu so với những khu vực xung quanh, và khi phân ứ đọng làm gia tăng áp lực ruột, những chỗ yếu đó của niêm mạc sẽ bị đùn đẩy qua ngoài vách đại tràng tạo nên những túi thừa nhỏ, kích thước có thể là 1 - 2 cm hoặc có khi lên đến 5 - 6 cm.

2. Nguyên nhân hình thành bệnh viêm ruột thừa và viêm túi thừa đại tràng

Viêm ruột thừa:

Khi ruột thừa bị tắc nghẽn do dị vật, phân ứ đọng hoặc ung thư thì sẽ dẫn tới viêm ruột thừa. Ngoài ra nhiễm trùng cũng có thể khiến cho ruột thừa bị viêm vì nếu có hiện tượng nhiễm trùng xảy ra tại đây thì ruột thừa sẽ sưng lên để phản ứng lại.

Viêm túi thừa đại tràng:

Như đã giải thích ở trên, túi thừa hình thành trên niêm mạc của đại tràng là do một vài yếu tố khiến cho các phần bị yếu của vách đại tràng bị đùn ra ngoài. Viêm túi thừa đại tràng xảy ra khi các túi thừa này bị viêm, vỡ hoặc nhiễm trùng và nguyên nhân dẫn tới tình trạng này có thể là do những nguy cơ sau:

• Chế độ ăn nhiều chất béo và carbohydrate tinh chế, ít chất xơ;

• Tuổi cao;

• Người thừa cân béo phì;

• Ít vận động và không rèn luyện thể dục, thể thao;

• Nhịn đi tiêu.

Túi thừa đại tràng có hình dáng giống những chiếc túi hình thành trên niêm mạc đại tràng

Viêm túi thừa đại tràng khá ít gặp tại khu vực châu Á và châu Phi, cả nam giới và nữ giới đều có thể mắc căn bệnh này. Tuy nhiên, ở các quốc gia như Úc, Hoa Kỳ và Anh, tỷ lệ số người bị viêm túi thừa đại tràng khá cao, cụ thể: khoảng 5% bệnh nhân mắc ở độ tuổi 40, những người từ 50 tuổi trở lên chiếm từ 33 - 50% và ngoài 80 tuổi là hơn 50%. 

3. Phân biệt viêm ruột thừa và viêm túi thừa đại tràng thông qua triệu chứng

Các biểu hiện đặc trưng ở người bị viêm ruột thừa:

• Đột ngột xuất hiện cơn đau ở quanh rốn và dần chuyển sang vị trí phần dưới bụng phía bên phải;

• Cảm giác buồn nôn, có khi nôn mửa;

• Ăn mất ngon;

• Đầy bụng, xì hơi;

• Sốt từ mức độ nhẹ đến nặng;

• Tiêu chảy hoặc táo bón;

• Vị trí đau có thể thay đổi phụ thuộc vào vị trí của ruột thừa và độ tuổi của người bệnh. Trong trường hợp là phụ nữ mang thai, cơn đau thường nằm ở vùng bụng trên do trong quá trình mang thai ruột thừa đã bị đẩy lên trên.

Người bị viêm túi thừa đại tràng sẽ có các triệu chứng sau đây:

• Cơn đau thường bắt đầu phía bên trái bụng, bệnh nhân có thể bị đau liên tục trong vài ngày. Tuy nhiên cũng có khi cơn đau lại ở phía bên phải bụng và hay bị nhầm là đau ruột thừa, tình trạng này thường gặp ở người gốc Á;

• Sốt;

• Buồn nôn, nôn mửa;

• Bụng trở nên nhạy cảm với cơn đau;

• Táo bón hoặc tiêu chảy (nhưng ít gặp).

4. Hai căn bệnh này có thể gây nên những biến chứng gì? 

Một số biến chứng nghiêm trọng của viêm ruột thừa:

Biến chứng thường gặp và nặng nhất của viêm ruột thừa đó là viêm và bị vỡ (thủng) toàn bộ phúc mạc với các biểu hiện nhiễm độc, nhiễm trùng như sau:

• Mạch nhanh;

• Sốt cao, rét run;

• Tụt huyết áp;

• Bí trung đại tiện;

• Phản ứng thành bụng điển hình (cảm thấy đau khi sờ vào bất kỳ vị trí nào ở bụng);

• Liệt ruột gây chướng bụng.

Khi bị viêm ruột thừa hay viêm túi thừa đại tràng, bệnh nhân cần được cấp cứu ngay để tránh biến chứng nghiêm trọng

Đây là biến chứng vô cùng nguy hiểm, nếu không được phát hiện và cấp cứu sớm thì bệnh nhân sẽ bị đe dọa tới tính mạng. Ở thời điểm trước 36 giờ đồng hồ kể từ khi bệnh nhân có các dấu hiệu đầu tiên của viêm ruột thừa (buồn nôn, nôn, sốt nhẹ, đau bụng hố chậu phải,...) thì tỷ lệ nguy cơ bị thủng ruột thừa thấp nhất là 15%. Chính vì thế nếu người bệnh đã được chẩn đoán bị viêm ruột thừa thì cần phẫu thuật ngay, không được trì hoãn.

Tuy nhiên nếu bệnh nhân có sức đề kháng tốt, mạc treo và quai ruột có sự kết dính tốt thì có thể hình thành đám quánh ruột thừa. Lúc này tình trạng đau và sốt sẽ giảm, xuất hiện một khối chắc, đau ít, không di động nằm ở hố chậu phải. Khi xét nghiệm có thể cho kết quả lượng bạch cầu không tăng cao so với ban đầu, có khi bình thường. Đám quánh trên có thể tiến triển theo 2 dạng: hoặc tan dần hoặc trở thành ổ áp xe ruột thừa.

Có khoảng 25% bệnh nhân bị viêm túi thừa đại tràng cấp tính phải trải qua các biến chứng như:

• Hình thành sẹo khiến cho ruột non hoặc ruột kết bị tắc nghẽn;

• Mủ tích tụ trong túi thừa tạo thành áp xe;

• Giữa các phần của ruột hoặc chỗ nối ruột với bàng quang có thể xuất hiện lỗ rò;

• Khi túi thừa bị vỡ hoặc nhiễm trùng sẽ làm cho các chất trong ruột tràn vào khoang bụng gây viêm phúc mạc. Lúc này bệnh nhân cần phải được cấp cứu khẩn trương và chăm sóc ngay lập tức.

Như vậy, với các yếu tố về nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng như trên ta có thể phân biệt viêm ruột thừa với viêm túi thừa đại tràng. Tuy nhiên để có kết quả chuẩn xác hơn cũng như được xử trí kịp thời, tốt nhất nếu cảm thấy bản thân có những bất thường cảnh báo 2 căn bệnh này thì nên lập tức đi khám và cấp cứu y khoa.

Tổng đài 1900 56 56 56 của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC sẽ hỗ trợ quý bạn đọc giải đáp thêm những thông tin cần thiết liên quan tới các gói khám, dịch vụ tại viện. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi bạn nhé!