1. Thế nào là viêm đại tràng vi thể

Viêm đại tràng vi thể là dạng bệnh xảy ra khi sưng tấy và nhiễm trùng ở ruột già gây đau quặn bụng và tiêu chảy mạn. Sở dĩ gọi là vi thể vì vùng viêm quá nhỏ, mắt thường hay nội soi không thể nhìn thấy được mà phải kiểm tra thông qua kính hiển vi.

Hai dạng viêm đại tràng vi thể

Bệnh viêm đại tràng vi thể gồm 2 dạng:

- Viêm đại tràng collagen: khi soi dưới kính hiển vi sẽ thấy mô đại tràng có lớp collagen dày.

- Viêm đại tràng tăng lympho bào: soi dưới kính hiển vi sẽ nhận thấy có nhiều bất thường ở tế bào bạch cầu lympho trong mô đại tràng.

2. Cơ chế bệnh sinh, nguyên nhân và triệu chứng bệnh viêm đại tràng vi thể

2.1. Cơ chế bệnh sinh

Đến nay giới chuyên môn vẫn chưa xác định rõ ràng được cơ chế bệnh sinh viêm đại tràng vi thể. Nhiều nghiên cứu cho rằng nó có liên quan đến các rối loạn điều hòa cơ chế miễn dịch hoặc tự miễn trong quá trình tiếp xúc với kháng nguyên là một số vi sinh vật hoặc thuốc. Chính tình trạng rối loạn chức năng hàng rào biểu mô làm thay đổi tính thấm của lớp biểu mô kết hợp với sự phơi nhiễm các kháng nguyên và các kháng nguyên tác động vào lớp dưới biểu mô gây ra bệnh lý này. 

Bên cạnh đó, cơ chế tiêu chảy mạn của viêm đại tràng vi thể còn được giải thích gồm:

- Quá trình viêm làm thay đổi tính thấm của niêm mạc.

- Sự bài tiết của niêm mạc ruột và nhu động ruột bị tác động bởi tính đa hình của các kênh vận chuyển tái hấp thu serotonin.

- Kém hấp thu acid mật.

- Sự xuất hiện của chất trung gian gây viêm ở lớp màng đệm biểu mô.

2.2. Nguyên nhân gây ra viêm đại tràng vi thể

Nguyên nhân chính dẫn đến bệnh viêm đại tràng vi thể chủ yếu là:

- Dùng một số loại thuốc làm kích ứng niêm mạc ruột già.

- Mắc một số bệnh khiến cho hệ miễn dịch bị yếu.

- Niêm mạc ruột già bị kích ứng do độc tố của một số loại virus hoặc vi khuẩn.

Hệ miễn dịch yếu làm tăng nguy cơ đối với bệnh viêm đại tràng vi thể

Những yếu tố sau sẽ làm tăng nguy cơ đối với bệnh viêm đại tràng vi thể:

- Giới tính và độ tuổi: nữ giới có khả năng mắc bệnh cao hơn nam giới, người ở độ tuổi 50 - 70 cũng có nguy cơ cao hơn đối với bệnh lý này.

- Hệ thống miễn dịch có vấn đề: các trường hợp mắc bệnh viêm khớp dạng thấp, viêm giáp tự miễn, celiac,... gây rối loạn tự miễn nên dễ bị viêm đại tràng vi thể.

- Hút thuốc nhiều: nhiều nghiên cứu đã tìm ra mối liên hệ giữa việc hút thuốc với bệnh viêm đại tràng vi thể, nhất là ở độ tuổi 16 - 44.

- Một số loại thuốc mà việc dùng nó sẽ có khả năng tăng nguy cơ đối với bệnh viêm đại tràng vi thể là: paracetamol, aspirin, acarbose, ibuprofen, carbamazepine,...

2.3. Triệu chứng nhận diện bệnh

Triệu chứng điển hình của viêm đại tràng vi thể là tình trạng tiêu chảy mãn tính không kèm theo máu ở trong phân. Hiện tượng này có thể thành từng đợt và thường kéo dài trên 4 tuần. 

Người bệnh thường xuyên có cảm giác phải đi ngoài ngay hoặc không tự chủ trong đại tiện và khi đại tiện thì đi phân toàn nước. Nếu bệnh nặng, có trường hợp đi ngoài tới trên 15 lần/ngày và thường tiêu chảy vào ban đêm. 

Mặc dù đi ngoài ra nước nhiều như vậy nhưng người bệnh lại ít khi bị rối loạn điện giải, mất nước nặng hay có biến chứng. Tuy nhiên, việc tiêu chảy nhiều và kéo dài lại ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người bệnh. 

Người bị viêm đại tràng vi thể rất dễ đại tiện không tự chủ

Không những thế, viêm đại tràng vi thể còn gây ra những cơn đau quặn bụng dễ nhầm lẫn với hội chứng ruột kích thích. Ở giai đoạn bệnh tiến triển, cơn đau bụng có thể ở mức nặng hoặc trung bình. Chính vì đau bụng và tiêu chảy quá nhiều nên 50% bệnh nhân bị sút cân, gầy trông thấy.

Ngoài những triệu chứng trên đây thì người bệnh cũng có thể bị: nôn mửa, buồn nôn, đầy hơi,...

3. Phương hướng xử lý với bệnh viêm đại tràng vi thể

Nếu tình trạng tiêu chảy nặng và kéo dài tốt nhất người bệnh nên đến viện ngay để được kiểm tra, chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh gây mất nước cho cơ thể. Mặc dù nội soi không giúp chẩn đoán chính xác bệnh nhưng nó là phương pháp cần thiết để lấy mẫu mô bệnh quan sát dưới kính hiển vi.

Có 2 loại nội soi thường dùng để lấy mẫu bệnh phẩm thực hiện sinh thiết là:

- Nội soi đại tràng: nhằm quan sát toàn bộ đại tràng và dễ dàng lấy mẫu mô.

- Soi đại tràng sigma: thực hiện gần giống nội soi đại tràng nhưng thay vì xem toàn bộ đại tràng thì nó giúp bác sĩ quan sát được phần trực tràng và hầu hết phần đại tràng sigma của ruột già. Trong quá trình nội soi đại tràng sigma bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô.

Ngoài ra, nếu thấy cần thiết bác sĩ cũng sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm bổ sung để loại trừ một số nguyên nhân gây ra các triệu chứng tương tự. Khi đã có cơ sở chẩn đoán và kết luận được chính xác người bệnh bị viêm đại tràng vi thể bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Hầu hết các trường hợp bệnh đều sẽ được dùng thuốc điều trị. Nếu triệu chứng bệnh ngày càng nghiêm trọng và dùng thuốc không có tác dụng thì sẽ cân nhắc tới phẫu thuật để cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ ruột già.

Thay đổi một số thói quen sinh hoạt cũng được xem là biện pháp cải thiện hiệu quả các triệu chứng của viêm đại tràng vi thể:

- Xây dựng lối sống khoa học: ăn nghỉ có giờ giấc, vận động thể thao đều đặn nhưng không quá sức,...

- Trong chế độ ăn hàng ngày cần ăn ít chất xơ, tránh thực phẩm giàu chất béo, đường lactose, chất kích thích, đồ ăn cay nóng, thực phẩm có ga và cồn,...

- Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày.

- Nên ăn các loại thực phẩm mềm và dễ tiêu hóa.

Trong quá trình điều trị bệnh, nếu thuốc không đáp ứng hay phát hiện thấy triệu chứng bệnh trở nên trầm trọng hơn, người bệnh nên trao đổi ngay với bác sĩ để kịp thời điều chỉnh hướng trị liệu.

Mong rằng với những chia sẻ này bạn đọc sẽ hiểu hơn về bệnh viêm đại tràng vi thể. Nếu có nhu cầu tìm hiểu về xét nghiệm chẩn đoán bệnh lý này, bạn đọc có thể liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để chuyên viên y tế của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC tư vấn kỹ càng hơn.