1. Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ là gì

Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ là tình trạng trẻ thiếu năng lượng và chất dinh dưỡng, ảnh hưởng xấu đến quá trình sống, hoạt động và phát triển. Để có cách khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ, ba mẹ cần biết trẻ đang gặp thể suy dinh dưỡng nào. Suy dinh dưỡng ở trẻ được chưa làm 3 thể chính:

• Thể nhẹ cân: cơ thể thiếu chất dinh dưỡng nên bé không đạt cân nặng tiêu chuẩn như trẻ cùng lứa và cùng giới. 

• Thể thấp còi: do bé tăng trưởng chậm kéo dài nên không đạt chiều cao tiêu chuẩn. 

• Thể gầy còm: đây là tình trạng cân nặng theo chiều cao tụt xuống thấp đáng kể, thấp hơn mức tiêu chuẩn. 

Suy dinh dưỡng là tình trạng khá phổ biến ở trẻ nhỏ

2. Nguyên nhân khiến trẻ bị suy dinh dưỡng

Theo thống kê, tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ có thể khiến gần 10 triệu ca tử vong trên thế giới mỗi năm. Có khá nhiều nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ, điển hình như:

Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột

Hệ vi sinh đường ruột có khoảng 85% vi khuẩn có lợi là 15% còn lại là vi khuẩn có hại. Hệ vi sinh nào giúp cơ thể miễn dịch, tăng sức đề kháng, hỗ trợ tiêu hóa cho trẻ. Tuy nhiên, nếu chẳng may hệ vi sinh mất cân bằng do một số nguyên nhân như sử dụng kháng sinh, thức ăn bị nhiễm khuẩn,… sẽ khiến trẻ bị suy dinh dưỡng. 

Lúc này, điều ba mẹ cần làm là tìm cách khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ để không làm quá trình phát triển của trẻ bị ảnh hưởng.

Thiếu enzym tiêu hóa

Enzym tiêu hóa giữ vai trò chuyển hóa thức ăn thành chất dinh dưỡng. Khi trẻ ăn nhiều mà không tăng cân, suy dinh dưỡng, có thể trẻ đang bị thiếu enzyme tiêu hóa.

Ống tiêu hóa của trẻ có vấn đề

Khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của trẻ sẽ giảm nếu bé mắc một số bệnh về ống tiêu hóa như viêm ruột, viêm loét dạ dày hay hội chứng kích thích ruột. Ngoài ra, những bệnh lý này còn làm trẻ chán ăn khiến cơ thể không đủ chất.

Dùng thuốc không đúng cách

Nếu chẳng may sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách có thể diệt luôn vi khuẩn có lợi trong cơ thể bé, làm mất cân bằng hệ vi sinh. Do đó, khi con có vấn đề viêm nhiễm, bố mẹ nên gặp bác sĩ để được tư vấn. Ngoài ra, khi dùng thuốc kháng sinh mẹ nên dùng kèm men si vinh để đảm bảo cân bằng hệ vi sinh.

Trẻ dùng thuốc kháng sinh không đúng cách có thể bị suy dinh dưỡng

Trẻ thiếu chất trong những giai đoạn phát triển

• Giai đoạn bào thai: nếu khi mang thai, mẹ không ăn uống đủ chất, con có thể suy dinh dưỡng ngay trong bào thai. Điều này có thể khiến trẻ sinh non, ảnh hưởng đến sự phát triển. Do đó, vấn đề khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ phải được tiến hành ngay khi mang thai.

• Giai đoạn cho con bú: nếu chẳng may mẹ bị mất sữa, phải nuôi con hoàn toàn bằng sữa công thức, nếu không đúng cách có thể khiến trẻ bị suy dinh dưỡng. Ngoài ra còn khiến trẻ giảm khả năng miễn dịch, chậm phát triển so với những trẻ cùng tuổi.

• Giai đoạn ăn dặm: mẹ cho con ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn có thể khiến trẻ phát triển chậm do thiếu máu, thiếu sắt, thiếu năng lượng.

• Khi trẻ lớn: nếu mẹ chỉ cho con ăn theo sở thích của con trong một thời gian dài sẽ làm trẻ thiếu những chất dinh dưỡng cần thiết.

3. Hậu quả của suy dinh dưỡng đối với trẻ nhỏ

Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ gây ra nhiều hệ lụy đáng lo ngại, ảnh hưởng trực tiếp đến chính sức khỏe, thể trạng, trí tuệ của bé.

• Hệ miễn dịch suy yếu: thiếu dinh dưỡng sẽ làm hệ miễn dịch suy yếu, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ tử vong.

• Chậm phát triển thể chất và trí tuệ: trẻ bị suy dinh dưỡng và vấn đề về đường tiêu hóa sẽ khiến trẻ hấp thụ chất dinh dưỡng kém, làm chậm quá trình phát triển.

• Có vấn đề về sức khỏe: thiếu chất dinh dưỡng khiến trẻ gặp thêm một số vấn đề như thị giác, còi xương, trí nhớ kém, thiếu kỹ năng, lâu lành vết thương,…

Suy dinh dưỡng có thể khiến trẻ chậm phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ

4. Khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ

Tình trạng suy dinh dưỡng để lại rất nhiều hậu quả cho trẻ. Do đó, bố mẹ cần lưu ý để con mình được khỏe mạnh ngay khi còn là bào thai. Để khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ, mẹ có thể áp dụng những chế độ sau.

Thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng

Để đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ, thực đơn mỗi ngày mẹ cần bổ sung đầy đủ những nhóm chất sau:

• Chất bột đường: có nhiều trong trái cây, rau củ, các loại ngũ cốc, cơm.

• Protein: có trong thịt, cá, trứng, sữa,…

• Chất béo: mẹ có thể bổ sung cho con bằng thịt gia cầm, bơ đậu phộng, dầu thực vật và các loại hạt.

• Vitamin và khoáng chất: nhóm chất này chủ yếu có nhiều trong rau, củ, quả.

Ngoài ra, trẻ từ 2 - 7 tuổi, mẹ nên cho trẻ uống 2 cốc sữa mỗi ngày để bổ sung thêm vitamin, lợi khuẩn để hỗ trợ tiêu hóa, tăng trưởng chiều cao.

Cần cung cấp đủ những nhóm chất cần thiết cho trẻ mỗi ngày

Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng

Điều quan trọng để khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ là phải tăng khả năng hấp thu chất dinh dưỡng, giúp trẻ tăng trưởng khỏe mạnh. Mẹ cần lưu ý những vấn đề sau:

• Tăng dầu mỡ như dầu cá hồi, dầu thực vật vì chất béo cung cấp rất nhiều năng lượng cho trẻ. Ngoài ra, dầu mỡ còn giúp trẻ hấp thụ những vitamin tan trong dầu như vitamin A, vitamin K, vitamin E,…

• Bổ sung dinh dưỡng ở mức cao. Ngoài bữa ăn chính, để trẻ không chán ăn, mẹ có thể cho trẻ ăn thêm bữa phụ bằng trái cây, sữa chua, sữa,… Nhưng mẹ không nên ép khi bé đã chán.

• Đảm bảo đủ 4 nhóm chất cần thiết trong bữa ăn hàng ngày. Mẹ không nên chỉ hầm lấy nước mà hãy cho bé ăn cả phần xác thức ăn.

• Giữ cho trẻ tâm lý thoải mái khi ăn như trò chuyện, nô đùa, khích lệ để trẻ hào hứng khi ăn.

• Nên bổ sung sữa và các sản phẩm từ sữa vào thực đơn hàng ngày để khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ.

• Ngoài ra, mẹ nên khuyến khích trẻ tập thể dục, bơi lội để tăng cường quá trình trao đổi chất. 

• Cha mẹ cũng nên đưa trẻ đi khám bác sĩ dinh dưỡng để xác định tình trạng suy dinh dưỡng của trẻ, từ đó có hướng xử trí kịp thời.

Khuyến khích trẻ tập thể dục mỗi ngày để tăng cường trao đổi chất

Mẹ hoàn toàn có thể khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ bằng chế độ ăn uống và luyện tập hàng ngày. Đầy đủ dinh dưỡng sẽ giúp trẻ có sự phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, mẹ chỉ nên cung cấp đủ dưỡng chất theo tình trạng của trẻ để tránh béo phì hoặc dư thừa chất.