1. Như thế nào là bệnh phình động mạch chủ bụng?

Động mạch chủ ở bụng là phần động mạch chủ chạy qua bụng, gồm hai nhánh động mạch chậu, cung cấp máu đến chi dưới. Phình động mạch chủ bụng (AAA) là tình trạng thành động mạch chủ ở vùng bụng bị phình ra hoặc giãn rộng bất thường.

2. Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh phình động mạch chủ bụng

2.1. Nguyên nhân nào dẫn đến phình động mạch chủ bụng?

Bệnh phình động mạch chủ bụng thường do các yếu tố sau gây nên:

- Xơ vữa động mạch khiến thành động mạch bị suy yếu.

- Tăng huyết áp khiến cho áp lực máu lên thành động mạch tăng lên nên dễ bị tổn thương.

- Nghiện hút thuốc lá khiến mô liên kết bị suy yếu, độ đàn hồi của thành động mạch giảm.

- Yếu tố di truyền.

- Tuổi trên 60 thường có nguy cơ cao hơn.

Phình động mạch chủ bụng có thể hình thành khi bị xơ vữa động mạch

2.2. Triệu chứng của phình động mạch chủ bụng

Bệnh phình động mạch chủ bụng hầu như không gây nên triệu chứng rõ ràng. Nếu có, người bệnh thường xuất hiện các vấn đề như:

- Đau bụng hoặc đau lưng âm ỉ kéo dài.

- Cảm giác bụng đập theo nhịp tim.

- Khó tiêu, buồn nôn do động mạch chèn ép các cơ quan khác.

3. Bệnh phình động mạch chủ bụng có nguy hiểm không?

Khi động mạch chủ bụng phình to sẽ chèn ép lên các cơ quan trong ổ bụng. Nếu không kiểm soát, phình động mạch chủ bụng sẽ tăng dần kích thước, làm thành mạch ngày càng yếu và tăng nguy cơ vỡ mạch.

Tốc độ phát triển trung bình của khối phình là 3 - 4mm/năm, nhưng có thể nhanh hơn ở những người nghiện hút thuốc, rối loạn mỡ máu, tiểu đường, tăng huyết áp, lười vận động, có chế độ ăn uống không lành mạnh,... 

Trong lòng động mạch bị phình có thể xuất hiện cục máu đông (huyết khối), gây tắc nghẽn động mạch chi dưới, làm giảm lưu thông máu đến chân, khiến người bệnh bị hoại tử, phải cắt cụt chi. Nếu cục máu đông theo dòng máu lên não, người bệnh sẽ đứng trước nguy cơ đột quỵ. Nếu huyết khối di chuyển đến thận hoặc ruột, có thể gây suy thận hoặc tắc ruột cấp tính.

Khi động mạch bị phình quá lớn, thành mạch suy yếu có thể bị rách hoặc vỡ đột ngột, gây chảy máu nội tạng ồ ạt và xuất hiện các triệu chứng: 

- Đột nhiên đau bụng dữ dội, đau lan ra sau lưng.

- Huyết áp tụt mạnh, chóng mặt, ngất xỉu.

- Da tái nhợt, vã mồ hôi, có dấu hiệu sốc do mất máu.

Tỷ lệ tử vong do vỡ động mạch chủ bụng lên đến 80 - 90%, nhất là khi bệnh nhân không được phẫu thuật cấp cứu kịp thời.

Đau bụng dữ dội do vỡ động mạch chủ bụng nếu không được cấp cứu ngay có thể gây tử vong

4. Phương pháp điều trị hiệu quả bệnh phình động mạch chủ bụng

Mục tiêu chính của điều trị phình động mạch chủ bụng là ngăn ngừa nguy cơ vỡ động mạch và hạn chế các biến chứng nguy hiểm. Phương pháp điều trị được bác sĩ cân nhắc dựa trên kích thước, vị trí và tốc độ phát triển của túi phình:

4.1. Điều trị bằng thuốc và theo dõi

Trường hợp túi phình có kích thước nhỏ hơn 5cm và không gây triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ sẽ siêu âm Doppler hoặc chụp CT-Scanner định kỳ 6 - 12 tháng/lần để đánh giá kích thước và tốc độ phát triển của túi phình. Người bệnh cũng sẽ được hướng dẫn duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh, kiểm soát huyết áp để hạn chế các yếu tố nguy cơ. Nếu túi phình phát triển nhanh (> 0.5 cm/năm), bác sĩ có thể xem xét can thiệp bằng phẫu thuật.

Các loại thuốc thường được bác sĩ chỉ định dùng như: thuốc hạ huyết áp, thuốc ức chế men chuyển, thuốc chẹn beta, thuốc giảm mỡ máu, thuốc chống đông máu,... Điều trị bằng thuốc không thể chữa khỏi bệnh hoàn toàn nhưng giúp làm chậm tiến triển của bệnh và giảm thiểu tối đa nguy cơ biến chứng.

4.2. Phẫu thuật

Khi túi phình lớn hơn 5.5 cm hoặc có nguy cơ vỡ, bác sĩ sẽ chỉ định can thiệp bằng phẫu thuật bằng một trong hai cách sau:

- Phẫu thuật mổ mở

Mổ mở được áp dụng với trường hợp động mạch bị tổn thương nghiêm trọng, nguy cơ vỡ cao và bệnh nhân đủ điều kiện sức khỏe. Bác sĩ sẽ rạch một đường dài ở bụng để tiếp cận động mạch chủ, loại bỏ động mạch bị phình và thay thế bằng một đoạn ống ghép nhân tạo làm từ chất liệu tổng hợp (Dacron). Kết thúc phẫu thuật, bác sĩ khâu lại động mạch và đóng vết mổ.

- Phẫu thuật đặt stent graft 

Phương pháp này được áp dụng với túi phình có kích thước lớn hoặc có nguy cơ vỡ nhưng bệnh nhân không đủ sức khỏe để phẫu thuật mở. Bác sĩ sẽ rạch một vết nhỏ ở động mạch đùi và đặt stent graft (khung lưới kim loại bọc vải) vào động mạch qua ống thông, đến vị trí túi phình, giúp máu lưu thông mà không tạo áp lực lên túi phình. Phẫu thuật stent graft là lựa chọn tối ưu cho người lớn tuổi hoặc bệnh nhân có sức khỏe yếu, không thể thực hiện phẫu thuật mở.

Phẫu thuật đặt stent graft có thể được chỉ định trong điều trị phình động mạch chủ bụng 

4.3. Chăm sóc sau phẫu thuật

Dù phẫu thuật phình động mạch chủ bụng bằng phương pháp nào, người bệnh cũng cần thực hiện tốt các biện pháp sau để tăng khả năng hồi phục và ngăn ngừa biến chứng:

- Tái khám theo lịch hẹn để kiểm tra tình trạng động mạch.

- Kiểm soát huyết áp ổn định để tránh tái phát giãn nở túi phình.

- Không hút thuốc để tránh làm suy yếu thành mạch, tăng nguy cơ tái phát.

- Tập thể dục nhẹ nhàng để tăng cường sức khỏe cho hệ tim mạch.

- Duy trì chế độ ăn lành mạnh để giảm thiểu các yếu tố làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.

Khám sức khỏe định kỳ là việc làm cần thiết giúp phát hiện sớm nguy cơ phình động mạch chủ bụng để kịp thời điều trị. Quý khách hàng có nhu cầu khám sức khỏe định kỳ hoặc chẩn đoán phình động mạch chủ bụng khi có dấu hiệu nghi ngờ, hãy liên hệ Hotline 1900 56 56 56 để được hướng dẫn đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC.