1. Mục đích của xét nghiệm định lượng virus viêm gan B

Virus viêm gan B là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh lý viêm gan do virus hiện nay. Ước tính hiện nay thế giới có tới hơn 2 tỷ người nhiễm virus viêm gan B, số người tiến triển thành bệnh gan mạn tính khoảng 350 triệu người. Con đường lây nhiễm dễ dàng, điều trị khó khăn dễ tái phát chính là những nguyên nhân khiến virus viêm gan B đang trở thành một trong những vấn đề sức khỏe đáng lo ngại hàng đầu.

Virus viêm gan B là nguyên nhân hàng đầu gây các bệnh về gan

Trong chẩn đoán và đánh giá bệnh viêm gan virus B, ngoài dựa trên triệu chứng lâm sàng, bác sĩ còn cần thực hiện nhiều xét nghiệm đánh giá khác. Trong đó có xét nghiệm định lượng virus viêm gan B nhằm:

1.1. Cân nhắc quyết định điều trị

Mặc dù số người nhiễm virus viêm gan B là rất lớn song không phải ai cũng tiến triển thành bệnh. Ở những người lành mang virus, kết quả xét nghiệm có HBsAg dương tính nhưng số lượng virus thấp, có thể có hoặc không có virus hoàn chỉnh. 

Tuy nhiên ở người có hệ miễn dịch yếu, virus không bị kiềm chế mà phát triển, nhân lên số lượng nhiều trong gan thì kết quả định lượng virus viêm gan B sẽ thấy rõ. Lúc này, xét nghiệm thấy virus hoàn chỉnh ở máu với số lượng nhiều.

Sự tăng số lượng virus viêm gan B bất thường cho thấy bệnh đang tiến triển nặng

1.2. Theo dõi hiệu quả điều trị

Sử dụng thuốc kháng virus được dùng trong điều trị viêm gan B, nhằm kiểm soát lượng virus trong gan cũng như sự sinh sôi của chúng. Nếu sử dụng thuốc kháng virus từ 1 - 3 tháng, xét nghiệm định lượng virus viêm gan B giảm 100 lần thì được đánh giá là thuốc điều trị có hiệu quả. 

Cùng với đó, nếu virus hoàn chỉnh không còn tìm thấy trong máu cho thấy bệnh đã tiến triển tốt, đáp ứng với điều trị và tiếp tục theo dõi. Hiện nay, bệnh nhân điều trị viêm gan B được chỉ định xét nghiệm định lượng 6 tháng một lần để đánh giá hiệu quả điều trị, điều chỉnh kịp thời khi có dấu hiệu kháng thuốc.

1.3. Phát hiện kháng thuốc

Nếu thuốc điều trị có hiệu quả trong một khoảng thời gian nhất định, định lượng virus viêm gan B đã thấp đi nhưng lại cao trở lại thì nguy cơ cao virus có khả năng kháng thuốc điều trị. Cũng có thể do nguyên nhân bệnh nhân không tuân thủ điều trị nên cần kiểm tra cẩn thận.

Virus viêm gan B đột biến kháng thuốc gây khó khăn trong điều trị

Kết quả xét nghiệm định lượng virus viêm gan B kết hợp với xét nghiệm HBeAg, Anti-HBeAg, xét nghiệm men gan có thể phát hiện nguy cơ virus đột biến. 

2. Xét nghiệm nào có thể định lượng virus viêm gan B?

Xét nghiệm định lượng virus viêm gan B là xét nghiệm HBV-DNA, đây là phần lõi của một virus hoàn chỉnh được nhân bản từ tế bào gan nhiễm virus và xuất hiện trong máu. Do đó, xét nghiệm HBV-DNA có thể định lượng chính xác số lượng virus trên mỗi đơn vị huyết tương hoặc huyết thanh (đơn vị đo thường là copies/ml hoặc IU/ml). 

Kết quả HBV-DNA định lượng virus viêm gan B như sau:

• HBV-DNA đạt trên 10.000 IU/ml: Nồng độ virus cao.

• HBV-DNA đạt từ 2.000 - 10.000 IU/ml: Nồng độ virus trung bình.

• HBV-DNA đạt dưới 2.000 IU/ml: Nồng độ virus ở mức thấp.

Xét nghiệm này thực hiện trên mẫu máu, nên có thể thực hiện định kỳ hàng năm tùy theo mục đích theo dõi, quản lý tình trạng bệnh hay ngăn ngừa tái phát. Ngoài ra, các trường sau cũng cần đến kết quả xét nghiệm định lượng virus viêm gan B bao gồm:

Xét nghiệm định lượng virus viêm gan B thường chỉ định trong đánh giá điều trị bệnh

• TH1: Xét nghiệm không thấy sự xuất hiện của HBV-DNA trong mẫu máu bệnh phẩm.

• TH2: Đo được nồng độ HBV-DNA cụ thể.

• TH3: Nồng độ HBV-DNA ở dưới ngưỡng có thể phát hiện (khoảng 20 IU/ml).

Trong chẩn đoán điều trị bệnh, xét nghiệm định lượng virus viêm gan B cần kết hợp với các kết quả xét nghiệm khác để chẩn đoán tình trạng bệnh chính xác. Định lượng virus viêm gan B trong máu cao có nghĩa virus đang nhân lên rất nhanh trong gan, nếu tình trạng này tiếp tục xảy ra, bệnh nhân có thể phải đối mặt với nguy cơ biến chứng ung thư gan, xơ gan.

Cần tiếp tục theo dõi định lượng virus viêm gan B kết hợp với chỉ số chức năng gan, siêu âm gan,… để can thiệp sớm khi bệnh có dấu hiệu tiến triển nặng. 

Ngoài ra, hàm lượng virus viêm gan B trong máu cao cho thấy nguy cơ lây lan cao cho người khác, do đó người bệnh cũng cần có biện pháp tự cách ly phù hợp.

3. Các yếu tố ảnh hưởng tới kết quả định lượng virus viêm gan B

Số lượng virus viêm gan B có trong mẫu máu bệnh phẩm được phân tích có thể không đạt được kết quả chính xác do một số yếu tố như:

3.1. Thời gian bảo quản lâu

Thời gian bảo quản quá lâu trong điều kiện không đảm bảo có thể làm giảm dấu hiệu virus, từ đó kết quả định lượng không chính xác.

3.2. Chất chống đông Heparin

Chất chống đông này có trong ống lấy mẫu bệnh phẩm để giữ máu không bị đông trong điều kiện bảo quản và xét nghiệm dễ dàng hơn. Song chính chất này có thể khiến mẫu bệnh phẩm bị ức chế với phản ứng PCR - phản ứng trong xét nghiệm định lượng virus viêm gan B.

Chất chống đông máu có thể ảnh hưởng tới kết quả định lượng virus viêm gan B

3.3. Vấn đề ăn uống trước xét nghiệm

Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn về những loại thực phẩm, nước uống hay thuốc điều trị có thể gây sai lệch kết quả xét nghiệm. 

Xét nghiệm định lượng virus viêm gan B có nhiều vai trò trong phát hiện, chẩn đoán, đánh giá điều trị và tái phát cho người bệnh. Nếu được chỉ định, hãy tuân thủ thực hiện xét nghiệm cũng như các hướng dẫn điều trị khác.

Hiện, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là cơ sở y tế uy tín, được nhiều bệnh nhân tin tưởng để thực hiện xét nghiệm bởi:

• Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2012 và tiêu chuẩn CAP (College of American Pathologists).

• Đội ngũ y bác sĩ, kỹ thuật viên chuyên môn cao.

• Hỗ trợ lấy mẫu tại nhà chỉ với 10.000 đồng.

• Cho kết quả nhanh và chính xác.

Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56.

Tìm hiểu về giảm nguy cơ lây truyền virus viêm gan B từ mẹ sang con cùng chuyên gia MEDLATEC