1. Nguyên tắc chung trong chế độ ăn uống và sinh hoạt cho người bị u tuyến giáp

Khi được chẩn đoán có u tuyến giáp, người bệnh cần quan tâm đến cả chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt bởi đây là những yếu tố có thể tác động trực tiếp đến chức năng tuyến giáp. Cụ thể hơn, những nguyên tắc người bệnh cần nhớ là: 

• Không tự ý ăn kiêng quá mức gây suy nhược cơ thể, đặc biệt là kiêng iod khi chưa được bác sĩ chỉ định.
• Ưu tiên ăn đa dạng, tránh đồ ăn chế biến sẵn.
• Loại bỏ các yếu tố sinh hoạt gây ảnh hưởng đến tuyến giáp như hút thuốc hoặc căng thẳng kéo dài.
• Theo dõi triệu chứng và tái khám định kỳ để điều chỉnh chế độ phù hợp.

Việc tuân thủ nguyên tắc ăn uống, sinh hoạt là điều quan trọng với người bệnh

2. Người bị u tuyến giáp kiêng gì trong chế độ ăn

Dưới đây là những nhóm thực phẩm người bệnh cần hạn chế hoặc kiêng trong quá trình điều trị u tuyến giáp.

2.1. Thực phẩm giàu iod (nếu có bệnh lý đi kèm như cường giáp)

Iod là khoáng chất quan trọng trong quá trình sản xuất hormone của tuyến giáp. Tuy nhiên, khi lượng iod nạp vào quá nhiều, đặc biệt ở người có tình trạng cường giáp hoặc nốt tuyến giáp hoạt động mạnh, tuyến giáp có thể bị kích thích quá mức.

Những thực phẩm giàu iod cần kiêng trong trường hợp này gồm:

• Tảo biển, rong biển,...
• Cá biển, đặc biệt cá nước mặn
• Muối iod hoặc những loại gia vị làm từ rong biển,...

Lưu ý: Không phải ai bị u tuyến giáp cũng phải kiêng iod, do đó, bạn nên thăm khám và tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ. 

2.2. Rau họ cải

Các loại rau họ cải như súp lơ, cải bắp, cải xoăn,... rất giàu chất xơ và vitamin nên thường tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, với những người bị u tuyến giáp thì đây là loại thực phẩm không phù hợp do chứa nhóm chất goitrogens. Đây là hợp chất có thể làm cản trở khả năng hấp thụ iod để tổng hợp hormone tuyến giáp. Khi cơ thể bị thiếu hụt hormone, tuyến yên sẽ kích thích tuyến giáp làm việc nhiều hơn, có thể dẫn đến tình trạng phì đại tuyến giáp hoặc làm khối u to lên. 

Nếu vẫn muốn ăn loại rau này, người bệnh nên nấu rau thật kỹ để có thể phá hủy cấu trúc hợp chất goitrogens, tránh ăn các món dùng rau sống như nộm, salad, nước ép,... Ngoài ra, vẫn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ dinh dưỡng về liều lượng khuyến nghị. 

Rau cải cần nấu chín kỹ, tránh ăn các món dùng rau cải sống

2.3. Đậu nành và các sản phẩm từ đậu nành

Đậu nành và các chế phẩm từ đậu nành như sữa, đậu phụ, natto,... cũng là câu trả lời tiếp theo cho thắc mắc u tuyến giáp kiêng gì. Đậu nành chứa hoạt chất isoflavonoids, Mặc dù đây là chất tốt cho tim mạch, nội tiết tố nữ nhưng nếu tiêu thụ quá nhiều, isoflavonoids có thể gây ức chế hoạt động của enzyme Thyroid Peroxidase (TPO), một loại enzyme đóng vai trò then chốt trong việc tổng hợp hormone tuyến giáp.

Thực tế, người bệnh không cần kiêng tuyệt đối đậu nành và cần lưu ý một số vấn đề như:

• Chỉ nên ăn vừa phải (khoảng 2 - 3 bữa/tuần) 
• Nếu đang phải uống thuốc hormone tuyến giáp thì nên ăn cách xa giờ uống thuốc khoảng 4 tiếng. 
• Nếu bị u tuyến giáp do suy giáp hoặc thiếu iod thì nên hạn chế và tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn lượng phù hợp. 

2.4. Nội tạng động vật

Nội tạng động vật như dạ dày, tim, gan,... cung cấp nhiều protein, sắt, vitamin A,... cho cơ thể nhưng chúng lại sở hữu hàm lượng axit lipoic cao, làm giảm hiệu quả của thuốc điều trị tuyến giáp. Bên cạnh đó, loại thực phẩm này cũng chứa nhiều cholesterol xấu và chất béo bão hòa, làm tăng gánh nặng cho quá trình chuyển hóa năng lượng và khiến bệnh lý tuyến giáp thêm nghiêm trọng. 

Nội tạng động vật là lời giải đáp cho thắc mắc người bị u tuyến giáp kiêng gì

2.5. Đường và thực phẩm chế biến sẵn

Đường tinh luyện và thực phẩm chế biến sẵn có thể làm tăng các phản ứng viêm trong cơ thể, từ đó tác động xấu đến sức khỏe tuyến giáp. Những sản phẩm này cũng gây nên tình trạng tăng cân nhanh, gây áp lực lên hệ nội tiết và khiến tình trạng tuyến giáp trở nên khó kiểm soát. Do đó, người có bệnh lý tuyến giáp cần hạn chế tối đa các loại thực phẩm này, cụ thể như: nước ngọt, bánh kẹo, đồ ăn nhanh, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, thực phẩm đóng gói,...

2.6. Thực phẩm thành phần gluten

Gluten là một loại protein có trong lúa mì, lúa mạch và lúa mạch đen. Gluten không gây hại cho tất cả mọi người, nhưng ở người có bệnh tuyến giáp tự miễn như Hashimoto, gluten có thể làm kích hoạt hệ miễn dịch mạnh hơn, từ đó ảnh hưởng đến tuyến giáp và làm tình trạng u trở nên phức tạp hơn.

Cụ thể, cấu trúc phân tử của Gluten khá tương đồng với cấu trúc của mô tuyến giáp. Khi người bệnh ăn Gluten, hệ miễn dịch có thể nhầm lẫn và tấn công cả Gluten lẫn mô tuyến giáp, gây ra các đợt viêm cấp tính hoặc làm bệnh tiến triển nặng hơn. 

2.7. Kiêng rượu bia

Rượu ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa hormone và làm tăng gánh nặng cho nhiều hệ cơ quan trong cơ thể, cụ thể: 

• Rối loạn chức năng tuyến giáp: Cồn trong rượu bia gây ức chế trực tiếp lên trục hạ đồi - tuyến yên, làm giảm khả năng sản xuất hormone của tuyến giáp.
• Gây độc cho tế bào: Rượu bia làm tổn thương các tế bào nang tuyến giáp, khiến tình trạng viêm (nếu có) trở nên trầm trọng hơn.
• Giảm hiệu quả thuốc: Gan là nơi chuyển hóa quan trọng của thuốc tuyến giáp và hormone. Khi uống rượu, gan phải tập trung thải độc cồn, dẫn đến việc chuyển hóa thuốc bị đình trệ, làm giảm tác dụng điều trị.

3. Những điều cần kiêng kị trong sinh hoạt hàng ngày cho người bị u tuyến giáp

Ngoài chế độ ăn, sinh hoạt hàng ngày cũng đóng vai trò lớn trong việc ổn định chức năng tuyến giáp. Một số thói quen xấu có thể làm suy giảm hoạt động tuyến giáp, tăng viêm hoặc ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của khối u, cụ thể: 

3.1. Tránh thức khuya, căng thẳng kéo dài

Căng thẳng làm tăng nồng độ cortisol, một hormone gây ức chế hoạt động tuyến giáp và làm rối loạn hormone toàn cơ thể. Với người đã có sẵn khối u, sự rối loạn hormone do căng thẳng gây ra có thể làm các triệu chứng mệt mỏi, hồi hộp, tim đập nhanh,... trở nên trầm trọng hơn.

3.2. Kiêng hút thuốc lá

Thuốc lá chứa thiocyanate, đây là chất có thể làm giảm khả năng hấp thu iod và gây rối loạn hormone tuyến giáp. Ngoài ra, hút thuốc cũng làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp ở một số nhóm bệnh nhân do những chất độc trong khói thuốc như nicotine, benzopyrene,... Do đó, người bị u tuyến giáp cần tuyệt đối tránh hút thuốc lá và hạn chế tối đa tiếp xúc khói thuốc.

Người bị u tuyến giáp cần kiêng thuốc lá

3.3. Hạn chế tiếp xúc với hóa chất độc hại

Một số hóa chất như thuốc trừ sâu, dung môi công nghiệp, sơn, chất tẩy rửa mạnh, chất nhựa BPA hoặc PFAS có thể gây rối loạn nội tiết và làm suy yếu chức năng tuyến giáp. Người bệnh cần tránh tiếp xúc trực tiếp, luôn dùng đồ bảo hộ và lựa chọn sản phẩm an toàn hơn để bảo vệ sức khỏe.

3.4. Tránh bức xạ ion hóa không cần thiết

Tuyến giáp là cơ quan rất nhạy cảm với các tia bức xạ. Bức xạ ion hóa (từ X-quang liều cao, CT scan lặp lại nhiều lần) có liên quan đến nguy cơ phát triển ung thư tuyến giáp. Do đó người bệnh cần lưu ý: 

• Nên hỏi ý kiến bác sĩ trước mỗi lần chụp chiếu và tránh lạm dụng.
• Hạn chế chụp X-quang vùng cổ, ngực, răng hàm mặt nếu không thực sự cần thiết. Nếu bắt buộc phải chụp, hãy đảm bảo che chắn vùng cổ bằng áo chì hoặc dụng cụ chuyên dụng theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Cần tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm kim loại nặng hoặc nguồn nước không đảm bảo, vì các yếu tố này có thể làm tăng stress oxy hóa và tổn thương tế bào.

3.5. Tuyệt đối không tự ý dùng "thuốc lạ", đắp lá vùng cổ

Tại Việt Nam, không ít trường hợp bệnh nhân nghe theo lời truyền miệng, sử dụng các loại thuốc nam không rõ nguồn gốc hoặc đắp các loại lá cây trực tiếp lên vùng cổ để làm tan u. Đây là hành động cần tránh tuyệt đối. Việc đắp lá có thể gây viêm da, nhiễm trùng,... khiến bệnh lý thêm phức tạp

Như vậy, bài viết đã giải đáp chi tiết câu hỏi u tuyến giáp kiêng gì. Việc kiêng những thực phẩm không phù hợp và tránh xa các thói quen sinh hoạt có hại sẽ góp phần hạn chế sự phát triển của khối u và hỗ trợ quá trình điều trị. Tuy nhiên, mỗi người bệnh có tình trạng khác nhau, vì vậy việc thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín như Hệ thống Y tế MEDLATEC để bác sĩ kiểm tra và tư vấn trực tiếp là rất cần thiết. Để đặt lịch khám tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.