1. Tìm hiểu chung về loài hoa hải đường

Tên khoa học của cây hoa hải đường là Camellia ampliciilis thuộc chi Trà, được du nhập từ Trung Quốc. Ở Việt Nam loài cây này được trồng khá nhiều, phân bố chủ yếu ở các tỉnh từ Lạng Sơn chạy dọc vào Thừa Thiên Huế.

Cây hải đường thuộc dạng cây thân gỗ, thời gian sống lâu năm và chiều cao của cây trung bình là khoảng từ 0,5 - 4m. Vỏ ngoài của thân có màu nâu và thân chia thành các cành, nhánh nhỏ. Lá của cây màu xanh đậm, bề mặt bóng nhẵn hình elip, mép lá có răng cưa và lá khá dày.

Hoa hải đường thường mọc ở đầu cành và chúng mọc đơn độc, hoặc tối đa là 1 - 3 nụ một cành. Có 2 loại hoa hải đường là hoa đơn và hoa kép, màu sắc hoa đa dạng gồm màu đỏ, màu trắng hoặc vàng nhưng loại được trồng nhiều nhất ở Việt Nam là hoa hải đường đỏ.

Hoa hải đường đỏ

Đặc biệt đây là loài hoa được nhiều gia đình dùng để trang trí nhà cửa trong dịp xuân sang để “gọi” Tết về. Theo quan niệm trong dân gian, hải đường là loài hoa tượng trưng cho giàu sang, phồn vinh và tài lộc. Trong đó, hoa hải đường đỏ mang ý nghĩa may mắn và màu sắc rực rỡ của hoa rất phù hợp với không khí nô nức của mùa xuân. Hoa hải đường vàng là hiện thân của hàm nghĩa trường thọ, sức khỏe, bách niên giai lão. Còn hải đường trắng là biểu tượng của sự tinh khôi, cao quý và thuần khiết,... Tất cả đều chứa đựng mong muốn, ước vọng của gia chủ về một năm mới an khang, thịnh vượng. Người dân ưa chuộng hoa hải đường đỏ và hải đường vàng hơn nên hải đường trắng ít khi được trồng.

Trong 3 loại hải đường nêu trên, hải đường trắng cũng là giống cây mọc tự nhiên nhưng cũng rất dễ trồng. So với hải đường đỏ thì hải đường trắng dễ nhân giống hơn nhiều vì người ta có thể áp dụng phương pháp giâm cành cho loài hoa này, không cần vận dụng đến kỹ thuật hiện đại mà chỉ cần áp dụng các phương pháp gieo trồng thủ công truyền thống, chăm sóc đúng cách,... cũng có thể khiến hải đường trắng sinh trưởng một cách nhanh chóng và mạnh mẽ. Trong khi đó hải đường đỏ chỉ có cách là gieo hạt thì mới phát triển được.

Thời gian vừa qua có một cơn sốt bạch hải đường (tên gọi khác của hải đường trắng) trong giới sinh vật cảnh vì lời đồn đó là loài cây quý hiếm, đột biến từ hải đường đỏ và có giá trị rất lớn. Tuy nhiên tương tự như cơn sốt của lan đột biến, đây chỉ là một chiêu trò thổi giá bạch hải đường nhằm mục đích trục lợi của tiểu thương.

2. Hoa hải đường và những lợi ích đối với sức khỏe

Trong Y học cổ truyền, hoa hải đường nhìn chung có tính mát, vị hơi chua đắng. Khi sử dụng hoa hải đường cùng các vị thuốc khác sẽ đem lại nhiều công dụng đối với sức khỏe cho người dùng. Cụ thể đó là:

Hoa hải đường đỏ có tác dụng:

• Công năng giải độc, hoạt huyết tán ứ, tiêu thũng, an thần, rất phù hợp để điều trị cho các trường hợp bị ho ra máu, thổ huyết, xuất huyết, kinh nguyệt thất thường, chảy máu cam, băng huyết;

• Tác dụng giảm thiểu tình trạng đau họng, ho có đờm;

• Thanh nhiệt, bổ gan, mát gan, cải thiện chứng mụn nhọt do nóng trong hoặc do độc tố tích tụ;

• Khi bị té ngã có vết bầm tím trên da, dùng thuốc có thành phần hoa hải đường cũng giúp làm tiêu tan máu bầm.

Hoa hải đường vàng

Công dụng của hoa hải đường vàng:

• Hỗ trợ làm đẹp da: hoa hải đường vàng chứa rất nhiều các hoạt chất như Polyphenol. vitamin E, vitamin C, Polysaccharide, Saponin với công năng chống lại quá trình oxy hóa. Ngoài ra, với hàm lượng EGCG đáng kể do loại hoa này tiết ra còn giúp giảm thiểu viêm sưng, bảo vệ da trước tác động của các gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa và giúp da trở nên đều màu, trắng sáng hơn;

• Kiểm soát bệnh tiểu đường: hải đường vàng cùng những hoạt chất của hoa giúp điều chỉnh lượng đường huyết, ổn định chức năng chuyển hóa, đốt cháy mỡ thừa, cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng của tiểu đường;

• Tốt cho hệ tim mạch: loài hoa này còn có tác dụng điều hòa mỡ máu, giữ huyết áp luôn ở mức ổn định, tăng sức đề kháng, tốt cho hệ tuần hoàn và tim mạch;

• Thải độc cho gan: nhờ chứa đựng một lượng lớn chất chống oxy hóa mà hoa hải đường vàng còn giúp loại bỏ những cholesterol có hại trong cơ thể, hỗ trợ giải độc gan hiệu quả. Ngoài ra, hoạt chất flavonoid của hải đường vàng còn hỗ trợ ngăn cản sự tấn công của virus viêm gan C vào lá gan.

So với 2 loại hải đường trên thì chưa có tài liệu cụ thể nào chứng minh rõ lợi ích dược lý của hải đường trắng.

3. Hoa hải đường được ứng dụng ra sao trong thực dưỡng?

Tương tự như các loài hoa khác như hoa quỳnh, hoa thiên lý hay hoa mộc lan, hoa hải đường cũng có công dụng thực dưỡng, tức là có thể được dùng để chế biến, thêm thắt vào các món ăn với mục đích cải thiện sức khỏe. Tuy nhiên cần lưu ý là chỉ có hoa hải đường đỏ mới ăn được.

Những món ăn được chế biến cùng hoa hải đường bạn có thể làm ngay tại nhà:

• Hụt hơi, thở ngắn, tức ngực, thổ huyết: 8g cát cánh, 100g phổi lợn, 12g hoa hải đường. Cho hỗn hợp nguyên liệu nấu chín cùng với nước, khi chín thì lấy nước canh để uống, bỏ phổi lợn;

• Món ăn giúp khỏe chân và khỏe lưng: 10 bông hoa hải đường nấu cùng cá thu, nấu đủ ăn khoảng 1 - 2 bữa. Cho cá và hoa vào cùng nấu với nước, để to lửa, khi sôi thì cho nhỏ lửa lại, thêm gia vị và 1 thìa rượu trắng;

• Nếu muốn điều hòa kinh nguyệt, khí huyết lưu thông, chân tay khỏe mạnh thì đun trà hoa lưu cùng hoa hải đường uống mỗi ngày;

• Trà hoa lạc thần khi kết hợp cùng hoa hải đường sẽ có tác dụng xua tan mệt mỏi, thanh nhiệt, giúp cơ thể tỉnh táo và thoải mái hơn;

• Băng huyết, kinh nguyệt thất thường, rong kinh: chuẩn bị dược liệu gồm đương quy (8g), hoa hải đường (12g), sắc lấy nước uống hàng ngày;

• Phong hàn thấp tý (là tình trạng đau khớp, khớp nhức mỏi, tê đau): dùng 12g cốt toái bổ, 8g hoa hải đường, 16g tang ký sinh nấu cùng nước và uống thay trà.

Hoa hải đường trắng

Trên đây là những thông tin về loài hoa hải đường trắng, hải đường đỏ và hải đường vàng. Hy vọng rằng thông qua bài viết này, quý bạn đọc đã hiểu rõ hơn về ý nghĩa và công dụng dược lý đằng sau vẻ đẹp của loài hoa hải đường. Nếu bạn muốn sử dụng hoa hải đường để điều trị bệnh lý thì hãy tham khảo tư vấn từ chuyên gia y tế hoặc các bác sĩ Đông y để có thêm kiến thức y khoa về loài hoa này. Trong trường hợp bạn muốn dùng hoa hải đường để trang trí cho ngôi nhà của mình, hãy tìm hiểu cách gieo trồng và chăm sóc đúng cách để cây phát triển nhanh chóng và khỏe mạnh, đúng như ý nghĩa biểu tượng đem lại phồn vinh cho gia chủ của loài hoa này nhé!