1. Thế nào là hậu Covid? 

Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới - WHO thì hậu Covid-19 là cụm từ để chỉ tình trạng mắc các bệnh lý hoặc di chứng sau khi người bệnh điều trị thành công Covid-19. Thường thì trong vòng 3 tháng bệnh nhân sẽ gặp các di chứng hậu Covid-19 kể từ thời điểm phát bệnh. Những triệu chứng này có thể kéo dài ít nhất là 2 tháng mà không phải do bất  kỳ một bệnh lý nào khác ngoài Covid.

Mọi cơ quan của cơ thể đều bị ảnh hưởng bởi Covid-19 nhưng điều đó không đồng thời diễn ra cùng lúc và mức độ ảnh hưởng cũng không giống nhau.

Những đối tượng có nguy cơ cao bị hậu Covid và nên đi khám hậu Covid:

• Từ 10 - 35% bệnh nhân điều trị Covid-19 ngoại trú (do không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ) bất kể có bệnh nền hay không;

• 85% bệnh nhân điều trị nội trú (mức độ tổn thương từ trung bình trở lên), đặc biệt là những người diễn biến nặng phải thở máy;

• Tuổi cao từ 60 trở lên;

• Người có bệnh nền mạn tính: béo phì, tim mạch, tiểu đường, bệnh thận, ghép tạng hoặc ung thư,...

Tổng hợp các biểu hiện hậu Covid ở những F0 đã khỏi bệnh

Nếu người bệnh bị Covid-19 nhưng đã thực hiện tiêm đủ từ 2 liều vắc xin trở lên thì rủi ro phải chịu biến chứng hậu Covid-19 sẽ ít hơn 50%.

Các chuyên gia khuyến cáo không phải F0 nào sau khi khỏi bệnh cũng cần khám bệnh hậu covid. Phần lớn những trường hợp có triệu chứng hậu Covid là ở mức độ nhẹ và chấm dứt sớm chỉ trong vòng từ 1 - 2 tuần. Nếu các biến chứng hậu Covid-19 có xu hướng dai dẳng ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống hàng ngày, hoặc những người bệnh lớn tuổi thuộc nhóm nguy cơ cao bị hậu Covid-19, hay trong quá trình điều trị Covid bị tổn thương mức độ trung bình trở lên thì nên đi khám bệnh hậu Covid. 

2. Dấu hiệu nhận biết các di chứng do Covid để lại

Covid có khả năng tàn phá nhiều cơ quan trong cơ thể, từ hệ hô hấp, thần kinh - tâm thần, tim mạch cho đến ngoài da và toàn thân. Các biểu hiện ban đầu ở người lớn và trẻ em khi bị hậu Covid đó là:

• Khó thở, đau tức ngực, mệt mỏi, ho nhiều, vị giác và khứu giác thay đổi, đau khớp, khàn giọng, rối loạn nhận thức;

• Ít gặp hơn: sốt nhẹ, đau cơ, đau đầu, mất ngủ, suy nhược, đau nhức mỏi cơ, phát ban, rối loạn tiêu hóa, trầm cảm,...;

• Ở trẻ em có thể bị hội chứng viêm đa hệ thống trong hoặc sau giai đoạn nhiễm Covid-19: viêm nhiều bộ phận như phổi, tim, não, thận, mắt, đường ruột,... vô cùng nguy hiểm.

Đặc biệt, vì virus SARS-CoV-2 gây bệnh đầu tiên tại hệ hô hấp nên có đến 50% các trường hợp hậu Covid gặp di chứng tại cơ quan này. Cụ thể:

Tăng phản ứng đường thở: 

Thường xảy ra sau phản ứng viêm với những dấu hiệu như ho khan, đau ngực, khó thở nhẹ và diễn ra dai dẳng hậu Covid. Nếu được chẩn đoán đúng thì sẽ dễ điều trị hơn và biểu hiện này có thể kết thúc trong thời gian khoảng 4 tuần điều trị;

Xơ phổi mô kẽ: 

Di chứng nguy hiểm nhất của hậu Covid, là do phản ứng viêm giải phóng hàng loạt các chất viêm như LDH, CRP, IL6, nhất là cơn bão cytokine dẫn tới xơ phổi. Tình trạng này xuất hiện nhiều ở những người bệnh viêm phổi nặng, phải thở máy, nghiện rượu và thuốc lá, điều trị bằng oxy liều cao. Tuy vậy, trên thực tế vẫn ghi nhận các trường hợp người nhiễm covid mức độ nhẹ, trẻ tuổi và điều trị tại nhà. 

Di chứng về phổi là thường gặp nhất ở các cựu F0

Triệu chứng lâm sàng ở những bệnh nhân bị xơ phổi mô kẽ hậu Covid là:

• Mệt mỏi nhiều;

• Thường xuyên bị khó thở, đặc biệt là những khi gắng sức;

• Phải thở oxy;

• Hình ảnh chụp CT: tổn thương xơ tăng ở mô kẽ, đồng thời tổn thương kính mờ 2 phổi;

• Kiểm tra chức năng hô hấp có biểu hiện rối loạn thông khí hạn chế;

• Khi đo khí máu động mạch phát hiện sụt giảm nồng độ oxy rất rõ ràng;

• Nghiêm trọng nhất là có dấu hiệu suy hô hấp.

Bệnh nhân nếu hạn chế tối đa việc thở máy thì càng tốt. Trong trường hợp phải thở máy thì cố gắng không phải vận dụng đến áp lực cao. Ngoài ra cần điều trị sớm các triệu chứng viêm và sử dụng thuốc kháng virus. Sau khi đã khỏi Covid thì vẫn phải tiếp tục theo dõi điều trị 3 tháng tiếp theo và nếu tình trạng xơ phổi không được cải thiện thì tiếp tục dùng thuốc chống xơ. Tất cả bệnh nhân bị hậu Covid đều nên áp dụng tập phục hồi chức năng hô hấp.

Tăng nguy cơ đông máu nội mạch: 

Điều này dễ khiến tắc nghẽn động mạch phổi và nguy cơ xảy ra ở bệnh nhân nhiễm virus SARS-CoV-2 cao hơn so với nhiễm phải virus khác. Đông máu có thể khiến bệnh nhân bị ho nhiều, thậm chí ho ra máu, đau tức ngực, khó thở. Để chẩn đoán tình trạng này cần áp dụng phương pháp chụp X-quang phổi, siêu âm tim, điện tim, chụp CT ngực xác định vị trí có cục máu đông. Bệnh nhân cần phải dùng thuốc chống đông sớm;

3. Những điều cần biết khi khám bệnh hậu Covid

Các F0 sau khi đã khỏi Covid và đang phải chịu các di chứng dai dẳng thì nên tiến hành khám bệnh hậu Covid. Việc thăm khám có thể bao gồm:

• Kiểm tra chức năng của các cơ quan gan, thận, rối loạn đông máu và những cơ quan liên quan khác,...;

• Chẩn đoán hình ảnh (chụp X-quang ngực, chụp CT hoặc siêu âm) kiểm tra phổi;

• Bác sĩ cần đưa ra các kết luận thăm khám, tư vấn về tình trạng hậu Covid, chế độ tập luyện và nghỉ ngơi, thực đơn dinh dưỡng phù hợp.

Thời gian khám bệnh hậu Covid không nên quá thời điểm 6 tháng kể từ khi bắt đầu bị nhiễm. Trong trường hợp xảy ra các bất thường hậu Covid thì người bệnh cần đi khám ngay.

Khám bệnh hậu covid giúp người bệnh cập nhật được tình trạng sức khỏe tổng quát

Khi đi khám bệnh hậu Covid tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, khách hàng nên chuẩn bị và ghi nhớ một số lưu ý sau:

• Đem theo hồ sơ bệnh án (nếu có trước đó) để bác sĩ nắm được thông tin và tham khảo;

• Lựa chọn các trang phục thuận tiện và thoải mái khi đi khám;

• Phòng trường hợp phải làm các xét nghiệm cần thiết thì bệnh nhân nên đi khám vào buổi sáng và không ăn sáng;

• Phụ nữ nếu đang mang bầu hoặc nghi ngờ có thai cần thông báo trước cho bác sĩ và nhân viên y tế để không thực hiện chẩn đoán hình ảnh như chụp CT và chụp X-quang;

• Trước khi đi khám không hút thuốc lá và uống rượu, bia, trà, cà phê, sữa, nước trái cây và nước ngọt. Nước lọc thì có thể;

Để được tư vấn cụ thể và chi tiết hơn, quý khách hàng vui lòng liên hệ tới hotline 1900 56 56 56 của MEDLATEC.