1. Chuyên gia trả lời: xét nghiệm PSA là gì?

Trước khi tìm hiểu về xét nghiệm PSA trong máu, trước hết cần biết rằng PSA là một loại glycoprotein tồn tại ở cả mô bình thường của tuyến lẫn mô của khối u ung thư tuyến tiền liệt. Do đó, PSA không đặc hiệu cho ung thư tuyến tiền liệt mà đặc trưng cho mô tuyến này.

 Ung thư tuyến tiền liệt là bệnh lý nguy hiểm với nam giới

Tuy nhiên, ở tế bào mô tuyến tiền liệt bình thường, lượng PSA tồn tại ở mức thấp, có mặt trong tinh dịch và lưu thông trong máu. Ở tế bào ung thư tuyến tiền liệt, lượng PSA lớn hơn nên lượng tồn tại trong huyết thanh cũng nhiều hơn.

Trong huyết thanh, PSA tồn tại ở ba dạng bao gồm:

• Dạng PSA bao bọc bởi chất ức chế protease.

• Dạng PSA tồn tại phức hợp với chất ức chế protease.

• Dạng PSA tồn tại độc lập, không kết hợp với chất ức chế protease.

Xét nghiệm PSA là xét nghiệm định lượng lượng PSA tồn tại trong huyết thanh, so sánh với mức tiêu chuẩn để phát hiện sớm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt. Song nồng độ PSA trong máu tăng cao có thể do nhiều nguyên nhân khác ngoài ung thư như: viêm tuyến tiền liệt, phì đại tuyến tiền liệt,…

PSA trong máu tăng cao có thể do ung thư tuyến tiền liệt

Mặc dù vậy, xét nghiệm PSA vẫn được đánh giá cao và ứng dụng phổ biến trong sàng lọc sớm ung thư tuyến tiền liệt ở người có nguy cơ cao và theo dõi điều trị bệnh. 

Xét nghiệm PSA thực hiện giống với xét nghiệm máu thông thường, bệnh nhân sẽ được lấy mẫu máu ở tĩnh mạch sau đó chuyển đến phòng thí nghiệm định lượng nồng độ chất PSA. Kết quả xét nghiệm PSA so sánh với mức độ chuẩn, nếu cao hơn bình thường sẽ cần đánh giá các yếu tố khác có liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt như: kích thước tuyến tiền liệt, thuốc điều trị đang sử dụng, độ tuổi, tiền sử gia đình, tiền sử bệnh lý,…

Bệnh nhân khi khám và xét nghiệm PSA có kết quả bất thường sẽ cần sinh thiết tuyến tiền liệt, thu thập và phân tích mẫu mô để xác định có đúng do ung thư hay không. Nếu do ung thư, điều trị cần thực hiện sớm để loại bỏ khối u ung thư, ngăn ngừa bệnh lan rộng.

2. Những trường hợp nào nên xét nghiệm PSA?

Mặc dù xét nghiệm PSA giúp sàng lọc hiệu quả ung thư tuyến tiền liệt song bác sĩ sẽ chỉ định trong những trường hợp cần thiết. Đó là những bệnh nhân có nguy cơ cao phát triển ung thư tuyến tiền liệt hoặc có tiền sử bệnh cần theo dõi điều trị:

Xét nghiệm PSA để sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới có nguy cơ cao

2.1. Nam giới có nguy cơ cao

Nam giới từ 50 tuổi trở lên có nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt cao hơn bình thường, các chuyên gia khuyến cáo đối tượng này cần xét nghiệm PSA định kỳ hàng năm. Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc ung thư tuyến tiền liệt, xét nghiệm PSA nên thực hiện sớm hơn từ khi 45 tuổi và định kỳ hàng năm.

Những nam giới mang gen BRCA1/BRCA2 được khuyến cáo nên xét nghiệm PSA định kỳ để sàng lọc bệnh từ năm 40 tuổi trở lên.

Với mục đích sàng lọc bệnh, chỉ số PSA toàn phần trong máu dưới 4 ng/ml được đánh giá là an toàn. Nếu PSA toàn phần trong khoảng từ 4 - 10 ng/ml thì người bệnh có nguy cơ, cần tiếp tục theo dõi và xét nghiệm định kỳ. Trường hợp PSA toàn phần >10 ng/ml có nguy cơ cao liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt, người bệnh cần chẩn đoán chính xác bằng sinh thiết.

2.2. Đánh giá hiệu quả điều trị

Những nam giới bị ung thư tuyến tiền liệt đang điều trị hoặc đã điều trị kiểm soát bệnh cũng cần làm xét nghiệm PSA định kỳ. Nồng độ PSA trong huyết thanh tăng hay giảm cho biết mức độ hiệu quả của phác đồ điều trị trong kiểm soát ngăn ngừa ung thư tái phát.

Xét nghiệm PSA cũng dùng trong theo dõi điều trị ung thư tuyến tiền liệt

Ngoài đánh giá nồng độ PSA toàn phần, bác sĩ còn kiểm tra tỉ lệ PSA tự do/PSA toàn phần để phân biệt bệnh, giúp chẩn đoán và điều trị hiệu quả hơn.

3. Xét nghiệm PSA ở đâu chính xác?

Có thể thấy, xét nghiệm PSA có vai trò quan trọng giúp sàng lọc, phát hiện sớm ung thư tuyến tiền liệt với tỉ lệ cao. Đặc biệt khi tiền liệt toàn phần > 30 ng/ml, có đến 80% trường hợp có liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt. Kể cả ở giai đoạn sớm của bệnh khi các triệu chứng chưa xuất hiện, xét nghiệm PSA cũng đã có thể phát hiện bất thường.

Xét nghiệm PSA hiện đang được thực hiện tại một số cơ sở xét nghiệm chuyên khoa. Một trong những địa chỉ uy tín, độ chính xác cao là Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC.  Được trang bị hệ thống máy móc xét nghiệm hiện đại, quy trình xét nghiệm tự động, đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2012 và CAP (từ ngày 7/1/2022), đảm bảo sẽ trả kết quả nhanh và chính xác nhất.

Xét nghiệm PSA chính xác, nhanh chóng tại MEDLATEC

Ngoài ra, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC còn hội tụ đội ngũ y bác sĩ, kỹ thuật viên giỏi. Nếu kết quả xét nghiệm có vấn đề bất thường, khách hàng sẽ được tư vấn chi tiết, cụ thể về phác đồ điều trị. 

Hiện MEDLATEC có áp dụng khám bảo hiểm y tế và bảo lãnh viện phí của hơn 40 đơn vị bảo hiểm như bảo hiểm Bảo Việt, bảo hiểm Dầu khí PVI, Manulife,... giúp tiết kiệm tối đa chi phí điều trị cho khách hàng.

Để được tư vấn cụ thể hơn xét nghiệm PSA là gì cũng như đăng ký xét nghiệm PSA, bạn có thể liên hệ tới hotline Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC 1900 56 56 56.