Hăm tã là một trong những vấn đề thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, khiến các bậc phụ huynh lo lắng. Đây là tình trạng viêm da xuất hiện khi da của trẻ tiếp xúc lâu dài với tã ướt hoặc bẩn, dẫn đến sự phát triển của vi khuẩn, nấm hoặc kích ứng da. Mặc dù hăm tã có thể tự lành nhưng nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể gây đau đớn và ảnh hưởng đến sự thoải mái của trẻ. Điều quan trọng là các bậc phụ huynh cần nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng phương pháp điều trị hợp lý để bảo vệ làn da của bé.

- Tiếp xúc lâu dài với tã bẩn hoặc ướt: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây hăm tã. Khi tã ướt hoặc chứa phân mà không được thay ngay da bé sẽ bị kích ứng do tiếp xúc lâu dài với chất thải. Điều này làm cho da bé trở nên mẫn cảm, dễ viêm nhiễm và hình thành các vết hăm đỏ.

- Vi khuẩn và nấm: Khi da bé bị ướt hoặc bẩn lâu ngày, vi khuẩn và nấm có thể phát triển mạnh mẽ trên vùng da bị tiếp xúc. Vi khuẩn như Corynebacterium, Staphylococcus, và nấm Candida thường xuyên là nguyên nhân gây nhiễm trùng trong trường hợp hăm tã, dẫn đến viêm nhiễm da nghiêm trọng hơn.

- Sử dụng tã không phù hợp: Việc sử dụng tã không vừa vặn hoặc không có khả năng thấm hút tốt có thể gây hăm tã. Nếu tã quá chật hoặc không phù hợp với kích thước của bé, da bé có thể bị ma sát, dẫn đến kích ứng và hăm. Tã không thấm hút tốt cũng khiến da bé dễ bị tiếp xúc với độ ẩm, là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển.

- Mồ hôi: Trong những ngày nóng bức hoặc khi bé mặc tã quá lâu mà không thay, mồ hôi có thể tích tụ trên da bé, làm tăng nguy cơ bị hăm. Mồ hôi kết hợp với độ ẩm trong tã có thể gây ra sự kích ứng trên da, khiến trẻ cảm thấy khó chịu.

- Sử dụng các sản phẩm chăm sóc không phù hợp: Một số loại kem hoặc phấn rôm có thể không phù hợp với làn da nhạy cảm của bé, gây ra phản ứng dị ứng hoặc kích ứng. Nếu sản phẩm chứa hóa chất mạnh hoặc mùi hương tổng hợp, chúng có thể gây hại cho da của bé, làm gia tăng nguy cơ bị hăm tã.

- Khả năng miễn dịch của trẻ: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, do đó dễ bị vi khuẩn và nấm tấn công. Khi hệ miễn dịch yếu, khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường xung quanh giảm, khiến da bé dễ bị hăm hơn.

- Thời gian tiếp xúc với nước tiểu và phân: Khi bé đi vệ sinh và tã không được thay kịp thời, chất thải từ phân và nước tiểu có thể gây hại cho da bé. Việc thay tã thường xuyên, giữ cho da bé khô thoáng và chọn lựa tã phù hợp sẽ giúp hạn chế tối đa nguy cơ này.

- Da đỏ và sưng tấy: Da ở vùng tiếp xúc với tã (bao gồm mông, đùi, và bộ phận sinh dục) trở nên đỏ rực và có thể bị sưng tấy. Đây là triệu chứng đầu tiên dễ nhận thấy của hăm tã. Khi da bị kích ứng bởi độ ẩm hoặc vi khuẩn, màu da sẽ thay đổi và trở nên đỏ tươi.

- Các vết loét hoặc mụn nước: Trong trường hợp hăm tã nặng hơn, có thể xuất hiện các vết loét hoặc mụn nước nhỏ trên da. Những vết loét này có thể bị vỡ và chảy dịch, khiến da bé dễ bị nhiễm trùng nếu không được chăm sóc đúng cách.

- Đau rát hoặc khó chịu khi chạm vào: Khi bé bị hăm tã, vùng da bị tổn thương có thể trở nên rất nhạy cảm. Bé có thể cảm thấy đau rát hoặc khó chịu khi người lớn chạm vào vùng da này. Bé có thể quấy khóc khi thay tã hoặc khi vệ sinh vùng da bị hăm.

- Da bị bong tróc hoặc khô: Trong một số trường hợp, da bé có thể bong tróc hoặc bị khô, đặc biệt khi bé có hăm tã kéo dài hoặc không được điều trị kịp thời. 

- Bé quấy khóc hoặc có dấu hiệu không thoải mái: Trẻ bị hăm tã thường cảm thấy khó chịu và quấy khóc nhiều hơn bình thường. Sự khó chịu này xuất phát từ cảm giác đau rát hoặc ngứa ngáy mà bé trải qua do sự kích ứng trên da.

- Vùng da bị sưng phù, có thể xuất hiện vết nứt: Khi tình trạng hăm tã trở nên nghiêm trọng hơn, vùng da bị hăm có thể bị sưng phù, và trong một số trường hợp, da có thể bị nứt hoặc rách. Những vết nứt này có thể gây đau và là nơi vi khuẩn hoặc nấm có thể xâm nhập gây nhiễm trùng.

- Sự xuất hiện của mụn đỏ hoặc mẩn ngứa: Bên cạnh các vết loét, một số trẻ có thể xuất hiện các mụn đỏ nhỏ hoặc vết mẩn ngứa xung quanh khu vực bị hăm tã. Đây là dấu hiệu cho thấy da bé đang bị viêm nhiễm hoặc bị phản ứng với các yếu tố như vi khuẩn, nấm hoặc hóa chất trong tã.

Vùng da bị hăm xuất hiện tình trạng đỏ và sưng tấy

- Nhiễm trùng da: Khi hăm tã không được điều trị, các vết loét hoặc vết nứt trên da có thể trở thành nơi lý tưởng cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng. Vi khuẩn như Staphylococcus aureus hoặc Streptococcus có thể gây viêm da, dẫn đến nhiễm trùng nặng và có thể lan rộng ra các vùng da khác. Nhiễm trùng này có thể gây đau đớn và khó chịu cho bé.

- Nhiễm trùng nấm (Candida): Một biến chứng phổ biến khác của hăm tã là nhiễm trùng do nấm Candida. Khi da bị tổn thương, nấm dễ dàng phát triển trong môi trường ẩm ướt của tã bẩn, gây ra các vết đỏ, mẩn đỏ, hoặc mụn nước có thể lan rộng ra các khu vực khác như bẹn, đùi, hoặc khu vực xung quanh hậu môn. Nấm có thể gây đau, ngứa ngáy và khó chịu cho bé.

- Bệnh viêm da tiếp xúc (eczema): Hăm tã không được điều trị đúng cách cũng có thể kích thích hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng eczema (viêm da cơ địa) ở trẻ. Da của trẻ có thể trở nên càng dễ bị kích ứng và viêm khi tiếp xúc với tã bẩn hoặc các sản phẩm chăm sóc da không phù hợp, dẫn đến các triệu chứng như đỏ da, bong tróc và ngứa ngáy.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi là đối tượng dễ mắc hăm tã nhất, đặc biệt là những bé có làn da nhạy cảm. Ngoài ra, những trẻ có hệ miễn dịch yếu, hoặc sử dụng tã lâu mà không thay thường xuyên cũng có nguy cơ cao mắc phải hăm tã.

Để ngăn ngừa hăm tã, phụ huynh có thể thực hiện các biện pháp sau:

- Thay tã thường xuyên: Thay tã ngay khi bé đi vệ sinh để tránh tã bẩn tiếp xúc lâu với da.

- Lựa chọn tã phù hợp: Chọn loại tã có khả năng thấm hút tốt và không gây kích ứng cho da bé.

- Giữ cho da bé luôn khô thoáng: Sau khi thay tã, hãy lau khô da bé và để bé thông thoáng trong thời gian ngắn trước khi mặc tã mới.

- Sử dụng sản phẩm chăm sóc da cho bé: Lựa chọn các sản phẩm kem dưỡng da, phấn rôm nhẹ nhàng cho bé để bảo vệ da khỏi kích ứng.

Các câu hỏi thường gặp

1. Khi nào nên thay tã cho bé? Thay tã cho bé ngay khi bé đi vệ sinh hoặc khi tã đã đầy, để da bé không tiếp xúc lâu với nước tiểu và phân.
2. Có thể sử dụng thuốc cho bé khi bị hăm tã không? Có thể sử dụng các loại kem chống hăm hoặc thuốc theo chỉ định của bác sĩ để điều trị hăm tã.
3. Làm thế nào để chọn tã phù hợp cho bé? Hãy chọn tã có chất liệu mềm mại, thấm hút tốt và không gây kích ứng da. Kiểm tra kích cỡ tã để đảm bảo bé luôn thoải mái.

- Khám lâm sàng: Bác sĩ hoặc chuyên gia y tế sẽ quan sát vùng da bị tổn thương, đặc biệt là các khu vực như mông, đùi, bộ phận sinh dục, nơi tiếp xúc trực tiếp với tã. Họ sẽ đánh giá các đặc điểm sau:

- Màu sắc da (đỏ, sưng, loét). Các dấu hiệu viêm nhiễm (mụn nước, loét, mủ). Vị trí và diện tích của vết hăm. Các triệu chứng đi kèm như ngứa ngáy, đau rát hoặc khó chịu. Dựa trên các dấu hiệu này, bác sĩ có thể dễ dàng xác định hăm tã và đưa ra các hướng điều trị thích hợp.

- Lấy mẫu xét nghiệm nếu cần thiết: Trong trường hợp hăm tã có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm nặng, bác sĩ có thể yêu cầu làm xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây nhiễm trùng. Các xét nghiệm có thể bao gồm:

- Xét nghiệm vi khuẩn: Lấy mẫu từ vết thương hoặc mụn nước để kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn như Staphylococcus hoặc Streptococcus.

- Xét nghiệm nấm: Nếu bác sĩ nghi ngờ nhiễm trùng nấm, ví dụ như nấm Candida, mẫu da có thể được lấy và kiểm tra dưới kính hiển vi để xác định sự hiện diện của nấm.

Xét nghiệm để kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn

Giữ vệ sinh sạch sẽ

- Thay tã thường xuyên: Để tránh tã bị ẩm và bẩn lâu, nên thay tã cho trẻ ít nhất mỗi 2-3 giờ hoặc khi trẻ đi vệ sinh. Điều này giúp giảm thiểu độ ẩm và sự tiếp xúc của da với phân và nước tiểu.

- Rửa sạch vùng hăm: Khi thay tã, rửa sạch vùng da bị hăm bằng nước ấm và dung dịch vệ sinh chuyên dụng cho trẻ em. Tránh sử dụng các loại xà phòng chứa hóa chất mạnh hoặc có mùi thơm, vì chúng có thể làm da bé bị kích ứng thêm.

- Lau khô da kỹ lưỡng: Sau khi rửa sạch, dùng khăn mềm hoặc bông gòn lau khô vùng da, đặc biệt là giữa các nếp gấp da, nơi dễ ẩm ướt và kích ứng.

Sử dụng kem chống hăm tã

Các loại kem hoặc thuốc mỡ đặc trị hăm tã có thể giúp làm dịu và bảo vệ da của trẻ. Một số loại kem chống hăm tã có thành phần như:

- Oxit kẽm (Zinc oxide): Là thành phần phổ biến trong các sản phẩm chống hăm tã, giúp tạo một lớp màng bảo vệ trên da, ngăn ngừa sự tiếp xúc với phân và nước tiểu.

- Vitamin A và D: Những thành phần này có tác dụng làm dịu da và giúp phục hồi các tổn thương.

Sử dụng thuốc kháng nấm hoặc kháng khuẩn (nếu cần)

- Kem kháng nấm: Nếu có nhiễm trùng nấm, bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống nấm như Clotrimazole hoặc Miconazole.

- Kháng sinh: Trong trường hợp nhiễm trùng vi khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị viêm nhiễm.

 Cho da bé tiếp xúc với không khí

Việc cho da bé "thở" là một biện pháp hữu ích để điều trị hăm tã. Sau khi thay tã và vệ sinh sạch sẽ, hãy để trẻ nằm không tã trong một thời gian ngắn để giúp vùng da bị hăm được khô thoáng và hồi phục nhanh chóng. 

Thay đổi loại tã hoặc sản phẩm chăm sóc da

Nếu bé bị hăm tã do loại tã sử dụng không phù hợp, bạn có thể thử chuyển sang một loại tã khác. Nên chọn tã có khả năng thấm hút tốt, không chứa hóa chất gây kích ứng và có chất liệu mềm mại, thoáng khí. Ngoài ra, hãy thử các sản phẩm chăm sóc da có thành phần tự nhiên và không chứa hương liệu hoặc chất tạo mùi.

Sử dụng kem chống hăm giúp làm dịu da cho bé

Hăm tã là một tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ, nhưng nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách, bé sẽ nhanh chóng phục hồi và không gặp phải những biến chứng nghiêm trọng. Việc thay tã thường xuyên, giữ vệ sinh sạch sẽ và sử dụng các sản phẩm phù hợp là những yếu tố quan trọng trong việc phòng ngừa hăm tã. 

Bài viết đã cung cấp những thông tin chi tiết về tình trạng hăm tã và cách điều trị cho bé. Các bậc phụ huynh có thể tham khảo những phương pháp này hoặc liên hệ trực tiếp với các bác sĩ, chuyên gia tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC qua số điện thoại 1900 56 56 56 để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.