1. Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là gì?

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là tình trạng thức ăn hoặc dịch dạ dày bị trào ngược lên thực quản, đôi khi có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa, thậm chí làm cho trẻ cảm thấy khó chịu. Đây còn được gọi là trào ngược dạ dày sinh lý, thường xuất hiện trong những tháng đầu và có thể tự cải thiện khi trẻ lớn lên. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài và gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, nó là một trong những triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản bệnh lý (GERD), khi đó, cần có sự can thiệp của bác sĩ.

Trào ngược dạ dày thường gặp ở trẻ sơ sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau

2. Lý do khiến trẻ bị trào ngược dạ dày

Nguyên nhân chính của trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là do cơ vòng thực quản dưới (muscle sphincter) chưa hoàn thiện. Cơ vòng này có chức năng ngăn không cho dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Khi cơ này còn yếu, thức ăn và dịch dạ dày dễ dàng bị trào ngược lên.

Dưới đây là một số nguyên nhân cụ thể khiến trẻ sơ sinh dễ mắc phải tình trạng trào ngược:

• Cơ vòng thực quản dưới chưa hoàn thiện

Ở trẻ sơ sinh, cơ vòng thực quản dưới chưa phát triển hoàn toàn, do đó, thức ăn và dịch dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản. Điều này xảy ra phổ biến ở các bé dưới 6 tháng tuổi và thường sẽ tự cải thiện khi trẻ lớn lên và cơ vòng này phát triển mạnh mẽ hơn.

• Tư thế cho bé ăn không đúng

Khi tư thế của mẹ không đúng, khớp ngậm ti không tốt khiến trẻ bị nuốt nhiều hơi vào dạ dày khi bú dẫn tới tình trạng trào ngược. 

• Lượng sữa thừa hoặc khó tiêu

Trẻ sơ sinh có thể gặp phải tình trạng trào ngược nếu chúng uống quá nhiều sữa trong một lần bú hoặc nếu cơ thể chưa kịp tiêu hóa hết lượng sữa đã uống. Điều này có thể khiến dạ dày bị quá tải và gây ra hiện tượng trào ngược.

• Cảm xúc và tình trạng tâm lý

Bé có thể gặp phải tình trạng trào ngược dạ dày nếu bé cảm thấy lo lắng, căng thẳng hoặc quấy khóc quá nhiều, vì các tình trạng này có thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa.

• Các vấn đề về sức khỏe khác

Một số vấn đề sức khỏe như dị ứng sữa, viêm dạ dày, hoặc vấn đề về hệ tiêu hóa cũng có thể gây ra tình trạng trào ngược dạ dày. Trong trường hợp này, bé có thể gặp phải trào ngược bệnh lý (GERD).

Trớ sau ăn có thể là một trong những triệu chứng của trào ngược dạ dày ở trẻ trẻ sơ sinh

3. Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh có triệu chứng thế nào?

Triệu chứng trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh có thể khác nhau tùy vào mức độ nghiêm trọng và tình trạng của trẻ. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến mà cha mẹ có thể nhận thấy:

• Trớ sau khi ăn

Trẻ sơ sinh bị trào ngược dạ dày có thể trớ sữa sau khi bú. Đây là triệu chứng điển hình của trào ngược sinh lý, và ở hầu hết các trường hợp, bé sẽ không cảm thấy khó chịu hay đau đớn.

• Quấy khóc sau khi ăn

Bé có thể quấy khóc hoặc thể hiện sự khó chịu sau khi ăn, đặc biệt là khi có sự xuất hiện của trào ngược dạ dày bệnh lý. Nếu bé quấy khóc liên tục sau khi bú hoặc gặp khó khăn khi ngủ, có thể là dấu hiệu của GERD.

• Khó tiêu, chậm lớn 

Trẻ bị trào ngược dạ dày có thể gặp phải tình trạng khó tiêu, chậm lớn hoặc không tăng cân đúng chuẩn. Điều này có thể là do bé không thể hấp thu dinh dưỡng đầy đủ do quá trình trào ngược.

• Ho khô và khó thở

Một số trẻ bị trào ngược dạ dày có thể ho khan hoặc có dấu hiệu khó thở khi thức dậy hoặc khi nằm ngủ. Điều này có thể là dấu hiệu của GERD khi dịch dạ dày trào ngược vào phổi hoặc đường hô hấp.

• Nấc cụt thường xuyên

Trẻ sơ sinh có thể bị nấc cụt thường xuyên nếu có trào ngược dạ dày, do dịch dạ dày trào lên thực quản và gây kích thích.

Cha mẹ có thể điều chỉnh tư thế ngồi cho con để chống trào ngược dạ dày

4. Biện pháp giảm nhẹ triệu chứng trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh

Trường hợp trào ngược dạ dày sinh lý ở trẻ sơ sinh thường không cần điều trị đặc biệt, tuy nhiên, một số biện pháp dưới đây có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng cho bé:

• Cho bé bú đúng cách

Khi cho bé bú, mẹ nên đặt bé ở tư thế thoải mái, giữ đầu bé cao hơn thân để tránh sặc sữa. Đảm bảo miệng bé ngậm đúng khớp, bao gồm cả quầng thâm quanh núm vú, giúp giảm đau cho mẹ và đảm bảo dòng sữa ổn định. Mẹ nên cho bé bú cả hai bên ngực trong mỗi cữ bú để cân bằng lượng sữa. Cách cho bé bú đúng cách không chỉ giúp bé bú hiệu quả mà còn giúp mẹ tránh căng tức ngực. 

Cùng với đó, cha mẹ cũng cần vỗ ợ cho trẻ sau khi ăn để tránh tình trạng đầy hơi gây nôn trớ và khiến trẻ quấy khóc.

•  Chia nhỏ bữa ăn

Nếu bé bú quá nhiều sữa trong một lần, bạn có thể chia nhỏ các bữa ăn để tránh làm quá tải dạ dày, giúp giảm tình trạng trào ngược.

• Giữ bé ở tư thế thẳng sau bữa ăn

Sau khi cho bé ăn, hãy giữ bé ở tư thế thẳng trong một khoảng thời gian (20-30 phút) để giảm thiểu tình trạng dịch dạ dày trào ngược lên thực quản.

• Điều chỉnh thói quen ăn

Nếu bé đang bú mẹ, mẹ cần kiểm tra lại chế độ ăn uống của mình, tránh các thực phẩm có thể gây dị ứng hoặc khó tiêu cho bé như sữa bò, thực phẩm nhiều dầu mỡ, hoặc thực phẩm cay.

• Sử dụng gối chống trào ngược

Bạn có thể sử dụng gối chống trào ngược được nghiên cứu kỹ lưỡng để nâng đầu của bé khi ngủ. Điều này giúp tránh tình trạng dịch dạ dày trào ngược lên thực quản khi bé nằm.

• Tham khảo ý kiến bác sĩ

Nếu tình trạng trào ngược dạ dày không cải thiện hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, bạn nên đưa bé đi khám bác sĩ. Bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp điều trị như thuốc chống trào ngược hoặc kiểm tra thêm các vấn đề tiêu hóa khác.

5. Cha mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ khi nào?

Trong trường hợp trẻ có các dấu hiệu trào ngược kéo dài và có ảnh hưởng đến sức khỏe (như không tăng cân, ho nhiều, hoặc khó thở), hoặc khi tình trạng trào ngược gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, cha mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Chuyên khoa Nhi - Hệ thống y tế MEDLATEC là địa chỉ thăm khám và điều trị hiệu quả các vấn đề về sức khỏe cho bé. Khi cần tư vấn và đặt lịch thăm khám sức khỏe, mẹ có thể gọi 1900 56 56 56 để được bác sĩ có chuyên môn cao hỗ trợ 24/7.