1. Nguyên nhân gây lệch hàm

Lệch hàm, hay còn gọi là khớp cắn lệch, là tình trạng xương quai hàm phát triển không đồng đều, lệch sang hoặc đưa ra/lùi vào quá mức. Tình trạng này làm cho tỷ lệ giữa môi trên, môi dưới và toàn bộ khuôn mặt trở nên mất cân xứng. 

Tình trạng lệch hàm thường được nhận biết qua một số biểu hiện sau:

• Quan sát trực tiếp có thể nhận thấy hàm trên hoặc hàm dưới bị lệch sang một phía, kèm theo tình trạng răng nhô ra trước hoặc lùi sâu về sau;
• Xuất hiện cảm giác đau ở hàm, vùng mặt và khu vực trước tai, cơn đau tăng rõ rệt khi há, ngậm hoặc cử động miệng;
• Cử động hàm gặp khó khăn, đôi khi không thể đóng miệng bình thường;
• Khi cắn thức ăn, miệng có cảm giác lệch hoặc cong;
• Khó khăn trong giao tiếp, nói chuyện do hàm không cân đối.

Lệch hàm có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm: 

Bẩm sinh

Nếu trong gia đình có người bị lệch xương hàm, nguy cơ con cái gặp tình trạng tương tự là khá cao.

Chấn thương

Xương hàm có thể bị lệch do va đập mạnh hoặc chấn thương trong tai nạn, vận động, chơi thể thao. Những tác động này có thể gây gãy, nứt hoặc làm lệch xương quai hàm.

Sai sót trong phẫu thuật thẩm mỹ

Các can thiệp thẩm mỹ như gọt cằm, độn hàm có thể ảnh hưởng đến hình dáng xương hàm. Nếu kỹ thuật thực hiện không chính xác, xương hàm có thể lệch, mất đi hình dáng tự nhiên.

Răng mọc không đều

Sự sắp xếp răng không đều, mọc sai vị trí trên cung hàm là một trong những nguyên nhân thường gặp dẫn đến lệch khớp cắn. Nếu không can thiệp kịp thời, sự phát triển của xương hàm có thể bị mất cân đối, lâu dài dẫn tới lệch hàm. 

Răng mọc không đều là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng lệch hàm 

Thói quen xấu

Việc duy trì các thói quen xấu như chống cằm, đẩy lưỡi, nằm lệch một bên hay nhai lệch hàm lâu ngày sẽ làm tăng nguy cơ sai lệch cấu trúc xương hàm. Bên hàm chịu tác động nhiều sẽ phát triển quá mức, khiến hai bên hàm mất cân đối.

2. Hậu quả của lệch hàm

Dù nguyên nhân gây lệch hàm là gì, việc phát hiện và điều trị sớm luôn rất quan trọng. Lệch hàm nhẹ nếu không được can thiệp kịp thời có thể tiến triển nặng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả thẩm mỹ lẫn chức năng ăn nhai. Cụ thể:

Ảnh hưởng đến thẩm mỹ

Khi hàm lệch, phần cơ hàm một bên phát triển quá mức trong khi bên còn lại ít vận động hơn, dẫn đến mất cân đối khuôn mặt. Tình trạng này khiến người bệnh dễ cảm thấy tự ti, e ngại khi giao tiếp.

Suy giảm chức năng ăn nhai

Hàm lệch làm mất cân đối giữa hàm trên và hàm dưới, gây vướng, cộm và khó khăn khi cử động miệng. Lâu dần, chức năng ăn nhai bị suy giảm, người bệnh ăn uống không ngon miệng, dễ dẫn đến thiếu dinh dưỡng, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

Sự sai lệch cấu trúc hàm tác động trực tiếp đến chức năng nhai

Gây đau khớp

Lệch khớp cắn kéo dài làm tăng áp lực lên khớp thái dương hàm, dẫn đến rối loạn khớp thái dương. 

Dễ mắc các bệnh lý răng miệng

Hàm lệch vừa làm giảm hiệu quả ăn uống, vừa gây trở ngại trong chăm sóc răng miệng hàng ngày.Việc tập trung lực nhai quá mức tại một vùng hàm có thể gây mài mòn răng, làm men răng yếu đi và làm tăng nguy cơ các bệnh lý tủy răng. Khi một bên hàm chịu lực kém, tổ chức nâng đỡ răng tại đó dễ bị thoái hóa, dẫn đến viêm nướu, viêm nha chu và hơi thở có mùi.

Tăng nguy cơ bệnh dạ dày

Chức năng nhai kém khiến thức ăn không được nghiền kỹ trước khi xuống dạ dày, tạo áp lực gián tiếp lên hệ tiêu hóa và dễ gây các bệnh về dạ dày, ảnh hưởng sức khỏe tổng thể.

Phát âm khó khăn

Trong một số trường hợp, lệch hàm khiến một bên khớp phải chịu lực nhiều hơn, ảnh hưởng đến khả năng phát âm. Người bệnh có thể nói không tròn vành, rõ chữ, thậm chí bị ngọng.

3. Cách khắc phục lệch hàm

Hiện nay, lệch hàm có thể được điều trị bằng niềng răng, phẫu thuật hoặc kết hợp cả hai, tùy vào nguyên nhân gây lệch.

Niềng răng (hàm lệch do răng)

Nếu hàm lệch xuất phát từ răng, niềng răng là giải pháp phù hợp. Bác sĩ sử dụng mắc cài hoặc khay niềng trong suốt để dịch chuyển răng về vị trí đúng, mang lại hàm răng đều đẹp, tự nhiên.

• Niềng mắc cài: chi phí thấp, hiệu quả tốt nhưng dễ bị lộ mắc cài, khó vệ sinh và ăn uống;
• Niềng không mắc cài (khay trong suốt): thẩm mỹ cao, thoải mái, dễ ăn uống và vệ sinh nhưng chi phí cao.

Phẫu thuật hàm (hàm lệch do xương)

Phẫu thuật chỉnh hàm thường được chỉ định trong các trường hợp lệch hàm do cấu trúc xương mức độ nặng, khi điều trị chỉnh nha đơn thuần không mang lại hiệu quả. Phẫu thuật được thực hiện qua đường rạch bên trong, không để lại sẹo, hiệu quả nhanh nhưng có thể tiềm ẩn rủi ro như đau, mất máu, tổn thương dây thần kinh và thời gian hồi phục lâu.

Một số trường hợp lệch hàm cần tiến hành phẫu thuật 

Kết hợp niềng răng và phẫu thuật (lệch do cả răng và hàm)

Với trường hợp lệch do cả răng và xương, bác sĩ thường chỉ định niềng răng trước để chỉnh răng, sau đó phẫu thuật hàm để đảm bảo khuôn mặt cân đối, hài hòa.

Tóm lại, lệch hàm là tình trạng cần được phát hiện và can thiệp sớm để tránh ảnh hưởng lâu dài đến thẩm mỹ khuôn mặt, chức năng ăn nhai, phát âm và sức khỏe răng miệng. Để được thăm khám, chẩn đoán chính xác mức độ lệch hàm và xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa, bạn đọc có thể liên hệ tới MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời.