1. Thông tin cơ bản về virus HIV

virus HIV (Human Immunodeficiency Virus) thuộc họ Retroviridae, họ phụ Lentivirus, là loại virus RNA tấn công hệ miễn dịch, chủ yếu phá hủy tế bào CD4, làm suy yếu khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể. Nói một cách dễ hiểu hơn, khi nhiễm virus HIV, sức đề kháng của bạn sẽ ngày càng suy giảm và bạn sẽ có nguy cơ cao mắc phải nhiều loại bệnh tật như tình trạng nhiễm trùng hay các bệnh ung thư,...Virus HIV có thể lây truyền từ mẹ sang con, quan hệ tình dục không an toàn và dùng chung bơm kim tiêm với người nhiễm bệnh. 

Xét nghiệm HIV có thể phát hiện bệnh nhanh và chính xác

Khi nhiễm virus HIV, bệnh nhân có thể xuất hiện các triệu chứng như sau: 

- Giai đoạn HIV cấp tính: Những triệu chứng của bệnh gần giống với triệu chứng của bệnh cúm và thường kéo dài vài tuần. Một số triệu chứng có thể kể đến như sốt, đau cơ và đau khớp, phát ban, lở loét miệng, sưng hạch bạch huyết, tiêu chảy,... Những triệu chứng của bệnh rất nhẹ và thoáng qua nên thường khó phát hiện. Tuy nhiên, đây lại là thời điểm mà lượng virus trong máu khá cao do đó, người bệnh dễ lây truyền virus HIV cho người khác. 

- Giai đoạn HIV mạn tính: Giai đoạn này có thể diễn ra trong vòng vài tuần, vài tháng hoặc vài năm tùy thuộc vào hệ miễn dịch và khả năng đáp ứng với các phương pháp điều trị của từng người bệnh. Do phải chịu tác động từ hệ miễn dịch nên ở giai đoạn này virus HIV thường không gây ra những triệu chứng rõ ràng.

- AIDS: Khi nhiễm virus HIV tiến triển sang AIDS, hệ miễn dịch của người bệnh đã bị tổn thương nghiêm trọng và dễ mắc phải một số bệnh lý như ung thư, nhiễm trùng. 

Một số biểu hiện của bệnh có thể kể đến như ớn lạnh, tiêu chảy mạn tính, sưng hạch bạch huyết, lưỡi hoặc trong miệng có những đốm trắng hoặc những tổn thương bất thường, suy nhược cơ thể, phát ban trên da.

2. Các phương pháp xét nghiệm HIV 

Xét nghiệm HIV chính là phương pháp giúp chẩn đoán bệnh sớm và chính xác. Dưới đây là những hình thức xét nghiệm phổ biến: 

- Xét nghiệm sàng lọc HIV được thực hiện với kỹ thuật miễn dịch đánh dấu hay sinh phẩm xét nghiệm nhanh HIV.

- Xét nghiệm chẩn đoán HIV gồm có: 

• Xét nghiệm sinh học phân tử: Là phương pháp phát hiện ADN/ARN của HIV có trong máu hoặc dịch tiết. Hình thức xét nghiệm này phù hợp với trẻ em phơi nhiễm với HIV, trẻ dưới 18 tuổi có kết quả dương tính với xét nghiệm kháng thể với HIV hoặc những trường hợp khó chẩn đoán bằng phương pháp huyết thanh học.
• Xét nghiệm huyết thanh học: Là phương pháp phát hiện sự hiện diện của kháng thể hoặc kháng nguyên HIV có trong máu người bệnh. Phương pháp này thường phù hợp với những trẻ trên 18 tháng tuổi và người lớn. 

- Xét nghiệm theo dõi điều trị: Là loại xét nghiệm dùng để xác định lượng virus HIV có trong máu sau khi đã áp dụng điều trị bệnh. Qua kết quả này, bác sĩ sẽ nhận định hiệu quả của phương pháp điều trị đang được áp dụng, từ đó điều chỉnh phác đồ điều trị để cải thiện sức khỏe của người bệnh một cách tốt nhất. 

3. Những ai nên xét nghiệm HIV?

Xét nghiệm HIV có thể được áp dụng với nhiều đối tượng, đặc biệt là một số trường hợp dưới đây: 

- Người có quan hệ tình dục không lành mạnh: Có nhiều bạn tình, quan hệ đồng tính, không sử dụng bao cao su khi quan hệ,...

- Người thường xuyên tiêm chích ma túy và dùng chung bơm kim tiêm với người khác,...

- Người đang sinh sống tại khu vực có tỷ lệ người nhiễm HIV cao. 

- Những người có người thân mắc HIV hoặc AIDS.

- Những trường hợp có triệu chứng nghi ngờ nhiễm HIV cũng cần thực hiện xét nghiệm này, chẳng hạn như sốt, sưng hạch bạch huyết, mệt mỏi, phát ban,...

- Phụ nữ mang thai có các yếu tố nguy cơ với HIV/AIDS.

- Người mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

- Nhân viên y tế thường xuyên phải tiếp xúc với máu và dịch cơ thể. 

Trường hợp dùng chung bơm kim tiêm với bệnh nhân cần xét nghiệm HIV

4. Thời điểm xét nghiệm HIV 

Ngay khi xâm nhập vào cơ thể, virus HIV sẽ có thể sinh sản và nhân lên nhanh chóng. Lúc này, hệ miễn dịch của cơ thể cũng bắt đầu hoạt động và tạo ra những kháng thể để chống lại virus.

Giai đoạn “cửa sổ” của HIV là khoảng thời gian giữa thời điểm virus xâm nhập vào cơ thể cho đến khi phát hiện HIV bằng các hình thức xét nghiệm. Ở giai đoạn này, mặc dù bệnh nhân đã thực sự nhiễm virus nhưng vẫn có thể nhận được kết quả âm tính giả và vẫn có nguy cơ lây truyền virus cho những người khác. Giai đoạn này có thể kéo dài từ 23 đến 90 ngày sau khi phơi nhiễm với virus. 

Do đó, nếu nghi ngờ nhiễm bệnh nhưng kết quả xét nghiệm lại âm tính, bạn không nên chủ quan mà cần tiếp tục theo dõi cơ thể, thực hiện xét nghiệm lại sau một vài tháng để chắc chắn hơn về tình trạng sức khỏe của mình. Trong thời gian này, bạn cũng nên áp dụng một số phương pháp cần thiết để tránh lây bệnh cho người khác. 

Đối với những bệnh nhân được xác định là dương tính với virus HIV, các bác sĩ sẽ tư vấn về việc điều trị với thuốc kháng virus để hạn chế sự phát triển, sinh sôi của virus trong cơ thể và tăng cường hệ miễn dịch, giúp người bệnh có thể phòng ngừa nhiều căn bệnh nguy hiểm khác. Hiện tại chưa có phương pháp đặc trị đối với căn bệnh này nên người bệnh cần tuân thủ thực hiện theo các phương pháp kiểm soát bệnh của bác sĩ để có thể bảo vệ sức khỏe của mình một cách tốt nhất. 

Bạn không nên quan hệ tình dục nếu nghi ngờ nhiễm HIV để tránh lây nhiễm cho bạn tình

Trên đây là một số thông tin về đối tượng cần xét nghiệm HIV và thời điểm nên thực hiện xét nghiệm. Nếu có nhu cầu đặt lịch xét nghiệm và khám sức khỏe hay sử dụng dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tận nơi của Hệ thống Y tế MEDLATEC, Quý khách có thể gọi đến Hotline 1900 56 56 56 để được các tổng đài viên hướng dẫn cụ thể.