1. Tổng quan về cây thuốc lào

Cây thuốc lào là một loại thực vật thân thảo, có tên khoa học là Nicotiana rustica L. Đây là loài cây gần họ với cây thuốc lá (Nicotiana tabacum), nhưng có hàm lượng nicotine cao gấp nhiều lần, mùi vị nồng và khói đặc hơn.

Ở Việt Nam, cây thuốc lào được trồng chủ yếu tại các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc, nơi có điều kiện khí hậu nóng ẩm, đất phù sa hoặc đất pha cát thích hợp cho sự sinh trưởng của cây.

Cây thuốc lào xuất hiện nhiều ở các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc 

Cây thuốc lào có chiều cao trung bình từ 1 - 2 mét, thân thẳng, phân nhánh ít, bề mặt thân có lớp lông tơ mịn. Lá cây to, dày, mềm và có màu xanh đậm, hình bầu dục thuôn dài, mép nguyên, cuống ngắn hoặc không cuống, mọc so le dọc theo thân. Hoa thuốc lào mọc thành chùm ở ngọn, có màu vàng nhạt hoặc trắng ngà, hình ống nhỏ, thường nở vào mùa hè. Sau khi hoa tàn, cây cho quả nang nhỏ hình trứng, bên trong chứa nhiều hạt li ti màu nâu, là nguồn giống để gieo trồng vụ sau.

Khi cây phát triển mạnh, lá được thu hái và phơi hoặc sấy khô, sau đó ủ lên men tự nhiên để tạo ra hương thơm và vị nặng đặc trưng - công đoạn này được xem là yếu tố quyết định đến chất lượng thuốc lào.

Nhờ đặc điểm dễ trồng, thích nghi tốt và có giá trị thương phẩm, cây thuốc lào vẫn được trồng ở nhiều địa phương, trở thành một phần trong nếp sống và sinh hoạt truyền thống của người dân Việt Nam suốt hàng trăm năm qua.

2. Tác động của cây thuốc lào tới sức khỏe

Cây thuốc lào chứa hàm lượng nicotine rất cao - một hoạt chất có khả năng kích thích mạnh hệ thần kinh trung ương. Theo các nghiên cứu y học, lượng nicotine trong thuốc lào có thể cao gấp 8 - 10 lần so với thuốc lá thông thường, vì vậy tác động lên cơ thể cũng mạnh hơn nhiều lần. Khi hít khói thuốc lào, nicotine nhanh chóng đi vào máu, gây cảm giác “say thuốc”, lâng lâng, sảng khoái tạm thời, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Trước hết, nicotine là chất gây nghiện mạnh, khiến người sử dụng dễ phụ thuộc, khó cai. Việc hút thuốc lào thường xuyên làm tăng nhịp tim, huyết áp, gây co mạch máu và làm giảm lượng oxy đến các cơ quan quan trọng như tim, não. Điều này khiến người hút thuốc lào lâu năm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ và xơ vữa động mạch.

Ngoài nicotine, khói thuốc lào còn chứa hơn 7.000 hợp chất hóa học, trong đó có hàng trăm chất độc hại và khoảng 70 chất có khả năng gây ung thư như benzopyrene, nitrosamine, formaldehyde, arsenic, carbon monoxide… Việc hít khói thuốc lào, đặc biệt là hút điếu cày với hơi sâu, khiến lượng khói độc xâm nhập trực tiếp vào phổi nhiều hơn so với thuốc lá. Hậu quả là người hút thường xuyên dễ mắc viêm phế quản mạn tính, bệnh phổi tắc nghẽn, ung thư phổi, ung thư vòm họng, thực quản, thanh quản.

Khói thuốc lào chứa nhiều hợp chất hóa học gây hại cho sức khỏe 

Ngoài ra, việc hút thuốc lào theo nhóm, dùng chung điếu cày còn làm tăng nguy cơ lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm như lao, viêm gan A, cúm, nấm miệng (Candida), herpes môi hoặc các bệnh lây qua đường hô hấp khác. Với người chưa từng hút, việc thử thuốc lào có thể gây say thuốc cấp tính, dẫn đến choáng váng, buồn nôn, co giật, thậm chí ngất xỉu do cơ thể phản ứng với lượng nicotine quá cao.

Các chuyên gia y tế khẳng định rằng, thuốc lào không mang lại lợi ích cho sức khỏe, mà ngược lại là một chất gây nghiện nguy hiểm. Việc giảm và tiến tới bỏ hút thuốc lào không chỉ giúp cải thiện chức năng hô hấp, tim mạch mà còn giảm nguy cơ ung thư, nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

3. Những thắc mắc phổ biến về cây thuốc lào 

Cây thuốc lào là một trong những loại cây gắn liền với đời sống nông thôn Việt Nam, đặc biệt ở các tỉnh miền Trung và miền Bắc. Tuy nhiên, xung quanh loại cây này vẫn tồn tại không ít câu hỏi và hiểu lầm khiến nhiều người tò mò.

Cây thuốc lào có giống cây thuốc lá không?

Thực tế, cây thuốc lào (Nicotiana rustica) và cây thuốc lá (Nicotiana tabacum) là hai loài khác nhau. Thuốc lào có hàm lượng nicotine cao gấp nhiều lần thuốc lá, vì vậy sức ảnh hưởng tới hệ thần kinh và tim mạch cũng mạnh hơn đáng kể.

Cây thuốc lào và cây thuốc lá là hai loại cây khác nhau 

Hút thuốc lào có gây nghiện không?

Nicotine trong thuốc lào là chất gây nghiện mạnh, khiến người hút dễ lệ thuộc, khó bỏ. Ngoài ra, việc hít khói sâu khiến nicotine hấp thu nhanh vào máu, tạo cảm giác “say thuốc” và dẫn tới nguy cơ nghiện nặng hơn thuốc lá.

Thuốc lào có thể dùng làm thuốc không?

Trong dân gian, một số người dùng thuốc lào để xoa bóp giảm đau, trị sâu răng hoặc diệt côn trùng. Tuy nhiên, y học hiện đại chưa công nhận các tác dụng này do rủi ro ngộ độc và bỏng da nếu dùng không đúng cách.

Hút thuốc lào có hại hơn thuốc lá không?

Các nghiên cứu cho thấy, hàm lượng nicotine và độc chất trong thuốc lào cao hơn nhiều so với thuốc lá. Người hút thuốc lào có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch, hô hấp, ung thư phổi và các rối loạn thần kinh. Do đó, bạn đọc cần tuyệt đối không hút thuốc lào, thuốc lá để bảo vệ sức khỏe. 

Trên đây là toàn bộ thông tin về cây thuốc lào bao gồm nguồn gốc, tác động đến sức khỏe và các thắc mắc phổ biến có liên quan. Nếu bạn đọc có thêm thắc mắc cần giải đáp hoặc nhu cầu thăm khám, kiểm tra sức khỏe, vui lòng liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời, nhanh chóng.