1. Thế nào là viêm khớp vai?

Viêm khớp vai là tình trạng tổn thương lớp sụn bảo vệ bên trong khớp vai, dẫn đến các vấn đề đau nhức và hạn chế vận động. Cấu trúc vai bao gồm hai khớp chính, trong đó viêm khớp vai thường xảy ra ở khớp ổ cối cánh tay – nơi kết nối giữa ổ chảo và xương cánh tay. Sụn tại khớp này có nhiệm vụ bảo vệ và giúp các chuyển động diễn ra trơn tru, nhưng khi sụn bắt đầu bào mòn từ bề mặt đến lớp sâu hơn, tình trạng viêm khớp sẽ hình thành. 

Ngoài ra, khớp thứ hai của vai, được gọi là khớp AC (acromioclavicular hay còn gọi là khớp cùng vai - đòn), cũng có nguy cơ bị viêm, gây nên viêm khớp AC. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu tổn thương sụn vai là chìa khóa để kiểm soát và điều trị hiệu quả.

Viêm khớp vai thường xảy ra ở khớp ổ cối cánh tay và khớp AC

2. Viêm khớp vai phát triển thế nào?

Viêm khớp vai xảy ra khi lớp sụn bên trong khớp vai – bộ phận giúp xương di chuyển trơn tru – bị mài mòn theo thời gian. Sụn có độ dày khoảng 2–3 mm, giống như một lớp đệm bảo vệ, giúp giảm ma sát giữa các xương. Khi sụn còn khỏe, khớp vai có thể vận động linh hoạt mà không gây đau. Tuy nhiên, khi sụn bị tổn thương, bề mặt trở nên thô ráp, dẫn đến đau nhức và cứng khớp.

Quá trình viêm khớp vai thường diễn ra theo 4 giai đoạn. Đầu tiên, sụn trở nên mềm hơn. Tiếp theo, bề mặt sụn bắt đầu nứt, sau đó là bong tróc và mài mòn dần. Ở giai đoạn cuối, sụn bị phá hủy hoàn toàn, để lộ xương, khiến chúng cọ xát trực tiếp vào nhau. Điều này không chỉ gây đau mà còn làm khớp bị tổn thương thêm.

4 giai đoạn của quá trình viêm khớp vai

Tốc độ thoái hóa sụn ở mỗi người khác nhau, tùy thuộc vào mức độ sử dụng khớp vai. Khi các hoạt động thường ngày, như nâng tay hay cầm đồ vật, bắt đầu gây đau, đó là dấu hiệu sụn đang chịu áp lực. Việc nhận biết và điều trị sớm có thể giúp làm chậm tiến trình bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Viêm khớp vai có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, mỗi nguyên nhân đều ảnh hưởng đến khớp và sụn vai theo cách riêng. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

Thoái hóa khớp va

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm khớp vai, thường xuất hiện theo sự lão hóa tự nhiên của cơ thể. Khi sụn ở khớp vai bị mòn dần theo thời gian, bề mặt sụn trở nên yếu ớt, dễ nứt và bong tróc. Cuối cùng, khi sụn bị mất hoàn toàn, xương sẽ cọ xát vào nhau, gây đau nhức và làm hỏng khớp. Giống như một chiếc lốp xe bị mòn không đều, quá trình này không xảy ra đồng đều ở mọi khu vực của khớp.

Viêm khớp dạng thấp

Đây là một bệnh tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các mô khỏe mạnh, bao gồm các cấu trúc tại khớp vai. Viêm khớp dạng thấp dẫn đến sưng, viêm và tổn thương các thành phần của khớp như màng hoạt dịch, sụn khớp, làm giảm chức năng của khớp và gây đau đớn.

Rách chóp xoay

Chóp xoay là nhóm gân quan trọng bao quanh khớp vai, giúp giữ cho vai ổn định trong suốt các cử động. Khi các gân này bị rách hoặc bị mòn theo thời gian, đầu xương cánh tay có thể di chuyển sai lệch, cọ xát vào các xương khác và gây tổn thương sụn, làm phát sinh viêm khớp.

Chấn thương vai

Các chấn thương như trật khớp, gãy xương hay va chạm mạnh có thể gây tổn thương sụn vai. Những chấn thương này làm tăng nguy cơ viêm khớp, đặc biệt là khi không được điều trị kịp thời.

Chấn thương vai có thể dẫn đến viêm khớp vai

Hoại tử vô mạch

Hoại tử vô mạch xảy ra khi lưu lượng máu đến xương bị gián đoạn, khiến xương vai bị chết một phần. Thiếu máu cung cấp dưỡng chất khiến sụn không được hỗ trợ, gây tổn thương và dẫn đến thoái hóa khớp vai.

Hiểu rõ những nguyên nhân trên sẽ giúp bạn chủ động phòng ngừa và điều trị viêm khớp vai hiệu quả, giảm thiểu các tác động tiêu cực đối với sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Viêm khớp vai có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, và chúng có thể thay đổi tùy từng người. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến mà bạn có thể gặp phải:

Đau nhức tại vùng vai

Đây là triệu chứng dễ nhận thấy nhất. Ban đầu, bạn có thể chỉ cảm thấy đau khi vận động vai hoặc làm những công việc cần đến vai. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, cơn đau có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào trong ngày, dù bạn không cử động vai. Cơn đau thường tăng lên khi bạn nâng vật nặng, làm việc quá sức hoặc sau khi tập thể dục. Đặc biệt, nếu tình trạng viêm khớp vai trở nên nghiêm trọng, cơn đau có thể lan xuống cánh tay, khuỷu tay hoặc thậm chí đến cổ tay.

Đau nhức tại khớp vai là triệu chứng điển hình của viêm khớp vai

Cứng khớp vai và hạn chế vận động

Nếu bạn cảm thấy vai bị cứng, khó xoay hoặc vận động như bình thường, đó là dấu hiệu của viêm khớp vai. Những triệu chứng này có thể làm bạn gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày như mặc quần áo, tắm rửa, lái xe hoặc làm việc nhà.

Tiếng kêu trong khớp vai

Một trong những dấu hiệu khác của viêm khớp vai là các tiếng kêu lạ trong khớp, như lách cách, nghiến hoặc lục cục khi bạn di chuyển vai. Điều này xảy ra do sụn trong khớp vai bị mòn, làm cho bề mặt khớp trở nên không đều.

Đau khi ở tư thế nằm ngủ

Đau vai có thể khiến bạn rất khó ngủ. Các cử động nhỏ trong khi ngủ cũng có thể gây đau. Để giảm bớt cơn đau, bạn có thể thử đặt một chiếc gối dưới khuỷu tay bên vai bị ảnh hưởng khi nằm ngửa, giúp vai được hỗ trợ tốt hơn. Một số người cảm thấy thoải mái hơn khi ngủ trên ghế ngả.

Mặc dù không thể hoàn toàn ngăn chặn viêm khớp vai, nhưng bạn vẫn có thể thực hiện một số biện pháp để giảm thiểu nguy cơ mắc phải:

• Ngừng sử dụng thuốc lá: Nếu bạn đang sử dụng thuốc lá, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương pháp giúp bỏ thuốc hiệu quả. Bác sĩ có thể giới thiệu các dịch vụ hỗ trợ và lời khuyên cho quá trình này.
• Tập thể dục điều độ: Các bài tập nhẹ nhàng không gây áp lực lên vai sẽ giúp duy trì sự linh hoạt và sức mạnh của khớp mà không làm tăng nguy cơ tổn thương.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Cân nặng khỏe mạnh giúp giảm tải cho các khớp, trong đó có khớp vai, giảm thiểu nguy cơ viêm khớp.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn uống tốt cho sức khỏe, như chế độ ăn Địa Trung Hải, cung cấp các dưỡng chất có lợi cho khớp và có thể giảm viêm.
• Giảm thiểu chấn thương vai: Tránh các hoạt động có thể làm tổn thương vai, đặc biệt là các môn thể thao hoặc động tác có nguy cơ cao gây chấn thương.
• Khám sức khỏe sớm khi có triệu chứng: Nếu bạn cảm thấy đau hoặc khó chịu ở vai, hãy thăm khám bác sĩ kịp thời. Phát hiện sớm có thể giúp bạn điều chỉnh thói quen, giảm đau và ngăn ngừa tổn thương thêm cho khớp.

Bằng cách thực hiện những thay đổi nhỏ này trong cuộc sống hàng ngày, bạn có thể giảm nguy cơ mắc viêm khớp vai và giữ cho khớp vai luôn khỏe mạnh.

Một số câu hỏi thường gặp.

Viêm khớp vai có thể chữa khỏi không?

Hiện nay, viêm khớp vai có thể khỏi hoặc không tuỳ thuộc vào nguyên nhân viêm khớp vai. Tùy vào mức độ bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn các phương pháp điều trị không cần phẫu thuật hoặc phẫu thuật để cải thiện chất lượng sống cho bạn.

Điều trị viêm khớp vai sau bao lâu thì khỏi?

Kết quả điều trị sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm độ tuổi, mức độ hoạt động và phạm vi chuyển động của vai, cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh. Mỗi trường hợp viêm khớp vai là khác nhau, vì vậy bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để hiểu rõ hơn về dự báo điều trị và các phương án phù hợp với tình trạng của mình.

Glucosamine và chondroitin có hiệu quả trong điều trị viêm khớp vai không?

Một số người cho biết glucosamine và chondroitin giúp làm giảm các cơn đau khớp, nhưng những tác dụng này vẫn chủ yếu dựa trên phản hồi cá nhân và chưa có đủ bằng chứng khoa học để khẳng định hiệu quả rõ rệt. Các sản phẩm bổ sung này không được quản lý chặt chẽ như thuốc, vì vậy nếu bạn cân nhắc sử dụng chúng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để chắc chắn rằng chúng không gây tác dụng phụ hay ảnh hưởng đến các loại thuốc khác mà bạn đang sử dụng.

Viêm khớp vai là một tình trạng có thể gây ảnh hưởng đến khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Việc phát hiện và điều trị kịp thời sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng bệnh hiệu quả hơn. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe khớp vai.

Khi bạn gặp phải những triệu chứng của viêm khớp vai, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc thăm khám sàng lọc khớp vai của bạn. Điều này bao gồm việc đánh giá tầm động và sức mạnh của vai để xem có dấu hiệu gì bất thường hay không. Bác sĩ cũng sẽ hỏi về tiền sử bệnh và những triệu chứng bạn đang gặp phải, giúp hiểu rõ hơn tình trạng của bạn.

Để chẩn đoán chính xác hơn, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm hình ảnh như:

 Chụp X-quang

Chụp X-quang giúp bác sĩ nhìn thấy tình trạng xương vai của bạn. Mặc dù X-quang không thể trực tiếp cho thấy sụn, nhưng từ khoảng cách giữa các xương, bác sĩ có thể đánh giá được mức độ mất sụn. Nếu các xương vai của bạn gần nhau hoặc chạm vào nhau, đó là dấu hiệu cho thấy bạn đang bị mất sụn.

Chụp cắt lớp vi tính (CT)

Chụp CT giúp cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cấu trúc xương và khớp vai của bạn, so với X-quang. Phương pháp này thường được chỉ định khi bác sĩ cần lên kế hoạch phẫu thuật hoặc cần đánh giá kỹ hơn về tình trạng của xương vai.

Chụp cộng hưởng từ (MRI)

MRI giúp bác sĩ nhìn thấy rõ các mô mềm xung quanh khớp vai, bao gồm gân và các cấu trúc khác. Đây là một thăm dò quan trọng để kiểm tra tình trạng của các gân chóp xoay, đặc biệt trong trường hợp bạn bị rách gân hoặc có vấn đề với các mô mềm trong khớp.

Điều trị viêm khớp vai thường bắt đầu từ những biện pháp đơn giản tại nhà và thay đổi thói quen sinh hoạt, tiếp theo là dùng thuốc, và nếu cần thiết, phẫu thuật.

Điều trị viêm khớp vai hiệu quả ngay tại nhà

Để hỗ trợ vai khỏe mạnh hơn và giảm đau, bạn có thể thử các phương pháp sau:

• Bài tập và kéo giãn vai: Tập các bài tập giúp duy trì và cải thiện phạm vi vận động của vai. Bác sĩ có thể hướng dẫn bạn các bài tập vật lý trị liệu để tăng cường chức năng khớp vai.
• Điều chỉnh hoạt động: Lắng nghe cơ thể và hạn chế các hoạt động gây đau, như nâng vật nặng hoặc các bài thể thao tác động mạnh lên vai.
• Chườm lạnh hoặc nóng: Sử dụng đá lạnh để giảm viêm và đau, hoặc chườm ấm để thư giãn cơ. Bạn có thể chườm đá trong khoảng 20 phút mỗi lần, nhiều lần trong ngày. Cách này có thể giúp giảm sưng và làm dịu cơn đau.

6.2. Điều trị viêm khớp vai bằng thuốc điều trị

Các loại thuốc có thể giúp giảm đau và kiểm soát tình trạng viêm:

• Thuốc không kê đơn: Acetaminophen, ibuprofen hay naproxen là những lựa chọn phổ biến để giảm đau giảm viêm. Tuy nhiên, bạn cần tuân theo hướng dẫn về liều lượng để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
• Tiêm corticosteroid: Khi cơn đau kéo dài, bác sĩ có thể đề xuất tiêm corticosteroid trực tiếp vào khớp vai. Phương pháp này giúp giảm viêm và giảm đau, thường có hiệu quả kéo dài vài tháng.

Sử dụng các loại thuốc để điều trị viêm khớp vai

Điều trị viêm khớp vai bằng phương pháp phẫu thuật vai

Khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả, phẫu thuật có thể là lựa chọn cuối cùng. Một số phương pháp phẫu thuật bao gồm:

• Thay khớp vai toàn phần: Đây là phẫu thuật thay thế các phần xương khớp vai bị tổn thương bằng các bộ phận kim loại và nhựa. Phương pháp này giúp giảm đau và phục hồi chức năng khớp vai.
• Thay khớp vai đảo ngược: Phẫu thuật này đảo ngược vị trí của ổ khớp và đầu xương để cải thiện khả năng cử động cho những người gặp vấn đề nghiêm trọng ở vai.
• Phẫu thuật cắt lọc vai nội soi: Bác sĩ sẽ sử dụng các dụng cụ nhỏ để loại bỏ mảnh sụn hư hỏng và xử lý các gai xương. Phẫu thuật này thường áp dụng cho những trường hợp viêm khớp vai ở giai đoạn đầu.

Tùy vào mức độ tổn thương của viêm khớp vai, bác sĩ sẽ tư vấn và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp để giúp bạn giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống.