1. Suy tuyến thượng thận là bệnh gì?

Tuyến thượng thận nằm trên đỉnh của hai quả thận, có hình tam giác và kích thước khá nhỏ. Cấu tạo của tuyến nội tiết này gồm có 2 phần, bên ngoài là vỏ thượng thận và bên trong là tủy thượng thận. 

Suy tuyến thượng thận rất nguy hiểm và có thể đe dọa tính mạng nếu phát hiện muộn 

Các tế bào trong các vùng khác nhau của tuyến thượng thận sẽ sản xuất ra những loại hormone khác nhau, chẳng hạn như phần vỏ thượng thận tiết ra các hormone mineralocorticoid (như aldosterone), glucocorticoid (như cortisol) và androgen; phần tủy sẽ sản xuất ra hormone catecholamine (adrenaline và noradrenaline). Đây đều là những loại hormone quan trọng và tham gia vào nhiều hoạt động trong cơ thể. 

Suy tuyến thượng thận xảy ra khi tuyến nội tiết này tạo ra quá ít hormone cần thiết cho cơ thể, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình chuyển hóa. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. 

2. Nguyên nhân gây suy tuyến thượng thận 

Suy tuyến thượng thận do nhiều nguyên nhân gây ra và có thể chia thành 2 nhóm nguyên nhân chính như sau:

- Nguyên phát (bệnh Addison): Xảy ra khi vỏ thượng thận bị tổn thương, thường do bệnh tự miễn, nhiễm trùng (lao, nấm), xuất huyết hoặc phẫu thuật cắt tuyến thượng thận. 

- Thứ phát: Do giảm tiết ACTH từ tuyến yên, thường gặp ở người dùng glucocorticoid kéo dài rồi ngừng đột ngột. Một số trường hợp bẩm sinh do thiếu men tổng hợp hormone thượng thận. 

3. Triệu chứng bệnh suy tuyến thượng thận 

Dưới đây là một số biểu hiện thường gặp khi mắc bệnh Suy tuyến thượng thận: 

- Mệt mỏi kéo dài. 

- Chán ăn. 

-Sụt cân. 

- Buồn nôn. 

- Đau bụng. 

- Sạm da (đặc biệt ở nếp gấp, đầu vú, sẹo cũ). 

- Tụt huyết áp tư thế. 

- Hạ natri. 

- Tăng kali máu. 

- Đường huyết thấp. 

- Cơ thể hay bị lạnh và thường bị đổ mồ hôi. 

- Trong cơn suy thượng thận cấp, người bệnh có thể tụt huyết áp, nôn, đau bụng dữ dội, lú lẫn hoặc hôn mê.

Người bệnh luôn mệt mỏi dù không phải lao động quá sức

Nếu có những biểu hiện nêu trên hoặc bất cứ dấu hiệu bất thường nào khác, bạn nên đi khám để được các bác sĩ chẩn đoán bệnh và kịp thời điều trị cũng như phòng ngừa các biến chứng đáng tiếc. 

4. Phương pháp chẩn đoán suy tuyến thượng thận 

Ngoài thăm khám triệu chứng, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân thực hiện một số phương pháp xét nghiệm để đưa ra kết luận chính xác hơn về tình trạng mà người bệnh đang gặp phải. Dưới đây là những phương pháp chẩn đoán bệnh thường được chỉ định: 

- Đo mức cortisol hoặc hormone adrenocorticotropic (ACTH) trong máu: Đây thường là xét nghiệm được chỉ định đầu tiên. 

- Test kích thích bằng cosyntropin (ACTH tổng hợp) giúp xác định suy thượng thận nguyên phát hay thứ phát.

- Có thể làm thêm điện giải đồ (hạ natri, tăng kali). 

- Xét nghiệm đường huyết. 

- Xét nghiệm hormone vỏ thượng thận.
- Chẩn đoán hình ảnh tuyến thượng thận nếu nghi tổn thương cấu trúc.

5. Điều trị suy tuyến thượng thận

Hiện tại, chưa có thuốc đặc trị bệnh suy tuyến thượng thận. Tuy nhiên, người bệnh cũng không nên quá lo lắng bởi phát hiện sớm và điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ, bạn vẫn có thể sống khỏe mạnh. Người bệnh có thể cần dùng thuốc suốt đời và luôn đảm bảo mang theo thuốc bên người để kịp thời xử trí trong tình huống khẩn cấp. 

Người bệnh nên mang theo thuốc bên mình để xử trí kịp thời những tình huống khẩn cấp

Thông thường, bác sĩ sẽ điều trị bệnh bằng phương pháp thay thế glucocorticoid ở liều sinh lý. Tuy nhiên, tùy thuộc vào từng bệnh nhân cụ thể, bác sĩ sẽ điều chỉnh phác đồ phù hợp. 

6. Cách phòng bệnh 

Dưới đây là một số gợi ý về cách phòng bệnh:

- Cẩn trọng khi sử dụng các loại thuốc có chứa corticoid: Bạn chỉ nên sử dụng các loại thuốc có chứa corticoid theo chỉ định của bác sĩ. Việc tự ý dùng thuốc hay lạm dụng loại thuốc này đều có thể dẫn đến suy yếu tuyến thượng thận, gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng và thậm chí có thể đe dọa tính mạng của người bệnh. 

- Nếu người bệnh có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và cần dùng thuốc có chứa corticoid lâu dài, bệnh nhân cần tuân thủ tuyệt đối theo chỉ định của bác sĩ. Người bệnh cũng nên lưu ý về việc tái khám thường xuyên để được bác sĩ chuyên khoa kiểm tra, đánh giá tình trạng sức khỏe. Từ đó, bác sĩ sẽ điều chỉnh phác đồ thuốc để đảm bảo hiệu quả điều trị và hạn chế tối đa nguy cơ tác dụng phụ cho người bệnh. 

- Áp dụng những thói quen sống khoa học như ngủ sớm, ngủ đủ giấc, kiểm soát căng thẳng, luôn suy nghĩ tích cực, thường xuyên hoạt động thể chất,... để tăng cường sức khỏe, phòng ngừa bệnh hiệu quả, trong đó bao gồm tình trạng suy tuyến thượng thận. 

- Ăn uống lành mạnh, ăn đa dạng thực phẩm để đảm bảo bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể. Đặc biệt, bạn nên ăn nhiều rau củ và hạn chế tiêu thụ những món ăn nhiều dầu mỡ.

- Trường hợp mắc các bệnh lý về thận, bệnh nhân không được chủ quan mà cần điều trị bệnh tích cực. Bệnh nhân cần tuân thủ theo những chỉ định cụ thể của bác sĩ để phòng ngừa những biến chứng nghiêm trọng.

Nếu nghi ngờ suy tuyến thượng thận, người bệnh cần đi khám sớm. 

Trên đây là một số thông tin về bệnh suy tuyến thượng thận. Căn bệnh này rất nguy hiểm và có thể đe dọa tính mạng của người bệnh. Tuy nhiên, nhiều trường hợp bệnh nhân vẫn có thể sống khỏe mạnh nhờ phát hiện và điều trị bệnh đúng cách. 

Do đó, các chuyên gia khuyên rằng, nếu cơ thể xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ suy tuyến thượng thận, bạn nên đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời. 

Nếu muốn đặt lịch khám sớm tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, quý khách vui lòng gọi tới tổng đài 1900 56 56 56 để được các tổng đài viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.