1. GPT trong xét nghiệm máu là gì?

GPT hay còn có thể được gọi là ALT. Đây là một loại enzyme ở tế bào gan và có một lượng ít trong thận, tim và xương. Enzyme GPT (ALT) xúc tác phản ứng chuyển nhóm amin từ alanine sang α-ketoglutarate, tạo thành pyruvate và glutamate – một bước quan trọng trong quá trình chuyển hóa amino acid và đóng vai trò trong sản xuất năng lượng tế bào.

Chỉ số GPT bình thường khi nằm trong khoảng 4 - 36 đơn vị/l 

Trên thực tế, rất nhiều người bệnh chưa thực sự hiểu rõ chỉ số GPT trong xét nghiệm máu là gì. Theo các chuyên gia, chỉ số men gan này là một yếu tố quan trọng để nhận định về tổn thương gan và những vấn đề sức khỏe liên quan đến cơ quan quan trọng này.

Các bác sĩ thường chỉ định thực hiện xét nghiệm này để phục vụ cho việc chẩn đoán cũng như lên phác đồ điều trị những bệnh lý liên quan đến gan. Tùy theo từng trường hợp mà xét nghiệm này có thể thực hiện đơn lẻ hoặc kết hợp cùng các loại xét nghiệm cần thiết khác, chẳng hạn như xét nghiệm AST, để có thể đưa ra những chẩn đoán chính xác nhất về tổn thương trong gan. 

2. Chỉ số GPT tăng là do đâu?

Chỉ số GPT (ALT) bình thường thường nằm trong khoảng 4 – 36 U/L (ở 37 độ C), nhưng giá trị này có thể thay đổi nhẹ tùy thuộc vào hệ máy phân tích của phòng xét nghiệm, giới tính và độ tuổi. Ở trẻ sơ sinh, chỉ số GPT có thể cao hơn do gan chưa trưởng thành hoàn toàn, trong khi ở người cao tuổi, mức GPT có xu hướng thấp hơn so với người trưởng thành.

Dưới đây là một số lý do khiến chỉ số GPT tăng cao hơn so với mức tiêu chuẩn: 

- Tổn thương gan do bất kỳ nguyên nhân nào, như nhiễm virus viêm gan B, viêm gan C, lạm dụng rượu bia, viêm gan tự miễn, hoặc gan nhiễm độc. Khi tế bào gan bị tổn thương, enzym GPT sẽ được giải phóng vào máu với nồng độ cao hơn.

- Tác dụng phụ của thuốc hoặc tiếp xúc với chất độc, bao gồm các loại như paracetamol (acetaminophen), methotrexate, một số kháng sinh, thuốc chống động kinh, thuốc hạ cholesterol, và các hóa chất công nghiệp.

Một số loại thuốc có thể làm tăng chỉ số GPT

- Béo phì và các rối loạn chuyển hóa như đái tháo đường, rối loạn lipid máu cũng là những yếu tố nguy cơ làm tăng men gan.

- Các bệnh lý gan mật khác như viêm đường mật, xơ gan, gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).

- Các bệnh lý ngoài gan như nhồi máu cơ tim, suy tim cũng có thể làm tăng nhẹ chỉ số GPT.

- Nhiễm độc do vi khuẩn, nấm hoặc sử dụng một số chất kích thích như ma túy, steroid đồng hóa,...

- Căng thẳng kéo dài, mệt mỏi hoặc tập luyện thể thao cường độ cao có thể làm tăng nhẹ chỉ số men gan tạm thời. 

Chỉ số GPT tăng trên 200 U/L là tình trạng nguy hiểm, người bệnh cần được điều trị kịp thời để phòng ngừa những biến chứng nghiêm trọng. 

3. Những ai cần xét nghiệm GPT?

Ngoài thắc mắc “GPT trong xét nghiệm máu là gì”, rất nhiều người bệnh còn quan tâm đến vấn đề những ai cần thực hiện loại xét nghiệm này. Dưới đây là một số trường hợp cụ thể thường được bác sĩ chỉ định thực hiện xét nghiệm GPT:

- Người nghi ngờ mắc các bệnh lý về gan, như viêm gan cấp hoặc mạn tính, xơ gan, gan nhiễm mỡ.

- Người có biểu hiện vàng da để xác định nguyên nhân là do gan hay các rối loạn huyết học.

- Người đang điều trị bằng các loại thuốc có khả năng gây độc cho gan, như thuốc điều trị lao, ung thư, kháng sinh dài ngày, v.v.

- Người có yếu tố nguy cơ cao như uống nhiều rượu, mắc bệnh tiểu đường, béo phì, tiền sử gia đình có bệnh gan.

- Người cần theo dõi tiến triển hoặc đáp ứng điều trị trong các bệnh lý gan.

4. Những yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số ALT/GPT 

Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả chỉ số xét nghiệm GPT có thể kể đến như: 

- Tập thể dục với cường độ cao trước khi xét nghiệm có thể làm chỉ số GPT tăng cao hơn bình thường. 

- Đặt ống thông tim mạch hoặc vừa trải qua phẫu thuật cũng có thể thay đổi chỉ số GPT.

- Do vừa sử dụng một số loại thuốc như thuốc tránh thai, thuốc Acetaminophen, verapamil,...

Bạn nên thông báo với bác sĩ về các loại thuốc mình đang sử dụng, những vấn đề sức khỏe đang gặp phải,... để được bác sĩ tư vấn chi tiết hơn và đảm bảo có được kết quả xét nghiệm chính xác. 

5. Làm sao để chỉ số GPT luôn ổn định?

Duy trì sự ổn định của chỉ số GPT cũng là một trong những cách bảo vệ sức khỏe gan. Vậy làm thế nào để chỉ số này luôn ở mức tiêu chuẩn? Dưới đây sẽ là một số gợi ý cho bạn:

- Duy trì chế độ ăn uống hợp lý: Bạn nên ăn uống đầy đủ và cân bằng dưỡng chất, đặc biệt cần uống đủ nước. Nên ưu tiên ăn các loại rau xanh, trái cây để làm mát gan, lợi tiểu. Đây cũng là nhóm thực phẩm có chứa nhiều vitamin và khoáng chất, mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Bên cạnh đó, bạn không nên ăn những món ăn nhiều mỡ, các loại đồ ăn chế biến sẵn, hạn chế uống bia rượu và không nên hút thuốc lá. 

- Ngủ sớm và đúng giờ để gan có thể hoạt động hiệu quả. Ngược lại, thường xuyên thức khuya và ngủ không đủ giấc chính là một trong những thói quen xấu, gây hại cho gan và có thể làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại bệnh nguy hiểm khác. 

- Tránh lạm dụng thuốc: Trước khi sử dụng bất cứ loại thuốc nào, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Nhiều loại thuốc chỉ được sử dụng khi bác sĩ kê đơn. Nếu uống thuốc sai cách, sai liều lượng,... có thể gây hại cho gan và khiến chỉ số GPT tăng bất thường. Khi mua thuốc, cần mua tại những cửa hàng thuốc uy tín để đảm bảo về chất lượng thuốc. 

- Luyện tập thể dục mỗi ngày: Đây là cách tăng cường tuần hoàn máu, duy trì ổn định chức năng giải độc của gan. Tuy nhiên, tập quá nhiều lại có thể gây phản tác dụng, thậm chí có thể gây hại cho gan. Do đó, bạn nên lựa chọn những bài tập nhẹ nhàng để rèn luyện sức khỏe như đi bộ, tập xe đạp,...

- Tránh lây nhiễm các bệnh về gan: Một số phương pháp giúp bạn phòng tránh các bệnh lý về gan như quan hệ tình dục an toàn, không dùng chung đồ dùng cá nhân với người khác, tiêm phòng viêm gan B. Nếu trong gia đình có người bị viêm gan B, bạn nên khám sức khỏe định kỳ. 

- Khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm men gan theo dõi thường xuyên, nhất là với những người có yếu tố nguy cơ như: uống rượu bia, béo phì, tiểu đường, từng mắc bệnh gan. Việc theo dõi định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường về men gan để xử lý kịp thời.

- Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại và môi trường ô nhiễm, chẳng hạn như thuốc trừ sâu, dung môi công nghiệp, khí thải. Những yếu tố này có thể gây tổn thương gan, làm tăng chỉ số GPT.

Người bệnh nên lựa chọn thăm khám tại những cơ sở y tế uy tín

Hy vọng, bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về chỉ số GPT trong xét nghiệm máu là gì, cũng như một số cách giúp ổn định chỉ số này và bảo vệ sức khỏe lá gan. Nếu còn thắc mắc cần được giải đáp hoặc có nhu cầu kiểm tra sức khỏe, quý khách hàng vui lòng gọi đến tổng đài 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được tư vấn chi tiết hơn.