1. Bệnh tay chân miệng là gì? Chẩn đoán bằng cách nào?

Tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính đặc trưng bởi những tổn thương mụn phỏng nước ở miệng, bàn tay, bàn chân. Nếu không kiểm soát tốt bệnh có thể lây lan nhanh và bùng phát dịch ở các khu vực như trường học, nhà giữ trẻ,...

Bệnh tay chân miệng có thể được nhận biết bằng những triệu chứng lâm sàng như tình trạng tổn thương da ở miệng, lòng bàn tay, chân; có thể kèm theo sốt; trẻ biếng ăn; thường xuyên ngứa ngáy;...

Bệnh tay chân miệng gây ra những tổn thương trên da của trẻ

Khi có tổn thương nghi ngờ bệnh tay chân miệng trên lâm sàng, bác sĩ cần chẩn đoán giai đoạn và biến chứng nếu có. Một số xét nghiệm có thể được chỉ định để hỗ trợ công tác chẩn đoán có thể được đặt ra như xét nghiệm máu đánh giá bilan viêm và tìm tác nhân EV71 gây bệnh, hoặc chụp X-quang phổi nếu nghi ngờ có viêm phổi bội nhiễm và nhiều xét nghiệm khác nếu có biến chứng.

2. Cách xử trí bệnh tay chân miệng ở trẻ em

Hiện nay chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Mục tiêu điều trị là cải thiện triệu chứng bệnh giúp trẻ cảm thấy dễ chịu, thoải mái hơn và phát hiện sớm, xử trí kịp thời các biến chứng. 

Bệnh tay chân miệng được chia thành 4 cấp độ. Cấp độ 1 là thể bệnh nhẹ nhất và những trường hợp này có thể được chăm sóc tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Từ cấp độ 2 trở lên, trẻ cần được nhập viện để được điều trị tích cực và theo dõi nghiêm ngặt, phòng ngừa tối đa các biến chứng nguy hiểm. 

2.1. Điều trị tại nhà

Những trường hợp bệnh nhẹ với các triệu chứng như sốt nhẹ, phát ban trên da, không kèm theo các dấu hiệu bất thường khác, cha mẹ có thể áp dụng những biện pháp dưới đây để giảm triệu chứng bệnh, giúp trẻ cảm thấy thoải mái, dễ chịu hơn:

- Cách ly trẻ để tránh lây nhiễm: Trước hết, mẹ cần cho trẻ nghỉ học khoảng 7 đến 10 ngày để tránh lây nhiễm cho những trẻ khác và giúp trẻ được nghỉ ngơi tối đa. Ngoài ra, để hạn chế lây bệnh, mẹ không nên cho con dùng chung đồ cá nhân với các thành viên trong gia đình, mẹ nên rửa tay bằng dung dịch sát khuẩn trước và sau khi chăm sóc con. 

- Về chế độ dinh dưỡng: Trẻ bị bệnh tay chân miệng nên ăn những loại đồ ăn dạng lỏng, có độ mềm và dễ tiêu. Mẹ nên để thức ăn nguội hẳn mới cho trẻ ăn. Nếu trẻ vẫn đang trong độ tuổi bú sữa mẹ, cần cho trẻ bú đầy đủ để đảm bảo dinh dưỡng và giúp trẻ hồi phục sớm. Mẹ cũng cần đảm bảo cho trẻ uống nhiều nước. 

Mẹ nên cho trẻ uống nhiều nước

- Hạ sốt cho trẻ đúng cách: Trường hợp trẻ bị sốt, mẹ có thể lau người bằng nước ấm để giúp trẻ hạ thân nhiệt. Trong những trường hợp trẻ sốt cao, mẹ có thể cho trẻ dùng thuốc hạ sốt paracetamol hoặc ibuprofen theo đúng liều lượng. Lưu ý, không dùng aspirin để hạ sốt cho trẻ. 

- Hướng dẫn trẻ vệ sinh răng miệng và súc họng mỗi ngày với nước muối sinh lý.

- Dùng một số loại thuốc để làm dịu vết loét miệng theo hướng dẫn của bác sĩ. 

- Chăm sóc tổn thương da cho trẻ: Trong quá trình chăm sóc tổn thương da cho trẻ, mẹ cần lưu ý không để vỡ mụn nước và bôi các dung dịch sát khuẩn theo hướng dẫn của bác sĩ. 

- Đưa trẻ tái khám: Trong khoảng 7 đến 10 ngày từ khi khởi phát triệu chứng bệnh, cha mẹ cần đưa con tái khám thường xuyên sau mỗi 1-2 ngày. Trường hợp trẻ bị sốt, cần tái khám mỗi ngày cho tới khi trẻ cắt sốt ít nhất 48 giờ.

- Đưa trẻ đi khám ngay lập tức nếu trẻ có những biểu hiện như sau: 

+ Trẻ sốt cao trên 39 độ C và sốt kéo dài 2 ngày. 

+ Nôn. 

+ Li bì. 

+ Giật mình. 

+ Không bú hoặc bú ít. 

+ Thở nhanh. 

+ Da nổi vân tím.

+ Hôn mê, co giật. 

2.2. Điều trị tại bệnh viện

Những trường hợp trẻ bị bệnh tay chân miệng cấp độ 2 trở lên cần được điều trị và theo dõi tại bệnh viện. Các phương pháp được áp dụng điều trị sẽ phụ thuộc vào từng bệnh nhi. Cụ thể như sau: 

- Theo dõi liên tục các chỉ số của trẻ, bao gồm huyết áp, mạch đập, thân nhiệt, nhịp thở, SpO2, ran phổi và tri giác. 

- Nếu trẻ bị bội nhiễm, cần cho trẻ dùng thuốc kháng sinh. 

- Điều trị biến chứng nếu có. 

3. Dấu hiệu trẻ khỏi bệnh 

Khi trẻ khỏi bệnh tay chân miệng, trẻ sẽ có những biểu hiện như sau: 

- Giảm sốt hoặc cắt sốt hoàn toàn.

- Những vết mụn nước trên da đã bắt đầu khô lại và ngừng xuất hiện thêm. 

- Trẻ tỉnh táo hơn và có thể ăn uống, sinh hoạt bình thường.

- Không có biểu hiện nghi ngờ xảy ra biến chứng.

Tuy nhiên, bố mẹ cần lưu ý dù trẻ đã khỏi bệnh, trẻ vẫn có thể lây nhiễm bệnh cho người khác trong vòng vài tuần. Vì thế, bố mẹ cần đảm bảo vệ sinh cho trẻ và vệ sinh không gian sống để hạn chế nguy cơ lây lan bệnh. 

4. Cách phòng ngừa bệnh tay chân miệng

Phương pháp phòng ngừa bệnh tay chân miệng chủ yếu là phòng tránh qua đường tiêu hóa và hạn chế tiếp xúc với nguồn lây bệnh. Cụ thể như sau: 

- Hạn chế cho trẻ đến những nơi đông người khi đang có dịch bệnh. Không cho trẻ tiếp xúc với những người có dấu hiệu bị bệnh. 

- Cho trẻ đeo khẩu trang khi ra ngoài và rửa tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. 

- Thường xuyên vệ sinh không gian sống, đồ cá nhân và đồ chơi của trẻ. 

- Theo dõi chặt chẽ các triệu chứng của trẻ để kịp thời đưa trẻ đi khám, điều trị bệnh. 

Mẹ cần đưa trẻ đi khám nếu con có biểu hiện lạ

Mong rằng, những thông tin trên đã giúp các bậc cha mẹ biết cách chăm sóc khi trẻ bị bệnh tay chân miệng. Nếu trẻ có biểu hiện bất thường, cha mẹ nên đưa con đi khám để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời. 

Để được đặt lịch khám sớm cho trẻ, các bậc phụ huynh có thể liên hệ đến tổng đài 1900 56 56 56, các tổng đài viên của Hệ thống Y tế MEDLATEC sẽ hướng dẫn chi tiết cho bạn.