1. Tháp dinh dưỡng cân đối là gì?

Tháp dinh dưỡng cân đối là mô hình dạng kim tự tháp, dùng để hướng dẫn sử dụng các nhóm thực phẩm một cách lành mạnh. Tháp này được thiết kế dễ hiểu, giúp hình dung rõ ràng về lượng thực phẩm nên tiêu thụ mỗi ngày từ những nhóm thực phẩm khác nhau. Mỗi tầng tháp đại diện cho một nhóm thực phẩm với hàm lượng tiêu thụ được khuyến nghị để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất mà cơ thể cần.

Trong tháp dinh dưỡng cân đối có các tầng:

- Tầng đáy: Đại diện cho các thực phẩm nhóm tinh bột như gạo, bánh mì, mì, ngũ cốc. Đây là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể, nên được tiêu thụ nhiều nhất trong ngày.

- Tầng giữa: Bao gồm rau xanh và quả chín. Đây là nhóm thực phẩm cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ cần cho hệ miễn dịch và tiêu hóa ổn định.

- Tầng kế tiếp: Nhóm thực phẩm giàu đạm như thịt, cá, trứng, các loại đậu... Đạm là thành phần cần thiết cho việc xây dựng cơ bắp, sửa chữa tế bào và sản xuất các enzyme.

- Tầng trên cùng: Nhóm chất béo, đường và muối. Đây là nhóm cần tiêu thụ hạn chế vì cung cấp nhiều calo nhưng ít giá trị dinh dưỡng.

 Mô hình của một tháp dinh dưỡng cân đối

2. Vai trò của việc áp dụng tháp dinh dưỡng cân đối trong chế độ ăn hàng ngày

Tháp dinh dưỡng cân đối đóng vai trò quan trọng để mỗi cá nhân xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh. Nhờ có tháp này mà mỗi cá nhân sẽ nhận thức được:

- Đảm bảo cân bằng dinh dưỡng để cơ thể nhận đủ các dưỡng chất cần thiết từ nhiều nguồn thực phẩm khác nhau.

- Kiểm soát lượng calo để tránh tình trạng ăn quá nhiều hoặc thiếu hụt các nhóm thực phẩm nhất định. Điều này giúp kiểm soát cân nặng và ngăn ngừa nguy cơ bệnh tật.

- Lựa chọn thực phẩm thông minh cho bữa ăn với hàm lượng ít chất béo bão hòa, đường và muối.

Tuân thủ chế độ ăn theo tháp dinh dưỡng cân đối sẽ giúp mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như:

- Giảm nguy cơ bệnh mạn tính như tim mạch, tiểu đường, cao huyết áp, ung thư.

- Góp phần cải thiện sức khỏe não bộ và trạng thái tâm lý.

- Đảm bảo ổn định hoạt động của hệ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón.

- Bảo vệ hệ miễn dịch trước tác nhân gây bệnh nhiễm trùng.

3. Các nhóm thực phẩm cần có trong tháp dinh dưỡng cân đối và cách áp dụng thực tế

3.1. Nhóm thực phẩm cơ bản cần có trong tháp dinh dưỡng cân đối

- Tinh bột

Tinh bột là nguồn cung cấp năng lượng chính, không thể thiếu đối với cơ thể một người trưởng thành, nó chiếm 60 - 65% tổng năng lượng khẩu phần. Trong nhóm này cần ưu tiên: gạo, khoai lang, khoai tây, mì, ngô,...

- Chất xơ

Chất xơ có nhiều trong các loại rau, củ, quả và cần được ưu tiên thứ hai để đưa vào chế độ ăn theo tháp dinh dưỡng cân đối. Đây cũng là nguồn cung cấp dồi dào các loại khoáng chất, vitamin cần thiết cho sức khỏe.

- Chất đạm

Nguồn cung cấp đạm có thể từ thực vật hoặc động vật như: các loại đậu, sữa, thịt, cá, hải sản,... Đây cũng là nhóm thực phẩm giàu khoáng chất không thể thiếu đối với hệ miễn dịch. 

- Chất béo

Tháp dinh dưỡng cân đối khuyến khích bổ sung lượng nhỏ thành phần chất béo lành mạnh vì chúng rất cần cho sức khỏe hệ tim mạch và não bộ. Nên ưu tiên chọn nguồn cung cấp chất béo từ các loại hạt, quả bơ, dầu gạo, dầu oliu,... 

- Đường, muối

Trong tháp dinh dưỡng cân đối, nhóm thực phẩm này cần ít tiêu thụ nhất vì chúng dễ gây ra các vấn đề sức khỏe.

Các nhóm thực phẩm không thể thiếu trong chế độ ăn theo tháp dinh dưỡng cân đối

3.2. Cách áp dụng tháp dinh dưỡng cân đối vào thực tế đời sống

- Lựa chọn đa dạng thực phẩm

Tiêu thụ đầy đủ các loại thực phẩm từ tất cả các tầng của tháp dinh dưỡng mỗi ngày là cách tốt nhất để cơ thể được cung cấp đủ dưỡng chất và năng lượng cần thiết.

- Kiểm soát khẩu phần ăn

Mỗi nhóm thực phẩm nên được tiêu thụ với lượng vừa phải, không quá ít cũng không quá nhiều. Ví dụ, phần ăn từ nhóm tinh bột nên chiếm khoảng 55 - 60% tổng lượng calo hàng ngày, còn chất béo chỉ nên chiếm 20 - 25%.

- Hạn chế tiêu thụ nhóm thực phẩm không lành mạnh

Thực phẩm nhiều đường, muối và chất béo bão hòa nên được hạn chế. Thay vì tiêu thụ các loại đồ ngọt, nước uống có gas thì hãy chọn trái cây tươi và nước lọc.

- Tăng hoạt động thể chất

Kết hợp chế độ ăn uống cân đối với việc tập thể dục đều đặn sẽ giúp duy trì sức khỏe tốt và cân nặng hợp lý. Hoạt động thể chất cũng giúp cơ thể sử dụng năng lượng hiệu quả hơn.

Tư vấn từ chuyên gia dinh dưỡng giúp bạn biết cách xây dựng thực đơn lành mạnh 

4. Lưu ý khi xây dựng chế độ ăn theo tháp dinh dưỡng cân đối

- Cân nhắc tình trạng sức khỏe, nếu đang có các bệnh lý như tiểu đường, tim mạch, bệnh thận thì nên điều chỉnh chế độ ăn uống theo tháp dinh dưỡng dựa trên tư vấn của bác sĩ.

- Nhu cầu dinh dưỡng thay đổi theo tuổi tác và giới tính. Mỗi nhóm đối tượng cần có chế độ ăn đặc biệt để đáp ứng nhu cầu phát triển của cơ thể và đảm bảo sức khỏe.

- Cần cân nhắc thói quen ăn uống và sở thích ẩm thực của từng cá nhân để xây dựng chế độ ăn phù hợp.

Tháp dinh dưỡng cân đối không chỉ là một hướng dẫn mà còn là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của dinh dưỡng trong cuộc sống. Áp dụng được tháp này vào cuộc sống hàng ngày không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn tăng cường chất lượng cuộc sống. Hãy bắt đầu ngay từ những thay đổi nhỏ nhất trong chế độ ăn uống và thói quen hàng ngày để bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Quý khách hàng có nhu cầu thăm khám sức khỏe, tư vấn dinh dưỡng cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được hướng dẫn cụ thể.