1. Rối loạn nhân cách chống đối xã hội là bệnh như thế nào? 

Rối loạn nhân cách chống đối xã hội là một bệnh lý phức tạp và khó chẩn đoán được từ thời thơ ấu. Người bệnh thường trải qua một thời gian dài, khi những suy nghĩ rối loạn đã “ăn sâu” và trở nên cứng nhắc. Người bệnh gây ra những hành vi vô trách nhiệm, phạm pháp nhưng không hề có cảm giác hối hận về hành động của mình. Nói cụ thể hơn đó là sự chống đối luật pháp, lừa dối và thao túng chỉ vì những lợi ích của bản thân. 

Rối loạn nhân cách chống đối xã hội là một bệnh lý phức tạp

Hiện nay, nguyên nhân gây ra bệnh vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, môi trường sống và di truyền được đánh giá là những yếu tố quan trọng có ảnh hưởng đến sự phát triển rối loạn nhân cách chống đối. Người bệnh có thể đã phải trải qua bệnh lý tâm thần khi còn nhỏ hoặc phải chịu những nỗi ám ảnh từ thời thơ ấu, chẳng hạn như bị bố mẹ bỏ rơi, bị lạm dụng tình dục, bị bóc lột sức lao động,..

Đây là căn bệnh khá nhạy cảm vì thuật ngữ để chỉ bệnh như “chống đối xã hội” mang ý nghĩa tiêu cực, liên quan đến chuẩn mực đạo đức. Vì thế, khi chưa có sự khẳng định của bác sĩ chuyên khoa Tâm thần thì không nên gán cho ai đó chứng bệnh này. 

2. Dấu hiệu của rối loạn nhân cách chống đối xã hội 

Rối loạn nhân cách chống đối xã hội ở trẻ em và người lớn có những biểu hiện như sau: 

2.1. Dấu hiệu bệnh ở người lớn

- Thiếu sự đồng cảm: Người bệnh thường không quan tâm, thậm chí tỏ ra lạnh lùng với người khác, đôi khi nói những lời nặng nề, làm tổn thương người đối diện. Bệnh nhân không quan tâm đến hành vi của bản thân và người khác, đồng thời không bao giờ nhận ra hành vi của họ là sai. 

Bệnh nhân bốc đồng và có thể thực hiện những hành động nguy hiểm

- Xem thường các quy chuẩn về pháp luật và đạo đức: Đây là biểu hiện đặc trưng ở bệnh nhân rối loạn nhân cách chống đối xã hội. Họ thường có thái độ xem thường, không sống và làm việc theo những quy chuẩn đạo đức và pháp luật. Chính vì thế, họ dễ dàng thực hiện những hành vi như nói dối, trộm cắp, lừa đảo,… và một số hành vi phản đạo đức và vi phạm pháp luật khác. Khi thực hiện hành vi, họ cũng không hề nghĩ đến những hậu quả có thể xảy ra trước mắt hoặc hậu quả trong tương lai. 

- Tỏ ra dí dỏm và quyến rũ: Một số trường hợp bệnh nhân lại có những dấu hiệu khác biệt. Thay vì suy nghĩ và thực hiện những hành vi tiêu cực, những đối tượng này lại thích thể hiện sự dí dỏm, thích lôi cuốn, quyến rũ người khác, “nịnh hót” người khác nhằm mục tiêu về những lợi ích cá nhân. Một số trường hợp còn dùng lời nói để khiến người đối diện tự làm hại bản thân. 

- Bốc đồng: Bệnh nhân có thể thực hiện những hành động nguy hiểm mà không hề quan tâm đến sự an toàn của những người xung quanh và sự an toàn của chính bản thân họ. Chính vì thế, người bệnh rất dễ bị lôi kéo vào những tệ nạn xã hội như đánh bạc hay sử dụng chất kích thích,…

- Kiêu ngạo: Một số trường hợp bệnh nhân lại tự tin cho rằng vị trí của mình luôn cao hơn mọi người xung quanh và xem thường người khác. Do đó, khi có người góp ý, họ tỏ ra rất khó chịu, dễ nổi cáu. 

- Có các hành vi xâm phạm về tinh thần và vật chất đối với những người xung quanh, chẳng hạn như lăng mạ, sỉ nhục người khác; bạo lực và cưỡng bức người khác. 

2.2. Dấu hiệu bệnh ở trẻ em

- Vi phạm các quy tắc: Khi bị rối loạn nhân cách chống đối xã hội, trẻ thường phá vỡ quy tắc trong gia đình và nhà trường, chẳng hạn như bỏ học, bỏ nhà,… Những đứa trẻ khác cũng có thể có hành động tương tự nhưng chúng sẽ nhận ra sai lầm và ngừng hành động khi gặp rắc rối hoặc nhận được sự giáo dục từ nhà trường và gia đình. Ngược lại, trẻ bị bệnh thường không lo sợ bất cứ điều gì, thậm chí, sự cấm đoán hay trách phạt từ người lớn lại càng khiến chúng hứng thú hơn khi thực hiện những hành vi sai trái. 

Trẻ bị bệnh có thể liên tục quát tháo, đấm đá vào người khác

- Phá hoại: Dù phải chịu hậu quả với những hành vi này, trẻ bị bệnh vẫn sẽ tiếp tục thực hiện và với mức độ tăng dần. Một số hành vi phá hoại thường gặp như trộm cắp, làm bẩn tường công cộng, nghịch chất cháy nổ, đột nhập vào nhà người khác,…

- Xâm phạm: Liên tục đấm đá vào người khác, ngay cả người thân; tra tấn động vật; thích sử dụng vũ khí, xúc phạm người khác bằng lời nói và hành động. Những hành vi này trở nên nguy hiểm khi chúng đến tuổi trưởng thành. 

- Gian dối để đạt được thứ mà chúng mong muốn, chẳng hạn như hành vi nói dối và trộm cắp. 

3. Phương pháp điều trị rối loạn nhân cách chống đối xã hội

Hiện nay, để điều trị rối loạn nhân cách chống đối xã hội, có thể áp dụng những phương pháp sau: 

- Đối với trẻ em: Việc can thiệp điều trị sớm có thể mang đến những hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, những liệu pháp tâm lý có thể gây ra những ảnh hưởng nhất định đến khi trưởng thành nên cần cân nhắc kỹ và áp dụng những biện pháp phù hợp với từng trường hợp cụ thể. 

Liệu pháp tâm lý cần được can thiệp sớm để nâng cao hiệu quả điều trị

- Đối với người lớn có thể áp dụng thuốc điều trị triệu chứng kết hợp với các liệu pháp tâm lý. Bệnh nhân có thể điều trị ngoại trú, nhưng với những trường hợp đã gây biến chứng thì cần nhập viện, chẳng hạn như cai nghiện chất kích thích hoặc những trường hợp có hành vi tự sát. 

Người bệnh mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội có thể gây ra áp lực và gánh nặng cho mọi người xung quanh. Vì thế, cần điều trị sớm để giúp bệnh nhân có thể hòa nhập với cộng đồng, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội. 

Để được tìm hiểu thêm về căn bệnh này cùng với một số vấn đề sức khỏe khác, mời bạn liên hệ đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC theo đường dây nóng 1900 56 56 56.