1. Đặc điểm của cây cốt khí 

Cây cốt khí có hai loại là cốt khí củ và cốt khí muồng. 

Đặc điểm cốt khí củ 

Cốt khí củ còn được gọi với nhiều tên gọi khác nhau như cốt khí củ, hổ trượng, nam hoàng cầm, điền thất, hồng lìu, tử kim long, hoạt huyết đan, hồ trượng căn, ban trượng căn. Ở nước ta, cây mọc hoang ở những vùng đồi núi cao. Cây có sức sống mạnh mẽ, bạn có thể trông mà không phải bỏ công chăm sóc nhiều. Để nhận diện cây hổ trượng, bạn có thể dựa vào những đặt điểm sau: 

• Thân rỗng, có nhiều mắt nối nhìn giống như thân tre non, dài khoảng 3 - 4m, 
• Lá có hình ô van, dài khoảng 7 - 14cm, rộng từ 5 - 12cm. 
• Hoa nhỏ, màu trắng hoặc kem và mọc thành chùm, cuối hạ - đầu thu là thời điểm hoa nở rộ. 

Đối với cốt khí củ thì phần rễ hay củ được sử dụng làm thuốc, có thể thu hoạch quanh năm nhưng thời điểm tốt nhất là vào tháng 8 và 9. 

Hình ảnh nhận diện cây hổ trượng hay cốt khí củ

Đặc điểm cây cốt khí muồng 

Cốt khí muồng còn có tên gọi là vọng giang nam, muồng lá khế, dương giác đậu cây muồng tây, mồng hè, muồng hoàng yến, cốt khí hạt. Cây có những đặc điểm nhận diện như sau:

• Cây mọc hoang dại với chiều cao từ 1 - 2m, có thể sống một hoặc nhiều năm. 
• Lá kép lông chim gồm 4 - 8 đôi lá chét, hình trái xoan. 
• Bông mọc thành chùm ở nách lá hoặc đầu cành, màu vàng. 
• Quả đẹp, hơi cong, dài trung bình khoảng 15cm, bao bọc lấy phần hạt bên trong. Mỗi quả thường có từ 10 - 20 hạt dẹp, cứng và nhẵn bóng. 

Phần thân và lá thường được thu hoạch vào mùa hè hoặc mùa thu lúc cây trưởng thành sau đó phơi khô rồi bảo quản để dùng dần. Quả được thu hái lúc chín, phơi khô rồi đập lấy hạt.

Hình ảnh nhận diện cốt khí muồng

2. Những công dụng và bài thuốc trị bệnh từ cây cốt khí củ 

Thành phần hóa học chính trong cốt khí củ là anthanoid, được biết đến với công dụng chữa nhiều bệnh lý khác nhau. 

Tác dụng của cây cốt khí củ 

Trong y học cổ truyền, cây hổ trượng có vị ngọt đắng, tính mát, cho tác dụng chữa phong thấp, lợi tiểu, thanh lọc cơ thể, hoạt huyết, thông kinh, giảm đau. Dịch chiết từ cây cốt khí củ có tác dụng: 

• Chống viêm, ức chế quá trình hình thành khối u và đột biến gen bởi 1 - Nitropyridine. 
• Ngăn chặn quá trình oxy hóa, chống lão hóa và hạn chế phát triển ung thư da. 
• Các vấn đề liên quan đến tim mạch và mạch máu như giảm sự lắng đọng lipoprotein (LDL), hạ cholesterol, làm biến đổi sự tổng hợp triglycerid và cholesterol nhờ đó hạn chế nguy cơ hình thành mỡ máu, xơ vữa động mạch,… 
• Các vấn đề liên quan đến tiêu hóa, ức chế tụ cầu vàng, trực khuẩn mủ xanh và trực khuẩn lỵ hoặc bệnh lý về gan, sỏi mật. 
• Giúp vết thương do bỏng mau lành nhờ khả năng năng tăng cường hệ miễn dịch và chức năng tim bởi thành phần có chứa chất tăng cường chức năng tuần hoàn vi mạch. 

Ngoài ra, cốt khí củ còn có tác dụng chống ho, giãn phế quản, cầm máu, chữa táo bón, bỏng da, viêm xương khớp, gout, cải thiện tình trạng rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh và giảm triệu chứng mãn kinh.

Cốt khí củ có tác dụng hạ cholesterol, giảm nguy cơ hình thành mỡ máu

Một số bài thuốc từ cây cốt khí củ 

Bạn có thể tham khảo một số bài thuốc điều trị bệnh từ cốt khí củ dưới đây: 

• Chữa đau bụng: 10g cốt khí củ và 10g lá móng sắc chung rồi lấy nước uống ngày 2 lần từ 2 - 3 ngày. 
• Chữa phong thấp, đau nhức xương khớp: Cốt khí, dây đau xương, rễ lá lốt, cỏ xước, nhân trần, cam thảo nam, mã đề, quế chi, mỗi loại 20g, sắc lấy nước uống từ 2 - 3 tuần, mỗi ngày 1 lần. 
• Chữa viêm gan: 15g cốt khí, 15g chút chít, 20g lá móng sắc lấy nước uống từ 3 - 4 tuần, mỗi ngày 1 lần. 
• Hỗ trợ hạ đường huyết, ổn định huyết áp: Mỗi loại 5g gồm cốt khí, trục diệp, lá tre, gừng tươi, thổ phục linh sắc lấy nước uống 1 lần/ngày, từ 3 - 4 tuần.
• Điều trị chấn thương, tụ máu bầm: 30g cốt khí củ, 20g cây gối hạt, 20g cây bìm bìm, mộc thông sắc với 2 lít nước, đun đến khi còn lại khoảng 2 chén chia làm 2 lần uống trong ngày. 

3. Tác dụng và một số bài thuốc từ cây cốt khí muồng 

Thành phần của cây cốt khí muồng có chứa nhiều hợp chất mang lại lợi ích cho sức khỏe con người như anthraquinone, flavonoid và các alkaloid.

Tác dụng của cốt khí muồng

Những công dụng của cây cốt khí muồng có thể kể đến là: 

• Kích thích quá trình tiêu hóa, giảm tình trạng khó tiêu, chướng bụng. 
• Cải thiện sức khỏe gan. 
• Hỗ trợ quá trình lọc máu. 
• Giảm triệu chứng viêm, đau dạ dày. 
• Hạt cốt khí muồng có tác dụng giải nhiệt, làm sáng mắt, tiêu viêm hỗ trợ tiêu hóa. 
• Lá và thân có tác dụng chống viêm, thanh lọc cơ thể, giải độc, ức chế sung huyết phổi, giảm nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Rễ có tác dụng hỗ trợ điều trị phong thấp. 

Một số bài thuốc từ cốt khí muồng 

Dưới đây là những bài thuốc từ cây cốt khí muồng được sử dụng phổ biến là: 

• Chữa táo bón: Cho 5g cốt khí muồng vào nước ấm, đợi 5 phút sau đó uống trước khi đi ngủ.
• Hỗ trợ điều trị bệnh gan: Cho 10g cốt khí muồng vào nước sôi rồi đợi khoảng 5 phút sau đó rót ra ly để nguội và uống mỗi ngày 1 lần. 

Cây cốt khí mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe với những công dụng trị bệnh mà không phải ai cũng biết. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, bạn cần phải hỏi ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn cho bản thân. Đồng thời, không nên quá lạm dụng để tránh gây tác dụng ngược. Tuyệt đối không tự ý sử dụng khi chưa có sự thăm khám, hướng dẫn từ bác sĩ. 

Cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng cây cốt khí

Nếu bạn đang gặp những vấn đề sức khỏe bất thường, có thể liên hệ với các bác sĩ chuyên khoa thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC thông qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.