1. Thông tin quan trọng về bệnh HIV

HIV là loại virus gây suy giảm miễn dịch ở người. Khi xâm nhập vào cơ thể, virus này tấn công trực tiếp các tế bào miễn dịch (chủ yếu là tế bào CD4), khiến cơ thể dần mất khả năng chống lại vi khuẩn, virus và nấm gây bệnh khác. Nếu không được điều trị, HIV có thể tiến triển thành AIDS (hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải) - giai đoạn nặng nhất, dễ dẫn đến tử vong do các bệnh nhiễm trùng cơ hội.

HIV là loại virus tấn công trực tiếp tới hệ miễn dịch của con người 

HIV không lây qua tiếp xúc thông thường như bắt tay, ôm, dùng chung chén bát, muỗi đốt. Thay vào đó, virus chủ yếu lây truyền qua 3 con đường chính:

• Thực hiện quan hệ tình dục không an toàn dưới bất kỳ hình thức nào (âm đạo, hậu môn hay đường miệng);
• Đường máu: Truyền máu, sử dụng chung kim tiêm, hay các dụng cụ xăm trổ, chích không được tiệt trùng;
• Lây truyền từ mẹ sang con: Trong thời kỳ mang thai, lúc sinh nở hoặc thông qua việc bú sữa mẹ. 

Hiện nay, chưa có thuốc chữa khỏi HIV hoàn toàn. Tuy nhiên, liệu pháp điều trị bằng thuốc kháng virus giúp ức chế sự nhân lên của virus, giữ tải lượng virus ở mức thấp, bảo vệ hệ miễn dịch và giảm nguy cơ lây truyền cho người khác. 

2. Dấu hiệu nhiễm HIV sau 2- 4 tuần

Trong vòng 2 - 4 tuần đầu, nhiều người bắt đầu xuất hiện những biểu hiện bất thường được gọi là giai đoạn nhiễm HIV cấp tính. Đây là giai đoạn đầu tiên, thường bị nhầm lẫn với cảm cúm hoặc các bệnh lý thông thường, nhưng lại có ý nghĩa quan trọng để nhận biết sớm và can thiệp kịp thời.

Triệu chứng giống cúm

Khoảng 50 - 90% người nhiễm HIV có thể gặp phải các triệu chứng giống cúm sau khi virus xâm nhập:

• Sốt;
• Đau đầu, đau cơ, đau khớp;
• Đau họng, viêm họng kèm theo mệt mỏi.

Các dấu hiệu này không đặc hiệu, dễ khiến người bệnh chủ quan.

Nổi hạch

Nổi hạch tại nhiều vị trí như cổ, nách, bẹn có thể gặp trong giai đoạn nhiễm HIV cấp, nhưng không đặc hiệu, cũng có thể do nhiều bệnh khác. Hạch thường mềm, sưng, không gây đau nhiều nhưng kéo dài dai dẳng.

Nổi hạch là một trong những dấu hiệu nhiễm HIV sau 2-4 tuần 

Phát ban trên da

Người nhiễm HIV cấp tính có thể xuất hiện ban đỏ, dát sẩn ở mặt, ngực, tay hoặc chân. Phát ban không ngứa, thường kéo dài 1 - 2 tuần rồi tự biến mất.

Triệu chứng khác

• Đổ mồ hôi trộm ban đêm;
• Loét miệng, loét họng;
• Cảm giác kiệt sức, suy nhược kéo dài.

3. Cần làm gì khi phát hiện dấu hiệu nhiễm HIV sau 2-4 tuần

Phát hiện cơ thể có những biểu hiện bất thường như sốt, nổi hạch, phát ban, mệt mỏi sau khi có hành vi nguy cơ cao thường khiến nhiều người lo lắng. Tuy nhiên, cần nhớ rằng dấu hiệu nhiễm HIV sau 2 - 4 tuần không đặc hiệu và có thể trùng lặp với nhiều bệnh khác. Điều quan trọng nhất là xét nghiệm HIV, vì đây là cách duy nhất để khẳng định nhiễm hay không. Vì vậy, thay vì hoang mang, bạn nên thực hiện các bước dưới đây:

Giữ bình tĩnh và đánh giá nguy cơ

Trước tiên, hãy tự xem xét mình có từng rơi vào các tình huống dễ lây HIV không, chẳng hạn:

• Quan hệ tình dục không an toàn;
• Dùng chung kim tiêm, dụng cụ xăm, chích không được tiệt trùng;
• Tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể nghi ngờ có chứa HIV.

Nếu có, bạn cần đặc biệt cảnh giác và chủ động đi kiểm tra sớm.

Tiến hành xét nghiệm HIV

Đây là bước quan trọng và chính xác nhất để xác định bạn có bị nhiễm HIV hay không. Các loại xét nghiệm phổ biến:

• Xét nghiệm nhanh (test nhanh): cho kết quả trong 20 - 30 phút, nhưng có thể chưa phát hiện được virus nếu còn trong “thời kỳ cửa sổ”;
• Xét nghiệm ELISA: phát hiện kháng thể HIV, độ chính xác cao hơn test nhanh;
• Xét nghiệm NAT (PCR) có thể phát hiện HIV sớm, thường từ khoảng 10 ngày sau phơi nhiễm. Tuy nhiên, kết quả âm tính giai đoạn sớm vẫn cần lặp lại sau 3 tháng để khẳng định.

Chủ động thực hiện xét nghiệm nếu phát hiện bản thân xuất hiện dấu hiệu nhiễm HIV sau 2-4 tuần

Người có dấu hiệu nghi ngờ nên xét nghiệm ít nhất 2 lần, lần đầu sau 2 - 4 tuần và lần tiếp theo sau 3 tháng, để chắc chắn về kết quả.

Chủ động thăm khám bác sĩ

Nếu kết quả dương tính hoặc vẫn còn nghi ngờ, bạn cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa về HIV/AIDS hoặc bệnh truyền nhiễm để được thăm khám, chỉ định thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu và tư vấn về phác đồ điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV).

Tuân thủ điều trị kịp thời

Trong trường hợp được chẩn đoán nhiễm HIV, việc bắt đầu điều trị ARV sớm giúp:

• Ức chế sự nhân lên của virus;
• Giữ tải lượng virus ở mức thấp, bảo vệ hệ miễn dịch;
• Hạn chế tối đa khả năng truyền bệnh sang người khác. 

Bảo vệ bản thân và cộng đồng

Dù đang chờ kết quả xét nghiệm hay đã được chẩn đoán nhiễm HIV, bạn nên:

• Luôn dùng bao cao su khi quan hệ tình dục;
• Tránh sử dụng chung kim tiêm, dao cạo, bàn chải đánh răng;
• Băng kín vết thương để hạn chế nguy cơ lây sang người khác. 

Tóm lại, khi xuất hiện dấu hiệu nhiễm HIV sau 2 - 4 tuần, bạn không nên chỉ dựa vào triệu chứng để khẳng định. Điều quan trọng nhất là đi xét nghiệm HIV càng sớm càng tốt và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa. Phát hiện sớm, điều trị kịp thời sẽ giúp kiểm soát virus hiệu quả, bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.

Nếu có nhu cầu thực hiện xét nghiệm HIV đảm bảo tính chính xác, bảo mật thông tin, bạn đọc có thể liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời, nhanh chóng.