Hiện nay, tỷ lệ chửa ngoài tử cung đang có xu hướng gia tăng, đặc biệt có liên quan đến các bệnh lây truyền qua đường quan hệ tình dục, những người phụ nữ có tiền sử nạo phá thai, viêm nhiễm tiểu khung,… Chửa ngoài tử cung là 1 bệnh lý sản phụ khoa cấp tính, đặc biệt khi vỡ gây chảy máu ồ ạt trong ổ bụng, đe dọa đến tính mạng và sức khỏe của chị em phụ nữ. Vậy chửa ngoài tử cung là gì, cũng các chuyên gia sản phụ khoa tìm hiểu về bệnh lý này.

Hình ảnh chửa ngoài tử cung

Chửa ngoài tử cung là gì?

Chửa ngoài tử cung là trưởng hợp trứng được thụ tinh và làm tổ ở ngoài tử cung. Thông thường trứng được thụ tinh ở 1/3 ngoài của vòi trứng, rồi di chuyển về buồng tử cung. Nếu trứng không di chuyển hoặc di chuyển về hướng tử cung rồi dừng lại giữa đường, hoặc bị đẩy ra ngoài vòi trứng để làm tổ ngoài tử cung, sẽ gây ra chửa ngoài tử cung.

Để biết được thai đã vào tử cung hay chưa, chị em phụ nữ sau khi biết mình mang thai thông qua biện pháp test que thông thường thì cần tới cơ sở y tế để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám, kiểm tra xem thai nằm trong hay ngoài tử cung giúp mẹ an tâm hơn trong hành trình làm mẹ của mình.

Cũng chính bởi vậy, việc cần biết được các vị trí khi mang thai ngoài tử cung sau khi thăm khám là điều đặc biệt cần thiết đối với mẹ bầu.

Các vị trí chửa ngoài tử cung

Theo các chuyên gia y tế, chửa ngoài tử cung có thể xảy ra ở vòi trứng (chiếm tỷ lệ 95 - 98%), buồng trứng (chiếm tỷ lệ 0.7 - 1%), ống cổ tử cung (chiếm tỷ lệ 0.5 - 1%), hy hữu có trường hợp chửa trong ổ bụng.

Nếu chửa ở vòi trứng, trứng có thể làm tổ ở 4 vị trí khác nhau: chửa ở loa vòi, chửa ở đoạn bóng, chửa ở đoạn eo, chửa ở đoạn kẽ,... Dù là ở vị trí nào thì mang thai ngoài tử cung đều là bệnh lý sản phụ khoa cấp tính cần được chẩn đoán và xử trí sớm để tránh đe dọa đên tính mạng và chức năng sinh sản của chị em phụ nữ. 

Thông thường, nguyên nhân gây nên hiện tượng mang thai ngoài tử cung là do các biến dạng ở vòi trứng, cụ thể:

• Viêm vòi trứng, nạo hút thai nhiều lần dẫn đến viêm nhiễm vùng chậu (đây là nguyên nhân hay gặp nhất).
• Sau phẫu thuật tạo hình vòi trứng làm hẹp lòng vòi trứng hoặc vòi trứng bị cứng, nhu động kém là những yếu tố thuận lợi cho chửa ngoài tử cung.
• Các khối u trong lòng vòi trứng hoặc bên ngoài vòi trứng, đè ép làm hẹp lòng vòi trứng, trong đó có lạc nội mạc tử cung.
• Do vòi trứng bị co thắt và có những nhu động bất thường.

Theo đó, có thể thấy được có khá nhiều nguyên nhân gây nên hiện tượng này, để hạn chế gặp phải trường hợp mang thai ngoài tử cung, chị em phụ nữ cần quan hệ tình dục lành mạnh, sử dụng các biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục, đặc biệt phòng tránh trường hợp nạo hút thai hay do viêm nhiễm vùng chậu gây nên,... Cùng với đó, việc tìm hiểu các trường hợp dễ có những yếu tố nguy cơ gây nên hiện tượng mang thai ngoài tử cung có lẽ là điều chị em phụ nữ đang băn khoăn, thắc mắc.

Chửa ngoài tử cung chưa vỡ

• Chậm kinh:

Chậm kinh có thể là triệu chứng đầu tiên của mang thai ngoài tử cung, đôi khi chỉ chậm kinh vài ngày hoặc có rối loạn kinh nguyệt. Đôi khi, có một số chị em đến viện trong tình trạng cơ thể bị choáng nặng do hiện tượng chửa ngoài tử cung vỡ mà không có dấu hiệu chậm kinh hay rối loạn kinh nguyệt.

• Ra huyết:

Ra huyết hay còn gọi là chảy máu âm đạo là triệu chứng phổ biến nhất, thường sau chậm kinh vài ngày nhưng đã thấy ra huyết. Ra huyết số lượng ít, màu nâu đen, màu socola, có khi lẫn màng, khối lượng và màu sắc bất thường không giống như hành kinh thông thường.

• Đau bụng :

Một trong số những triệu chứng thường gặp nhất khi mang thai ngoài tử cung đó chính là hiện tượng đau bụng. Đặc điểm nổi bật của đau bụng khi mang thai ngoài tử cung là đau bụng hạ vị, đau âm ỉ, có khi đau thành cơn, mỗi cơn đau lại ra kèm một ít huyết (máu).

Không phải trường hợp chửa ngoài tử cung nào cũng điển hình đầy đủ triệu chứng như trình bày ở trên. Do vậy, khi có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường, chị em cần đến ngay cơ sở y tế để khám.

Đau bụng là triệu chứng thường gặp khi mang thai ngoài tử cung

Chửa ngoài tử cung vỡ

Một số chị em đến viện muộn trong tình trạng chửa ngoài tử cung đã vỡ. Đây là tai biến của chửa ngoài tử cung, nó diễn ra đột ngột và rầm rộ.

• Chửa ngoài tử cung chưa vỡ cũng có những triệu chứng như: chậm kinh hoặc rối loạn kinh nguyệt, ra huyết âm đạo. Chỉ khác là dấu hiệu  đau bụng trong chửa ngoải tử cung vỡ thường đau đột ngột, dữ dội, làm người bệnh  choáng váng hoặc ngất đi
• Kem theo các triệu chứng toàn thân như da xanh, niêm mạc nhợt, vã mồ hôi, chân tay lạnh, khát nước, thở nhanh và nông, bệnh nhân hốt hoảng hoặc lịm đi mạch nhan nhỏ, huyết áp hạ, tùy theo mức độ chảy máu trong ổ bụng.

Mang thai ngoài tử cung đang ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện tại. Đồng thời, hiện tượng này khi đã là phụ nữ, ai cũng có nguy cơ mang thai ngoài tử cung. Tuy nhiên, cũng giống như một số bệnh lý thông thường khác, có người sẽ có nguy cơ mắc ít, hoặc mắc nhiều hơn, chính bởi thế một số đối tượng dưới đây có nguy cơ cao hơn cả.

• Đối với phụ nữ đã có tiền sử mang thai ngoài tử cung ở những lần mang thai trước.
• Phụ nữ bị viêm vùng tiểu khung
• Đối với chị em phụ nữ đã từng phẫu thuật ống dẫn trứng, phẫu thuật vùng chậu hay phẫu thuật vùng bụng trước đó.
• Phụ nữ mắc một vài bệnh lây truyền  qua đường tình dục, đặc biệt là Chlamydia trichomonas.
• Phụ nữ lớn tuổi, mang thai muộn khi đã trên 35 tuổi.
• Phụ nữ hiếm muộn.
• Phụ nữ nghiện thuốc lá.

Cho dù bạn nằm trong nhóm đối tượng nào trên đây thì khả năng mang thai ngoài tử cung là rất cao. Do đó, khi thấy cơ thể báo “tín hiệu” mang bầu, bạn cần tới cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám, kiểm tra xem bạn đang mai thai ngoài tử cung hay bên trong tử cung.

Các xét nghiệm, phương pháp thăm dò chửa ngoài tử cung.

Hiện nay với nền y tế ngày càng hiện đại giúp bác sỹ có thể sớm phát hiện chửa ngoài tử cung như:

• Định lượng βhCG máu: trong chửa ngoài tử cung nồng độ βhCG thường tăng thấp hơn bình thường. Đối với thai bình thường βHCG tăng gấp đôi sau 48 h( ở >60% các trường hợp ).Theo dõi sau 48h nếu lượng βHCG không tăng như vậy và siêu âm không thấy thai trong tử cung thì phải nghi ngờ chửa ngoài tử cung.
• Định lượng Progesteron huyết thanh: nồng độ Progesteron trong chửa ngoài tử cung  thấp hơn trong chửa thường. Progesteron >25ng/ml: 70% thai sống trong tử cung. Progesterone < 5ng/ml: nghi ngờ thai bất thường
• Siêu âm đầu dò âm đạo: không thấy hình ảnh của túi thai trong buồng tử cung, cạnh tử cung có thể thấy một vùng âm vang không đồng nhất, ranh giới rõ, kích thước thường nhỏ 2-4cm, siêu âm Doppler màu có dấu hiệu vòng lửa ’ring of fire’ sign. Trong trường hợp rỉ máu siêu âm có thể thấy dịch ở cùng đồ Douglas. Một số trường hợp có thể nhìn thấy âm vang thai và hoạt động của tim thai nằm ngoài buồng tử cung.

Siêu âm đầu dò âm đạo chẩn đoán chửa ngoài tử cung

• Soi ổ bụng: trong trường hợp nghi ngờ thì soi ổ bụng sẽ nhìn thấy một bên vòi trứng căng phồng, tím đen, đó chính là khối chửa
• Chọc dò túi cùng Douglas: hiện nay ít được áp dụng. Chỉ trong những trường hợp nghi ngờ mới chọc dò Douglas: thấy có máu đen, loãng, không đông. Tuy nhiên chọc dò chỉ giúp khẳng định khi có máu. Nếu chọc dò không có máu thì cũng không loại trừ được chửa ngoài tử cung

Tùy theo toàn trạng bệnh nhân, tính chất khối chửa ngoài mà bác sỹ chuyên khoa sẽ lựa chọn hướng xử trí

Theo dõi chửa ngoài tử cung thoái triển

Đối với những khối chửa ngoài tử cung có nồng độ βhCG ≤ 1000 mUI/mL sẽ không vỡ tự nhiên mà thường thoái triển tự nhiên, vì vậy bác sỹ có thể khuyến cáo theo dõi mà không cần phải điều trị gì. Tuy nhiên phương pháp này chỉ ap dụng cho các trường hợp sau đây:

• Bệnh nhân có huyết động học ổn định.
• Siêu âm khối chửa ngoài có kích thước < 2cm.
• Nồng độ βhCG < 1000 mUI/mL và giảm dần theo thời gian.

Điều trị nội khoa chửa ngoài tử cung bằng Methotrexat (MTX) khi bệnh nhân đáp ứng đủ các điều kiện sau:

- Điều trị ngoại khoa:

Được chỉ định trong các trường hợp :

• Chửa ngoài tử cung đã vỡ hoặc chưa vỡ nhưng huyết động học không ổn định
• Chống chỉ định dùng MTX như : dị ứng thuốc, bệnh lý gan, thận,…
• Bệnh nhân đã được điều trị bằng thuốc MTX nhưng thất bại
• Có bệnh lý hiếm muộn do nguyên nhân vòi trứng cần cắt bỏ và có kế hoạch làm IVF
• Có thai trong tử cung cùng tồn tại
• Mong muốn được triệt sản.

Bao gồm : Phẫu thuật nội soi hoặc mổ mở

• Phẫu thuật nội soi khi: khối chửa ngoài tử cung chưa vỡ hay mới rỉ máu, tại những cơ sở có điều kiện về trang thiết bị và kỹ thuật, phẫu thuật viên có kinh nghiệm. Phương pháp này có ưu điểm là ít gây dính vùng bụng sau mổ và ít để lại sẹo hơn phương pháp mổ mở.
• Phẫu thuật mổ mở : khi khối thai đã vỡ, hay khi có quá nhiều máu trong ổ bụng, không thể mổ nội soi được thì bắt buộc phải mổ mở hoặc những cơ sở y tế chưa có điều kiện về trang thiết bị và kỹ thuật.

Chửa ngoài tử cung là một bệnh lý sản phụ khoa cấp tính. Thai ngoài tử cung có thể vỡ bất kỳ lúc nào, khi vỡ máu ồ ạt vào trong ổ bụng, có thể khiến người bệnh bị ngất xỉu hoặc tử vong khi chưa kịp đến bệnh viện hoặc nếu sống được thì sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và chức năng sinh sản sau này. Vì vậy phụ nữ khi có bất kì dấu hiệu mang thai nào cần được đến cơ sở chuyên khoa để khám và được tư vấn, phát hiện sớm các trường hợp bất thường của thai kì để có biện pháp xử trí nhanh chóng, kịp thời.

Với những chia sẻ của bài viết, bạn đọc đã có thể trang bị cho mình một số kiến thức về chửa ngoài tử cung.