1. Tìm hiểu chung về thoái hóa khớp gối

thoái hóa khớp gối là một bệnh lý mạn tính, đặc trưng bởi quá trình bào mòn sụn khớp và biến đổi ở phần xương dưới sụn theo thời gian. Sụn khớp vốn đóng vai trò như lớp “đệm” giảm ma sát, giúp khớp gối vận động linh hoạt. Khi sụn khớp mất đi chức năng đệm, xương dưới sụn va chạm trực tiếp, từ đó phát sinh đau, viêm và làm giảm linh hoạt khớp.

Bệnh thường gặp ở người trung niên, cao tuổi, nhưng cũng có thể xuất hiện sớm hơn ở những người từng chấn thương khớp gối hoặc có yếu tố nguy cơ và các bệnh khớp viêm kèm theo. Nếu chậm trễ trong việc phát hiện và điều trị, thoái hóa khớp gối có thể diễn biến nặng hơn và kéo theo nhiều biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Chẳng hạn như biến dạng khớp, giảm hoặc mất chức năng vận động, đau mãn tính,…

Thoái hoá khớp gối là bệnh lý mãn tính có thể gây biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm

2. Nguyên nhân gây thoái hóa khớp gối 

Thoái hoá khớp gối có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm: tình trạng lão hoá tự nhiên, thừa cân, béo phì, chấn thương hoặc viêm khớp, vận động sai tư thế hoặc quá mức,…. Dưới đây là thông tin chi tiết: 

• Lão hoá tự nhiên: Theo thời gian, sụn khớp mất dần tính đàn hồi và khả năng tự phục hồi, khiếp khớp dễ bị mài mòn và tổn thương. 
• Thừa cân, béo phì: Cân nặng vượt mức khiến khớp gối phải “gánh” thêm áp lực trong mọi hoạt động thường ngày như đi bộ, đứng lâu hay leo cầu thang, từ đó làm tăng nguy cơ thoái hóa sớm.
• Chấn thương hoặc viêm khớp: Tổn thương dây chằng, sụn chêm, gãy xương quanh khớp gối hoặc viêm khớp mãn tính, đều có thể thúc đẩy quá trình thoái hoá. 
• Vận động sai tư thế hoặc quá mức: Việc tập luyện không đúng kỹ thuật hoặc lao động nặng nhọc trong thời gian dài có thể khiến khớp gối chịu áp lực quá tải, dẫn đến tổn thương.
• Giới tính: Phụ nữ, đặc biệt sau mãn kinh, có nguy cơ thoái hoá khớp gối cao hơn do thay đổi nội tiết tố làm giảm mật độ xương và sức bền của sụn khớp. 
• Yếu tố bẩm sinh và di truyền: Dị dạng trục chân (chân vòng kiềng, chân chữ X) hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh lý khớp, đều có thể làm tăng nguy cơ thoái hoá sớm. 

Thoái hoá khớp gối có xu hướng xuất hiện nhiều ở phụ nữ giai đoạn mãn kinh

3. Triệu chứng thoái hóa khớp gối 

Nhận biết sớm các triệu chứng thoái hoá ở khớp gối giúp người bệnh chủ động thăm khám và điều trị, từ đó hỗ trợ giảm nguy cơ biến chứng. Các dấu hiệu điển hình bao gồm: 

Đau khớp gối 

Đây là một trong những triệu chứng điển hình và thường xuất hiện sớm nhất. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc thành từng cơn, tăng khi vận động (leo cầu thang, đứng lên ngồi xuống, đi bộ xa) và giảm khi nghỉ ngơi. 

Cứng khớp vào buổi sáng 

Người bệnh thường cảm thấy khó duỗi thẳng hoặc gập gối sau khi ngủ dậy hoặc ngồi lâu. Hiện tượng này thường kéo dài dưới 30 phút và cải thiện khi vận động nhẹ. 

Phát ra tiếng lạo xạo khi cử động 

Khi gập hoặc duỗi gối, người bệnh có thể nghe thấy tiếng lạo xạo hoặc lục cục, nguyên nhân là do bề mặt sụn bị bào mòn, khiến các đầu xương cọ xát vào nhau và gây ra tiếng kêu. 

Người bệnh có thể nghe thấy tiếng lạo xạo hoặc lục cục khi cử động khớp gối

Sưng và nóng quanh khớp 

Đây là một trong những triệu chứng thoái hóa khớp gối cần đặc biệt chú ý. Tình trạng này thường xảy ra khi khớp bị viêm hoặc tích tụ dịch, gây sưng nề kèm cảm giác nóng đỏ quanh khớp gối. Nếu không được xử lý kịp thời, viêm có thể tiến triển và làm tăng mức độ tổn thương sụn khớp. 

Giảm khả năng vận động 

Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày như đi lại, leo cầu thang, đứng lên ngồi xuống hoặc ngồi xổm. 

4. Cách xử lý và phòng ngừa thoái hóa khớp gối

Bạn cần nắm rõ hướng xử lý và phòng ngừa thoái hóa khớp gối để hạn chế tiến triển bệnh và bảo vệ chức năng vận động lâu dài. Việc kết hợp điều trị đúng cách với lối sống khoa học không chỉ giúp giảm đau, cải thiện khả năng cử động, mà còn ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Xử lý đúng cách khi nhận thấy triệu chứng thoái hoá khớp gối

Hướng xử lý bao gồm: 

• Thăm khám sớm tại cơ sở chuyên khoa: Khi xuất hiện tình trạng đau khớp gối kéo dài, cứng khớp vào buổi sáng hoặc sưng viêm, bạn cần đến thăm khám bác sĩ ngay để được chẩn đoán và đánh giá mức độ tổn thương bằng X-quang, MRI hoặc siêu âm khớp. 
• Không tự ý dùng thuốc: Việc lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm mà không có chỉ định của bác sĩ, có thể gây tác dụng phụ không mong muốn. Đồng thời, vô tình làm trầm trọng thêm tình trạng thoái hóa khớp gối. 
• Nghỉ ngơi hợp lý: Giảm bớt các hoạt động gây áp lực lên khớp gối, nhưng không nên bất động hoàn toàn vì có thể làm khớp cứng hơn. 

Phòng ngừa và hỗ trợ bảo vệ khớp gối

Bên cạnh việc nắm rõ hướng xử lý khi bệnh đã khởi phát, việc chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc khớp gối hằng ngày đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng vận động, giảm nguy cơ thoái hóa sớm và ngăn chặn bệnh tiến triển nặng hơn.

• Duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên khớp. 
• Tập luyện thường xuyên với các môn thể thao nhẹ nhàng, ít tác động lên khớp gối như đạp xe, bơi lội, yoga,…
• Chế độ dinh dưỡng lành mạnh: Bữa ăn cần đảm bảo đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng: đạm, tinh bột, chất béo tốt, vitamin và khoáng chất. Đồng thời, cần tăng cường bổ sung thực phẩm giàu vitamin D, omega-3, collagen, canxi,… giúp hỗ trợ sức khỏe xương khớp. 
• Tránh thói quen có hại cho gối như ngồi xổm lâu, leo cầu thang quá nhiều, mang vác vật nặng sai tư thế,…
• Khám sức khỏe xương khớp định kỳ 6 - 12 tháng/lần để tầm soát và xử lý sớm khi có dấu hiệu bất thường. 

Bài viết trên đây là tổng hợp thông tin về nguyên nhân, triệu chứng thoái hóa khớp gối và cách phòng ngừa hiệu quả. Đây là bệnh lý mãn tính tiến triển chậm, nhưng hậu quả để lại rất nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Vì vậy, chủ động nhận biết và chăm sóc khớp gối ngay từ hôm nay chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe xương khớp, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.