1. Hội chứng Cushing do thuốc là gì?

Hội chứng Cushing được chia thành 2 loại, bao gồm:

• Hội chứng cushing do thuốc hay còn gọi là hội chứng Cushing ngoại sinh. 
• Hội chứng Cushing nội sinh: Là những trường hợp bị bệnh là do tăng tiết cortisol từ tuyến thượng thận.

Gần như tất cả các trường hợp bị hội chứng Cushing đều do cơ thể dư thừa hormone cortisol. Đây là loại hormone do tuyến thượng thận sản xuất. Cortisol có tác dụng kích thích tế bào sản xuất glucose từ protein và acid béo. Bên cạnh đó, cortisol này cũng giúp kiểm soát huyết áp, giảm phản ứng viêm và giảm căng thẳng.

Hội chứng cushing do thuốc là bệnh nội tiết phổ biến.

Những trường hợp mắc hội chứng Cushing do thuốc thường là do người bệnh lạm dụng corticoid với liều lượng cao hoặc sử dụng thuốc trong suốt một thời gian dài

Corticoid là loại thuốc thường được chỉ định với những trường hợp mắc các bệnh hen suyễn, viêm da, dị ứng, viêm khớp dạng thấp,... Nhóm thuốc này không chỉ được sử dụng qua đường uống mà còn có thể được truyền qua tĩnh mạch hoặc được tiêm trực tiếp vào khớp, dùng theo dạng kem bôi ngoài da hay dạng thuốc nhỏ mắt và dạng hít. 

Hội chứng Cushing do thuốc là tác dụng phụ nghiêm trọng nhất của thuốc corticoid. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể bị ảnh hưởng đến xương khớp, lượng đường máu, huyết áp hay trầm cảm nếu sử dụng loại thuốc này trong suốt một thời gian dài. Do đó, trước khi điều trị bằng loại thuốc này, bác sĩ sẽ cân nhắc rất kỹ về lợi ích và nguy cơ có thể gặp phải. 

2. Triệu chứng của hội chứng cushing do thuốc

Dưới đây là một số triệu chứng có thể gặp phải khi người bệnh mắc hội chứng Cushing do thuốc: 

- Béo phì: Người bệnh có biểu hiện tăng cân nhanh. Vị trí tích tụ chất béo trên người chủ yếu là ở mặt, sau gáy, vùng bụng. 

Tăng cân có thể là triệu chứng của bệnh

- Teo cơ và yếu cơ: Cơ chân tay của bệnh nhân teo gầy, tình trạng yếu cơ có thể nghiêm trọng hơn khi người bệnh giảm kali máu. 

- Teo da và mô dưới da, dễ bị bầm, dễ bị nấm da và vết sẹo trên da thường lâu lành. 

- Nữ giới bị bệnh thường có biểu hiện mọc râu, rậm lông và nhiều mụn trứng cá. 

- Rối loạn sinh dục: Chẳng hạn như vô kinh ở nữ, rối loạn cương dương ở nam hoặc giảm ham muốn tình dục ở cả 2 giới.

- Tăng huyết áp.

- Tiểu đường: Người mắc hội chứng Cushing do thuốc có tiền sử gia đình mắc tiểu đường hoặc nằm trong nhóm nguy cơ cao bị tiểu đường thì rất dễ mắc phải căn bệnh này. 

Bệnh nhân dễ bị gãy xương do mắc hội chứng Cushing

- Loãng xương: Hội chứng Cushing thường gây ra tình trạng loãng xương với các biểu hiện bệnh thường gặp như đau lưng, đau nhức xương, thậm chí là xẹp đốt sống, gãy xương sườn, xương cột sống hay xương bàn chân. Tình trạng hoại tử chỏm xương đùi vô trùng cũng là thường xảy ra trong hội chứng Cushing do thuốc.

- Rối loạn tâm thần: Người bệnh thường có một số triệu chứng như thay đổi cảm xúc, tâm lý không ổn định, dễ nổi cáu, rối loạn tâm thần, khó tập trung, suy giảm trí nhớ. 

- Trẻ nhỏ mắc hội chứng Cushing thường chậm phát triển. Nguyên nhân là do lượng cortisol cao có thể làm ức chế tác dụng hormone tăng trưởng.

- Các triệu chứng khác như uống nhiều nước, tiểu nhiều, sạm da toàn thân,...

3. Điều trị hội chứng Cushing do thuốc

Để điều trị bệnh hội chứng Cushing do thuốc, người bệnh cần ngưng dùng các loại thuốc nằm trong nhóm corticoid. Tuy nhiên, việc ngưng thuốc hoàn toàn hay giảm liều cần có sự chỉ định cụ thể từ bác sĩ. Bác sĩ sẽ cân nhắc giải pháp phù hợp với từng bệnh nhân. 

Tuy nhiên, người bệnh nên giảm dần liều thuốc cho đến khi ngừng hẳn. Việc ngừng đột ngột thuốc corticoid có thể khiến tuyến thượng thận khủng hoảng và gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. 

Trường hợp người bệnh không thể ngừng thuốc do tình trạng bệnh đang quá nghiêm trọng, bác sĩ sẽ kiểm tra và tính toán lại liều lượng thuốc phù hợp để vừa đảm bảo đạt hiệu quả điều trị và vừa hạn chế nguy cơ tác dụng phụ của thuốc. 

Ngoài việc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh cũng cần điều chỉnh thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống để giảm nguy cơ biến chứng. Người bệnh béo phì cần giảm cân khoa học theo hướng dẫn của bác sĩ. Bên cạnh đó, những trường hợp gặp phải những vấn đề về tâm lý có thể cần điều trị với bác sĩ tâm lý trong quá trình điều trị hội chứng Cushing. 

4. Phòng ngừa hội chứng Cushing do thuốc

Dưới đây là một số lưu ý giúp bệnh nhân phòng tránh căn bệnh này: 

- Cân nhắc về lợi ích nhận được và nguy cơ có thể gặp phải trước khi sử dụng.

- Chỉ nên bắt đầu dùng với liều thấp và không nên dùng trong thời gian dài. 

- Nên giảm liều thuốc từ từ.

- Nếu sử dụng thuốc corticoid dạng hít, bạn nên súc miệng và cổ họng sau khi dùng thuốc. 

Nếu không có giải pháp khắc phục sớm, bệnh nhân mắc hội chứng Cushing do thuốc có thể phải đối mặt với những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như suy giảm hệ thống miễn dịch, có nguy cơ cao bị nhiễm trùng, tăng nguy cơ mắc bệnh về tim mạch, nguy cơ cao bị gãy xương,...

Người bệnh nên đi khám nếu có triệu chứng nghi ngờ mắc hội chứng Cushing

Mong rằng, những thông tin trong bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về hội chứng Cushing do thuốc. Bệnh cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời để tránh biến chứng về sau. Bệnh nhân đặc biệt lưu ý không nên tự ý dừng thuốc mà cần hỏi ý kiến bác sĩ để nhận được lời khuyên hữu ích.

Nếu còn thắc mắc hoặc muốn đặt lịch khám sớm với các chuyên gia Nội tiết tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, quý khách có thể gọi đến Tổng đài 1900 56 56 56 để được các tổng đài viên hướng dẫn chi tiết.