1. Thế nào là mãn kinh sớm?

Mãn kinh là thời điểm người phụ nữ bị mất kinh hoàn toàn trong tối thiểu 12 tháng liên tục mà không do bất cứ nguyên nhân bệnh lý nào. Độ tuổi mãn kinh ở phụ nữ thường từ 45 đến 55.

Mãn kinh sớm được hiểu là tình trạng buồng trứng dừng hoạt động và dừng tiết nội tiết tố nữ estrogen trước tuổi 40. Điều này dẫn đến việc ngừng rụng trứng và mất kinh nguyệt vĩnh viễn.

Phụ nữ bị mất kinh liên tục 12 tháng trước 40 tuổi được xem là mãn kinh sớm

2. Nguyên nhân gây mãn kinh sớm là gì?

Các yếu tố góp phần thúc đẩy mãn kinh sớm bao gồm:

• Di truyền: Nếu mẹ hoặc chị, em gái trong gia đình đã bị mãn kinh sớm thì bạn có nguy cơ cao cũng xảy ra tình trạng này.
• Rối loạn miễn dịch: Ảnh hưởng đến buồng trứng, làm giảm khả năng sản sinh hormone, suy buồng trứng, dẫn đến mãn kinh sớm.
• Phẫu thuật cắt buồng trứng: Khiến cơ thể không còn khả năng sản xuất nội tiết tố nữ.
• Tác dụng phụ của điều trị ung thư: Làm tổn thương mô buồng trứng, khiến chu kỳ kinh nguyệt ngừng sớm hơn bình thường.
• Lối sống không lành mạnh trong thời gian dài: Hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, stress kéo dài, chế độ ăn thiếu dinh dưỡng,... đều có thể ảnh hưởng đến hoạt động nội tiết của cơ thể và gây mãn kinh sớm.

3. Triệu chứng cảnh báo phụ nữ mãn kinh sớm

Phụ nữ bị mãn kinh sớm thường có những triệu chứng như:

3.1. Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt

Mãn kinh sớm khiến phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt không đều. Kỳ kinh của họ thường đến sớm hoặc chậm, ngắn hoặc kéo dài hơn so với bình thường. Một số phụ nữ bị mất kinh vài tháng, sau đó lại có trở lại, nhưng dần dần sẽ bị mất kinh hoàn toàn. Lượng máu kinh trong kỳ kinh cũng thường nhiều hơn hoặc ít đi. Đây là những dấu hiệu cảnh báo sự suy giảm về chức năng của buồng trứng.

3.2. Cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm

Cơn bốc hỏa là cảm giác nóng bừng đột ngột, thường bắt đầu ở mặt, cổ sau đó lan xuống ngực, kèm theo tình trạng đỏ da, tim đập nhanh, chóng mặt và đổ mồ hôi. Phụ nữ mãn kinh sớm thường có cơn bốc hỏa trong vài giây hoặc vài phút, bất kể ban ngày hoặc ban đêm.

Ngoài ra, sự thiếu hụt estrogen cũng ảnh hưởng đến trung tâm điều hòa nhiệt độ ở não bộ, khiến cơ thể phản ứng thái quá với những thay đổi nhỏ về nhiệt độ từ môi trường. Đây chính là lý do phụ nữ mãn kinh sớm thường mệt mỏi vào ban ngày và đổ mồ hôi gây mất ngủ về đêm.

Đau đầu, bốc hỏa đột ngột là những triệu chứng cảnh báo mãn kinh sớm

3.3. Khô âm đạo và giảm ham muốn tình dục

Estrogen có vai trò giữ độ ẩm, độ đàn hồi và môi trường axit trong âm đạo. Do suy giảm estrogen nên phụ nữ cũng sẽ bị khô rát âm đạo, ngứa và khó chịu ở âm đạo, giảm khoái cảm tình dục, đau khi quan hệ, giảm ham muốn,...

3.4. Rối loạn tâm lý

Thay đổi nội tiết tố ảnh hưởng đến dẫn truyền thần kinh, từ đó làm thay đổi tâm trạng và cảm xúc, khiến phụ nữ mãn kinh sớm dễ bị:

• Cáu gắt, nóng giận vô cớ.
• Trầm cảm mức độ nhẹ đến nặng.
• Hay quên, khả năng tập trung kém.
• Mất ngủ, giấc ngủ không sâu.

Các triệu chứng này dễ bị nhầm lẫn với stress thông thường nên thường bị bỏ qua.

3.5. Triệu chứng toàn thân

Mãn kinh sớm còn ảnh hưởng đến ngoại hình và sức khỏe, khiến phụ nữ có nhiều triệu chứng khác như:

• Tóc rụng nhiều.
• Móng khô và dễ gãy.
• Da giảm khả năng đàn hồi, khô, nhiều nếp nhăn.
• Tăng cân nhanh, đặc biệt là vùng bụng.
• Loãng xương, đau mỏi xương khớp.
• Tiểu tiện bất thường, dễ bị són tiểu, tiểu đêm nhiều lần.

4. Điều trị và phòng ngừa mãn kinh sớm

4.1. Điều trị

4.1. Liệu pháp hormone thay thế 

Đây là phương pháp điều trị bằng estrogen được ưu tiên ở phụ nữ mãn kinh sớm. Mục đích của việc điều trị nhằm làm giảm triệu chứng khó chịu do mãn kinh sớm gây ra. Liều dùng và thời gian điều trị estrogen sẽ được bác sĩ cân nhắc dựa trên tình trạng của từng bệnh nhân. Việc điều trị bằng estrogen cũng có tác dụng phòng ngừa sự loãng xương.

4.2. Estrogen tại chỗ

Phụ nữ mãn kinh sớm thường bị khô âm đạo. Việc dùng thuốc estrogen dạng đặt, gel bôi có thể giải quyết vấn đề này. Thuốc có tác dụng giải phóng estrogen vào các mô âm đạo để giảm tình trạng khô rát, cải thiện đời sống tình dục.

Bổ sung estrogen giúp điều trị triệu chứng mãn kinh sớm

4.3. Thuốc phòng ngừa loãng xương

Phụ nữ mãn kinh sớm dễ bị loãng xương, đau nhức xương khớp. Tùy vào tình trạng của từng bệnh nhân, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc phù hợp và hướng dẫn bổ sung canxi, vitamin D giúp cải thiện sức khỏe hệ xương.

4.4. Thuốc chống trầm cảm 

Nhóm thuốc ức chế tái hấp thu có thể được sử dụng để làm giảm cơn bốc hỏa ở phụ nữ bị mãn kinh sớm. Loại thuốc này thường được dùng ở phụ nữ không điều trị được bằng liệu pháp hormone thay thế hoặc xuất hiện nhiều triệu chứng rối loạn cảm xúc. 

4.5. Điều chỉnh lối sống hỗ trợ điều trị mãn kinh sớm

Bên cạnh việc thực hiện can thiệp y khoa theo chỉ định của bác sĩ, phụ nữ bị mãn kinh sớm cũng cần điều chỉnh lại lối sống để dễ dàng sống chung với các triệu chứng khó chịu ở giai đoạn này:

• Ngủ đủ giấc, không thức khuya.
• Tìm đến các hoạt động giúp tinh thần được thư giãn như: yoga, chạy bộ, đạp xe, nghe nhạc, đọc sách,... 
• Sử dụng gel bôi trơn khi quan hệ.
• Bỏ hút thuốc lá.
• Có chế độ dinh dưỡng và luyện tập thể thao lành mạnh.

4.2. Phòng ngừa 

Các biện pháp sau nếu được thực hiện một cách tích cực có thể giúp nữ giới giảm nguy cơ bị mãn kinh sớm:

• Tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc, giảm stress và tránh các chất kích thích để duy trì chức năng nội tiết bình thường.
• Chế độ ăn uống nhiều rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt, cá béo,… để cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho hoạt động của buồng trứng.
• Tránh tiếp xúc với các yếu tố dễ làm rối loạn nội tiết như hóa chất độc hại, thuốc trừ sâu, nhựa BPA,… 
• Khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần để kiểm tra buồng trứng, xét nghiệm nội tiết nhằm phát hiện sớm các bất thường và có hướng xử lý kịp thời.
• Nếu bắt buộc điều trị bằng hóa trị hoặc xạ trị, người bệnh có thể hỏi ý kiến bác sĩ về biện pháp bảo tồn buồng trứng như đông lạnh trứng trước khi điều trị.

Mãn kinh sớm không chỉ đồng nghĩa với sự kết thúc sớm về khả năng sinh sản mà còn dễ phát sinh các rối loạn về nội tiết, tâm lý và thể chất. Thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa, nhận diện kịp thời triệu chứng để điều trị ngay sẽ giúp nữ giới có cuộc sống thoải mái và tự tin hơn trong giai đoạn này.

Nếu xuất hiện các tình trạng như mất kinh, bốc hỏa, thay đổi tâm trạng,… quý khách hàng có thể đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56 để được kiểm tra, chẩn đoán và tư vấn cách xử trí hiệu quả.