1. Rối loạn chuyển hoá protid là gì? 

Protid hay protein, là thành phần thiết yếu cấu tạo nên tế bào, enzym và tham gia vào quá trình miễn dịch, vận chuyển các chất, điều hoà nước, điện giải trong cơ thể. Khi quá trình chuyển hoá protid bị rối loạn, khiến cơ thể không thể tổng hợp hoặc sử dụng protein một cách bình thường, dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khoẻ, chẳng hạn như suy dinh dưỡng, phù toàn thân, suy giảm hệ miễn dịch, thiếu máu kéo dài,...

Vậy rối loạn chuyển hoá protid có thể xảy ra ở những cơ quan nào trong cơ thể? Nó có thể xảy ra ở gan, thận và ruột non. Cụ thể: 

• Gan: Đây là cơ quan chính tổng hợp protein huyết tương quan trọng (albumin, globulin, yếu tố đông máu). Nếu gan bị tổn thương sẽ làm giảm khả năng sản xuất protein và gây thiếu hụt toàn hệ thống. 
• Thận: Thận bị tổn thương sẽ gây ra tình trạng “thất thoát” protein qua nước tiểu, dẫn đến tình trạng mất protein nghiêm trọng. 
• Ruột non: Đây là nơi hấp thụ các acid amin, nguyên liệu cấu tạo nên protein. Ở các bệnh nhân mắc viêm ruột mạn tính, tiêu chảy kéo dài, hội chứng ruột ngắn,.. sẽ làm giảm khả năng hấp thu, dẫn đến thiếu hụt nguyên liệu tổng hợp protein. 

2. Dấu hiệu rối loạn chuyển hoá protein 

Các dấu hiệu rối loạn chuyển hóa protein điển hình bao gồm: 

• Mệt mỏi, sụt cân nhanh chóng: Cơ thể thiếu protein để duy trì hoạt động sống và phục hồi các mô, dẫn đến tình trạng mệt mỏi kéo dài và sụt cân nhanh chóng trong khoảng thời gian ngắn.
• Phù nề: Thiếu protein, đặc biệt là albumin, khiến dịch thoát ra khỏi lòng mạch, gây nên tình trạng phù toàn thân, nhưng thường gặp nhất ở mặt và chân.
• Chán ăn, rối loạn tiêu hoá: Người bị rối loạn chuyển hoá protein, có thể gặp các triệu chứng liên quan đến hệ tiêu hoá như chán ăn, tiêu chảy, đầy bụng, khó tiêu,...
• Da khô, tóc dễ rụng: Protein là thành phần chính cấu tạo nên da, tóc móng. Thiếu hụt protein sẽ khiến da khô tóc dễ gãy rụng.
• thiếu máu: Giảm tổng hợp protein gây ảnh hưởng đến chức năng tạo máu. 
• Rối loạn chuyển hoá protid ở trẻ em có thể gây ra triệu chứng như suy dinh dưỡng, chậm phát triển,...

Phù nề là dấu hiệu điển hình của rối loạn chuyển hoá protid

3. Nguyên nhân gây bệnh 

Rối loạn chuyển hoá protein do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên, bao gồm: 

• Bệnh lý về gan: Viêm gan, xơ gan làm giảm khả năng tổng hợp protein trong cơ thể. 
• Bệnh lý về thận: Viêm cầu thận hoặc hội chứng thận hư làm thất thoát lượng lớn protein qua đường nước tiểu. 
• Suy dinh dưỡng: Cung cấp không đủ khẩu phần protein từ thức ăn.
• Ung thư hoặc tình trạng nhiễm trùng mạn tính: Làm tăng quá trình phân giải protein nhanh chóng, gây thiếu hụt protein nghiêm trọng và làm ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh. 
• Bệnh lý đường ruột như viêm ruột mạn tính, hội chứng ruột ngắn.... làm giảm hấp thu acid amin từ thức ăn.

Bên cạnh những nguyên nhân kể trên, trong một số trường hợp điển hình, rối loạn chuyển hoá protein còn được xác định liên quan đến tình trạng rối loạn bẩm sinh. Các bệnh lý di truyền có thể làm thiếu enzym chuyển hóa acid amin, gây ra tình trạng thiếu hụt protein trong cơ thể. 

Suy dinh dưỡng là nguyên nhân gây rối loạn chuyển hoá protein

4. Khi nào cần gặp bác sĩ? 

Rối loạn chuyển hoá protein có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm đến sức khoẻ nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Do vậy, bạn cần đến thăm khám bác sĩ nếu gặp một trong các triệu chứng dưới đây: 

• Phù chân hoặc phù toàn thân không rõ nguyên nhân. 
• Mệt mỏi kéo dài, sụt cân nhanh chóng. 
• Có tiền sử mắc bệnh lý về gan, thận, suy dinh dưỡng. 
• Trẻ nhỏ có dấu hiệu kém tăng trưởng, bụng phình, suy dinh dưỡng. 

Phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp mang lại kết quả tốt, cũng như phòng ngừa những tác hại xấu đến sức khỏe của bạn. 

5. Cách phòng ngừa rối loạn chuyển hoá protid

Dưới đây là một số cách phòng ngừa rối loạn chuyển hoá protid mà bạn nên tham khảo: 

• Theo dõi định kỳ chức năng gan, thận: Người có bệnh lý nền mạn tính hoặc người cao tuổi cần theo dõi định kỳ chức năng gan, thận để phát hiện các dấu hiệu bất thường và có hướng xử lý kịp thời. 
• Duy trì chế độ ăn giàu protein: Nên ưu tiên sử dụng các sản phẩm có protein giá trị sinh học cao như trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa, cá, đậu nành,... 
• Dinh dưỡng hợp lý, cân bằng: Người ăn thuần chay và trẻ em là các nhóm đối tượng cần được tư vấn chế độ dinh dưỡng cân bằng để tránh làm mất cân bằng protein, gây ảnh hưởng đến sức khoẻ tổng thể. 
• Tránh kiêng khem quá mức: Thực tế, không ít người hiện nay lựa chọn detox là phương pháp giảm cân hàng đầu. Tuy nhiên, nó có thể gây rối loạn chuyển hoá protid và làm ảnh hưởng đến sức khoẻ nếu không detox đúng cách. 
• Vận động hợp lý: Duy trì thói quen tập thể dục thường xuyên giúp kích thích tổng hợp protein cơ bắp và cải thiện hoạt động chuyển hoá trong cơ thể. 
• Điều trị bệnh lý nền: Theo dõi, kiểm soát tốt các bệnh lý nền về gan, thận, hay suy dinh dưỡng sẽ giúp hạn chế tình trạng rối loạn chuyển hoá protein.

Dinh dưỡng hợp lý, cân bằng giúp phòng ngừa rối loạn chuyển hoá protid

Bài viết trên đây là toàn bộ thông tin về dấu hiệu, nguyên nhân và cách phòng ngừa rối loạn chuyển hoá protid. Đây là một trong những tình trạng phổ biến nhưng lại ít được quan tâm, thường gặp ở những người mắc bệnh lý về gan, thận, suy dinh dưỡng. Để ngăn ngừa bệnh hiệu quả, bạn cần chú ý: theo dõi chức năng gan, thận, duy trì chế độ ăn giàu protein, dinh dưỡng cân bằng và tránh kiêng khem quá mức. 

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, hãy liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch tư vấn cùng bác sĩ chuyên khoa.