1. Sinh thiết polyp đại tràng: vai trò và trường hợp cần thực hiện?

1.1. Vai trò của thủ thuật sinh thiết polyp đại tràng

polyp đại tràng là những khối mô bất thường chủ yếu phát triển từ lớp niêm mạc của ruột già, có thể có cuống hoặc không, kích thước từ vài mm đến vài cm. Đa số polyp được phát hiện là lành tính, một số ít polyp có thể tiến triển ung thư nên cần được xử lý sớm. 

Sinh thiết polyp đại tràng là thủ thuật lấy một phần hoặc toàn bộ mô của polyp để phân tích dưới kính hiển vi. Mục đích của việc làm này nhằm:

- Chẩn đoán chính xác bản chất tổn thương: Xác định polyp đại tràng có tính chất lành tính, tiền ung thư hay ung thư. Dựa vào kết quả sinh thiết, bác sĩ có thể tư vấn hướng điều trị và theo dõi phù hợp.

- Đánh giá mức độ loạn sản: Polyp có các mức độ loạn sản khác nhau (nhẹ, trung bình, nặng). Loạn sản càng nặng càng có nguy cơ cao tiến triển ung thư.

- Hướng dẫn theo dõi và phòng ngừa tái phát: Sau khi sinh thiết, nếu phát hiện polyp tiền ung thư hoặc ung thư sớm, bệnh nhân sẽ được bác sĩ lên lịch theo dõi định kỳ để loại bỏ các polyp mới nếu có.

Bệnh nhân nội soi, sinh thiết polyp đại tràng tại MEDLATEC

1.2. Sinh thiết polyp đại tràng được thực hiện trong trường hợp nào?

Người bệnh thường được bác sĩ đề nghị sinh thiết polyp đại tràng khi:

- Nội soi phát hiện có polyp hoặc tổn thương bất thường:

Trong quá trình nội soi đại tràng, nếu phát hiện polyp, tùy thuộc vào kích thước và hình dạng polyp, bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết tại chỗ hoặc cắt bỏ toàn bộ để xét nghiệm mô học.

- Người bệnh có triệu chứng tiêu hóa bất thường:

Các triệu chứng dưới đây là dấu hiệu gợi ý bệnh lý đại tràng, từ đó bác sĩ sẽ chỉ định nội soi đại tràng để tìm nguyên nhân, và chỉ sinh thiết polyp nếu phát hiện tổn thương:

+ Đau bụng âm ỉ trong thời gian dài.

+ Thay đổi thói quen đi ngoài bất thường (tiêu chảy, táo bón).

+ Phân có máu hoặc đen bất thường.

+ Thiếu máu không rõ nguyên nhân.

- Người có yếu tố nguy cơ cao hình thành polyp hoặc ung thư đại tràng:

Sinh thiết polyp có thể được thực hiện sớm nếu phát hiện tổn thương trong nội soi ở người có:

+ Tiền sử polyp đại tràng hoặc đã từng cắt polyp.

+ Gia đình có người thân trực hệ mắc polyp tuyến hoặc ung thư đại trực tràng.

+ Các hội chứng di truyền làm tăng nguy cơ polyp (như FAP, Lynch...).

2. Quy trình thực hiện thủ thuật sinh thiết polyp đại tràng

Thông thường, quy trình thực hiện sinh thiết polyp đại tràng sẽ diễn ra theo các bước:

- Bước 1: Chuẩn bị trước thủ thuật:

Người bệnh được bác sĩ hướng dẫn nhịn ăn 6 - 8 giờ trước khi nội soi, có thể cần dừng dùng một số loại thuốc (nếu cần). Sau đó, người bệnh sẽ được hướng dẫn dùng thuốc làm sạch ruột.

- Bước 2: Thực hiện nội soi và lấy mẫu sinh thiết:

Trong quá trình nội soi đại tràng, bác sĩ sẽ đưa ống nội soi mềm qua hậu môn để quan sát toàn bộ lòng đại tràng. Nếu phát hiện polyp, bác sĩ sẽ tiến hành xử trí tùy theo đặc điểm của polyp:

Với polyp nhỏ hoặc có thể cắt qua nội soi, bác sĩ thường cắt bỏ toàn bộ bằng dụng chuyên dụng. Mẫu polyp sau đó sẽ được gửi đến phòng giải phẫu bệnh để phân tích mô học.

Với polyp lớn, nằm ở vị trí khó cắt hoặc nghi ngờ ác tính: bác sĩ có thể sinh thiết bằng kìm chuyên dụng để lấy một phần mô của polyp. Việc cắt toàn bộ sẽ được thực hiện sau khi có kết quả mô bệnh học hoặc được chuyển đến trung tâm chuyên sâu.

- Bước 3: Theo dõi sau sinh thiết:

Bệnh nhân được hướng dẫn lưu lại cơ sở y tế để theo dõi sức khỏe trong 1 - 2 giờ. Nếu không có bất thường về sức khỏe, bệnh nhân sẽ ra về ngay trong ngày và nhận lịch tái khám, trả kết quả sinh thiết.

- Bước 3: Thực hiện sinh thiết giải phẫu bệnh

Mẫu mô cắt từ polyp đại tràng sẽ được xử lý, nhuộm màu và quan sát dưới kính hiển vi để xác định loại tế bào và đánh giá nguy cơ ung thư.

Hình ảnh mô phỏng thao tác lấy mẫu sinh thiết polyp đại tràng

3. Các loại polyp thường gặp qua sinh thiết

Quá trình sinh thiết polyp đại tràng thường phát hiện các dạng sau:

- Polyp tuyến:

Đây là loại polyp có nguy cơ tiến triển ung thư cao nhất. Tùy vào mức độ loạn sản (thay đổi bất thường của tế bào), bác sĩ sẽ đưa ra kế hoạch điều trị và theo dõi chặt chẽ.

- Polyp tăng sản:

Là loại polyp lành tính, nguy cơ tiến triển thành ung thư thấp. Polyp tăng sản thông thường có nguy cơ thấp. Tuy nhiên, một số loại polyp có hình răng cưa (serrated polyps) như SSA/P có nguy cơ tiền ung thư và cần được theo dõi kỹ.

- Polyp viêm:

Thường gặp ở bệnh nhân bị viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn. Đây là phản ứng viêm và không mang nguy cơ ung thư cao.

4. Sau sinh thiết polyp đại tràng cần lưu ý gì?

Sinh thiết polyp đại tràng là thủ thuật an toàn nhưng vẫn có thể tiềm ẩn một số ít rủi ro như:

- Chảy máu nhẹ ở vị trí được lấy mẫu sinh thiết.

- Đau bụng dữ dội sau thủ thuật.

- Thủng thành ruột.

Vì thế, sau khi sinh thiết polyp đại tràng, người bệnh vẫn cần:

- Nghỉ ngơi và theo dõi triệu chứng:

+ Nghỉ ngơi, tránh vận động mạnh trong vòng 24 giờ đầu tiên.

+ Tránh thực hiện hoạt động mạnh như tập thể thao, mang vác vật nặng trong tuần đầu tiên.

+ Uống nhiều nước, ăn thức ăn mềm và dễ tiêu.

+ Theo dõi xem có máu trong phân không.

+ Liên hệ bác sĩ nếu có đau bụng dữ dội hoặc sốt.

- Đợi kết quả sinh thiết:

Kết quả sinh thiết thường có sau khoảng 3 - 7 ngày. Người bệnh cần tái khám đúng hẹn để được bác sĩ tư vấn cụ thể về kết quả của mình.

- Chú ý nội soi đại tràng định kỳ:

Thời gian tái nội soi sau khi cắt polyp phụ thuộc vào loại polyp, số lượng, kích thước và mức độ bất thường tế bào. Bác sĩ sẽ đưa ra lịch hẹn phù hợp dựa trên mức độ nguy cơ của từng trường hợp. Người bệnh cần tuân thủ lịch nội soi do bác sĩ chỉ định để theo dõi và phòng ngừa nguy cơ tái phát hoặc tiến triển thành ung thư.

Sau sinh thiết polyp, người bệnh được bác sĩ chuyên khoa hướng dẫn theo dõi, chăm sóc sức khỏe tại nhà

Tầm soát và sinh thiết polyp đại tràng là phương pháp được khuyến nghị thực hiện với bất kỳ ai, nhất là người trên 45 tuổi, có tiền sử polyp hoặc ung thư đại tràng, đã từng phát hiện polyp, có triệu chứng tiêu hóa bất thường,...

Sinh thiết polyp đại tràng là cần thiết để xác định chính xác bản chất của polyp, có phương án điều trị phù hợp. Mặc dù là thủ thuật này diễn ra đơn giản và ít nguy cơ xảy ra rủi ro nhưng người bệnh vẫn cần thực hiện tại cơ sở y tế uy tín và tuân thủ đúng chỉ dẫn sau sinh thiết từ bác sĩ. 

Quý khách hàng cần tư vấn về thủ thuật sinh thiết polyp đại tràng hoặc đặt lịch thăm khám, nội soi đại tràng, có thể liên hệ Hotline 1900 56 56 56 để được tổng đài viên của Hệ thống Y tế MEDLATEC giải đáp, hướng dẫn tận tình.