1. Thế nào là đường dành cho người tiểu đường? 

Đường cho người tiểu đường là các loại chất tạo ngọt nhân tạo hoặc tự nhiên. Chúng có vị ngọt nhưng ít ảnh hưởng đến đường huyết, giúp kiểm soát carbohydrate và glucose. Dựa theo tính chất, chất tạo ngọt cho người bị tiểu đường thường được chia thành hai nhóm chính. Bao gồm chất tạo ngọt có giá trị dinh dưỡng và chất tạo ngọt nghèo dinh dưỡng. Cụ thể: 

• Chất tạo ngọt có dinh dưỡng: Polyols hay đường rượu là một dạng carbohydrate thay thế cho đường. Vị ngọt của chúng tương đối nhẹ nhưng có thể kết hợp với những chất tạo ngọt khác để tăng độ ngọt. Trong đó, Erythritol, Maltitol, Sorbitol, Isomalt,... là một số loại Polyols phổ biến. Polyols có thể được tìm thấy trong tự nhiên hoặc tổng hợp. Chúng chứa ít calo, ảnh hưởng đến đường huyết ít hơn so với sucrose. Trong tự nhiên, nấm, rau củ quả, nước tương thường chứa nhiều Polyols. 
• Chất tạo ngọt nghèo dinh dưỡng: Calo thấp, hầu như không có dinh dưỡng. Vị ngọt của chúng tương tự như đường nhưng độ ngọt lại cao gấp nhiều lần. Nhờ đó, nhóm chất tạo ngọt này thường là thành phần trong các món ngọt, đồ ăn hoặc đồ uống chế biến sẵn. Tiêu biểu cho nhóm chất tạo ngọt nghèo dinh dưỡng phải kể đến là Stevia, Aspartame, Saccharin. 

Đường dành cho người tiểu đường thường là các chất tạo ngọt nhân tạo

2. Những loại đường dành cho người tiểu đường thường gặp

Hiện nay, các loại đường dành cho người tiểu đường tương đối đa dạng. Trong đó, phổ biến hơn cả là sáu loại đường dưới đây: 

2.1. Saccharin

So với đường thông thường, đường Saccharin có độ ngọt gấp 300 - 500 lần. Loại đường này được tìm ra vào năm 1878 (một trong số những loại chất tạo ngọt nhân tạo lâu đời nhất). 

Saccharin là loại đường có độ ngọt cao

Saccharin gần như không được chuyển hóa, thải ra nguyên dạng nên không chứa năng lượng. Tuy nhiên nếu quá lạm dụng, Saccharin vẫn gây hại cho sức khỏe. Liều lượng an toàn khi sử dụng loại đường này là 5 mg/kg/ngày. 

2.2. Aspartame

Đường Aspartame được tìm ra vào năm 1965. Đến năm 1981, loại đường này chính thức được FDA chấp thuận. Đường Aspartame ngọt gấp 180 - 200 lần so với đường thông thường. Lượng calo của nó tương đương đường Sucrose, nhưng người dùng chỉ cần một lượng nhỏ là có thể tạo độ ngọt gấp nhiều lần nên lượng calo dung nạp gần như không đáng kể. Hàng ngày, cơ thể có thể dung nạp 50 mg/kg/ngày để không vượt ngưỡng an toàn. 

Sau khi được cơ thể hấp thụ, Aspartame sẽ bị phân hủy và chuyển hóa thành hai loại axit amin cùng một lượng nhỏ Methanol. Tiếp theo, Methanol lần lượt được chuyển hóa thành Formaldehyde và axit fomic. Cuối cùng là được đào thải qua đường tiểu. Mặc dù vậy, Aspartame có chứa Phenylalanine nên không thích hợp với người bị rối loạn chức năng chuyển hóa PKU. 

2.3. Neotame

Đây là một loại đường được sử dụng nhiều trong ngành sản xuất thực phẩm. Giống như Aspartame, Neotame là một dạng dẫn xuất của Phenylalanin và axit amin aspartic. 

Đường Neotame có mặt trong nhiều sản phẩm thực phẩm biến sẵn

Loại đường này ngọt hơn đường Sucrose 7.000 đến 8.000 lần. Chính bởi độ ngọt cao nên đường Neotame thường không được bán trực tiếp đến tay người tiêu dùng mà chủ yếu dùng trong sản xuất, chế biến một số loại thực phẩm . 

2.4. Sucralose

Độ ngọt của đường Sucralose cao gấp 600 lần so với đường thông thường. Loại đường này chính thức được FDA chấp thuận từ năm 1998, dùng cho hơn 10 loại thực phẩm và đồ uống. 

Sucralose có nguồn gốc từ phân tử Sacaroza. Thực tế, cơ thể không có khả năng nhận diện Sucralose là một Carbohydrate. Loại đường này chủ yếu được bài tiết dưới dạng không đổi qua nước tiểu hoặc qua phân. Liều lượng khuyến nghị là không nên dùng quá 5mg đường Sucralose/kg/ngày. 

2.5. Acesulfame-kali (Ace-K)

Đường Acesulfame-kali chính thức được cấp phép sử dụng từ năm 1988. Loại đường này thường được kết hợp với các loại chất tạo ngọt khác dùng trong sản xuất một số loại thực phẩm và đồ uống với năng lượng thấp. Đường Ace-K không được chuyển hóa hoặc tích lũy trong cơ thể. Thay vào đó, nó sẽ được hấp thu nhanh và bài tiết thông qua thận dưới dạng không biến đổi. 

2.6. Stevia

Đường Stevia (hay cỏ ngọt), loại đường này có nguồn gốc từ Nam Mỹ. Độ ngọt của Stevia cao gấp 250 - 300 lần so với đường thông thường. Trong sản xuất thực phẩm, người ta thường kết hợp đường Stevia với chất tạo phồng để tăng độ ngon miệng. Liều dùng an toàn của loại đường này mỗi ngày vào khoảng 4mg/kg/ngày. 

3. Đường nhân tạo có thực sự an toàn và tốt cho người tiểu đường không? 

Các chất tạo ngọt nhân tạo thường được quảng cáo là “không đường” và “an toàn cho người tiểu đường” nhưng cơ thể vẫn có thể phản ứng với đường nhân tạo tương tự như đường tự nhiên. Trong một số trường hợp, đường nhân tạo còn khiến não hiểu lầm và kích thích cơ thể ăn nhiều hơn, nhất là đồ ngọt. 

Đường nhân tạo không phải lúc nào cũng tốt cho người bị tiểu đường

Với người không gặp vấn đề về khả năng dung nạp Glucose, đường nhân tạo có thể giúp giảm cân, kiểm soát đường huyết. Tuy vậy nếu dùng quá liều lượng cho phép, các loại đường này vẫn có thể gây hại cho sức khỏe. 

Theo đó, khi thường xuyên tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo, cơ thể dễ bị tăng cân (tăng cảm giác thèm ăn). Mặt khác, những loại đường này còn là tác nhân gây biến đổi vi sinh vật đường ruột, ảnh hưởng đến quá trình kiểm soát cân nặng. 

Với bệnh nhân mắc tiểu đường, cần kiểm soát khối lượng cơ thể hoặc lượng đường dung nạp, chất tạo ngọt nhân tạo không phải lúc nào cũng là lựa chọn lý tưởng. 

4. Lưu ý khi sử dụng đường nhân tạo 

Cho đến nay, tính an toàn của đường nhân tạo với người bị tiểu đường vẫn là chủ đề gây tranh cãi. Nói chung, nếu lạm dụng, các loại chất tạo ngọt nhân tạo vẫn có thể gây rủi ro cho người dùng. 

Để hạn chế rủi ro cho sức khỏe, bạn không nên lạm dụng đường nhân tạo

Vì vậy, bạn không nên tiêu thụ quá nhiều đường nhân tạo và các loại thực phẩm chứa thành phần này. Với những loại thực phẩm, đồ uống chế biến sẵn chứa đường, bạn cần đọc kỹ hàm lượng đường và so sánh với mức khuyến nghị an toàn để không sử dụng quá liều lượng. 

Đến đây, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về các loại đường dành cho người tiểu đường. Nếu cần tư vấn kỹ hơn về chế độ dinh dưỡng trong giai đoạn điều trị tiểu đường hoặc cần đặt lịch thăm khám sức khỏe, Quý khách có thể liên hệ với Hệ thống Y tế MEDLATEC qua tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ chi tiết hơn.