1. Loạn thị ở trẻ em là như thế nào?

Loạn thị ở trẻ em là một loại tật khúc xạ hình thành khi giác mạc hoặc thủy tinh thể của mắt có hình dạng không đều. Giác mạc của trẻ bị loạn thị không cong tròn đều mà bị cong lệch, khiến ánh sáng đi vào mắt không hội tụ tại một điểm duy nhất trên võng mạc. Hệ quả là trẻ nhìn hình ảnh bị mờ, nhòe hoặc méo mó, dù nhìn gần hay nhìn xa. Trẻ bị loạn thị sẽ nhìn thấy vật thể nhưng không rõ nét, đặc biệt là các chi tiết nhỏ như chữ viết hoặc hình ảnh trên bảng.

Thực tế cho thấy trẻ có thể vừa bị loạn thị vừa bị cận thị hoặc viễn thị cùng lúc.

Loạn thị khiến hình ảnh trẻ nhìn được trở nên mờ nhòe

2. Nguyên nhân gây loạn thị ở trẻ em và dấu hiệu nhận diện sớm

Loạn thị ở trẻ em thường xuất hiện do các nguyên nhân và có các dấu hiệu sau:

2.1. Nguyên nhân gây loạn thị ở trẻ

Có nhiều nguyên nhân gây nên loạn thị ở trẻ:

• Yếu tố di truyền:

Đại đa số trẻ bị loạn thị là bẩm sinh. Nếu trong gia đình có người thân đã bị loạn thị, cận thị hoặc các bệnh về mắt, thì trẻ cũng có nguy cơ cao mắc loạn thị. Trong trường hợp này, loạn thị thường xuất hiện sớm và có thể ổn định hoặc tăng dần theo độ tuổi.

• Thói quen sinh hoạt và học tập không khoa học:

Một số thói quen không tốt có thể làm tình trạng loạn thị ở trẻ em trở nên nghiêm trọng hơn, bao gồm:

- Ngồi học sai tư thế, cúi sát mắt vào sách vở.

- Xem màn hình thiết bị điện tử trong thời gian dài.

- Đọc sách trong điều kiện thiếu ánh sáng hoặc ánh sáng quá chói.

- Ít tham gia hoạt động ngoài trời, mắt không có nhiều thời gian để thư giãn.

Những yếu tố này khiến mắt trẻ phải điều tiết liên tục, dễ gây mỏi mắt và làm rối loạn khả năng hội tụ ánh sáng.

• Chấn thương hoặc bệnh lý ở mắt:

Trẻ cũng có thể bị loạn thị do: chấn thương vùng mắt, viêm nhiễm gây sẹo giác mạc, phẫu thuật mắt trước đó.

2.2. Dấu hiệu thường gặp ở trẻ bị loạn thị

Loạn thị ở trẻ em thường khó phát hiện sớm do trẻ chưa biết cách diễn đạt rõ ràng về tình trạng thị lực của mình. Vì thế, cha mẹ cần quan sát kỹ để phát hiện các dấu hiệu sau để kịp thời đưa trẻ đi khám:

• Nhìn mờ, hay nheo mắt khi nhìn.
• Thường xuyên nghiêng đầu hoặc dụi mắt.
• Nhìn hình ảnh bị méo, chồng bóng.
• Trẻ dễ mệt mỏi, đau đầu sau khi đọc sách.
• Thường than đau mắt hoặc chảy nước mắt.
• Khó phân biệt chữ cái hoặc hình dạng tương tự nhau.

Trẻ bị loạn thị nhìn mờ, thường xuyên đau đầu và dễ nhức mỏi mắt

3. Loạn thị ảnh hưởng đến trẻ như thế nào?

Loạn thị ở trẻ em nếu không được can thiệp đúng cách, kịp thời có thể gây hậu quả lâu dài cho thị lực của trẻ.

• Nguy cơ nhược thị: 

Nếu dưới 7 - 8 tuổi, trẻ không được phát hiện để điều trị loạn thị, não bộ có thể quen với việc nhận diện hình ảnh mờ. Lâu dần, dù đã đeo kính, thị lực vẫn của trẻ không cải thiện hoàn toàn.

• Ảnh hưởng đến quá trình phát triển toàn diện của trẻ:

Thị lực kém khiến trẻ giảm khả năng quan sát, ghi nhớ, hạn chế tham gia các hoạt động thể chất, mất tự tin khi giao tiếp và học tập.

4. Phương hướng khắc phục bệnh loạn thị ở trẻ em

Trẻ bị loạn thị thường được bác sĩ điều trị dựa trên mức độ loạn thị và độ tuổi của trẻ. Các phương pháp điều trị chính gồm: 

4.1. Đeo kính điều chỉnh loạn thị

Đeo kính thuốc là phương pháp được áp dụng phổ biến và an toàn nhất để khắc phục loạn thị ở trẻ em. Kính có tác dụng điều chỉnh đường đi của ánh sáng, giúp hình ảnh hội tụ đúng trên võng mạc. Trẻ cần đeo kính đúng số theo chỉ định của bác sĩ.

4.2. Luyện tập thị lực 

Các bài tập thị lực đơn giản có thể hỗ trợ cải thiện khả năng điều tiết của mắt, giảm mỏi mắt và giúp trẻ thích nghi tốt hơn với kính. Tuy nhiên, đây chỉ là những bài tập hỗ trợ, không thể thay thế hoàn toàn cho việc đeo kính.

Phẫu thuật khúc xạ thường không được khuyến khích cho trẻ em, vì mắt trẻ vẫn đang trong giai đoạn phát triển. Phẫu thuật chỉ được xem xét khi trẻ đủ tuổi trưởng thành và độ loạn thị ổn định.

Trẻ bị loạn thị cần khám mắt 6 - 12 tháng/lần để điều chỉnh độ kính phù hợp với sự phát triển của mắt.

Loạn thị ở trẻ em cần được bác sĩ theo dõi định kỳ để có phương án điều chỉnh phù hợp

5. Phòng ngừa loạn thị ở trẻ em bằng cách nào?

Dù không thể phòng ngừa hoàn toàn loạn thị bẩm sinh, nhưng cha mẹ vẫn có thể giảm nguy cơ và hạn chế mức độ nặng của loạn thị ở trẻ em cho trẻ bằng cách:

• Khám mắt định kỳ cho trẻ:

Trẻ nên được kiểm tra mắt từ 3 tuổi, định kỳ 1 năm/lần. Trường hợp gia đình có tiền sử tật khúc xạ cần chú ý cho trẻ thăm khám nhiều hơn hoặc theo lịch hẹn của bác sĩ.

• Giúp con có môi trường học tập lành mạnh:

Trẻ cần được học tập trong môi trường ánh sáng đầy đủ, bàn ghế phù hợp với chiều cao và khuyến khích trẻ vận động ngoài trời, nghỉ ngơi hợp lý.

• Hạn chế thời gian tiếp xúc với thiết bị điện tử:

Cha mẹ nên kiểm soát thời gian trẻ sử dụng điện thoại, máy tính bảng, ưu tiên cho trẻ vui chơi ngoài trời để mắt được thư giãn tự nhiên.

• Bổ sung dinh dưỡng tốt cho mắt:

Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin A, lutein, omega-3 như cà rốt, cá hồi, trứng, rau xanh đậm,… giúp tăng cường thị lực cho trẻ.

Loạn thị ở trẻ em nếu trẻ được phát hiện sớm có thể được kiểm soát tốt. Vì thế, cha mẹ nên chú ý theo dõi thị lực của con để kịp thời thăm khám khi có biểu hiện bất thường, giúp trẻ được can thiệp sớm và bảo vệ thị lực lâu dài.

Nếu nghi ngờ trẻ có dấu hiệu bất thường về thị lực, cha mẹ có thể liên hệ đặt lịch khám cho con cùng bác sĩ chuyên khoa Mắt - Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56.