Đau bàn chân là cảm giác đau nhức có thể xuất hiện ở bất kỳ phần nào của bàn chân như các ngón chân, mu bàn chân, gan chân, gót chân,… thậm chí cả bàn chân. Đau có thể tăng lên khi đi lại, đứng lâu hoặc lúc thay đổi tư thế đột ngột.

Nguyên nhân gây ra tình trạng này rất đa dạng, có thể từ những tổn thương đơn giản như mỏi cơ, viêm gân đến các bệnh lý phức tạp hơn như viêm khớp, thoái hóa khớp. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn và gây ra nhiều biến chứng.

Khi xuất hiện đau bất kỳ vùng nào của bàn chân, trước tiên cần loại trừ các bệnh lý chấn thương hở gây tổn thương phần mềm (gân, cơ, bao hoạt dịch khớp,..) hoặc tổn thương xương - khớp. Chấn thương có thể xảy ra do tại nạn sinh hoạt, lao động hoặc tai nạn giao thông,…

Ngoài ra khi xuất hiện đau bàn chân có thể điểm qua một số bệnh lý sau đây:

• Gút: đây là bệnh lý rối loạn chuyển hóa gây lắng đọng các tinh thể urat ở các mô, đặc biệt là các khớp xương. Cơn gút cấp thường khởi phát đột ngột, đau dữ dội, kèm theo sưng nóng đỏ ở khớp bị tổn thương. Vị trí thường gặp ở các khớp của chi dưới như: Khớp ngón chân cái, khớp bàn ngón, khớp cổ chân, gót chân, khớp gối,…
• Viêm gân Achilles: viêm gân Achilles hay gân gót chân thường xảy ra sau những vi chấn thương lặp đi lặp lại sau quá trình sinh hoạt và vận động hằng ngày, khiến cấu trúc gân gót yếu dần, tăng khả năng chấn thương. Ban đầu cơn đau có thể xuất hiện lúc vận động nhiều với tính chất nhẹ, âm ỉ, các đợt sau có thể dữ dội và kéo dài hơn, có thể khiến người bệnh chế vận động, đi lại khó khăn.
• Viêm khớp dạng thấp: là bệnh lý tự miễn dịch, trong các đợt cấp tính các khớp thường sưng đau, nóng, ít khi đỏ. Đau thường tăng nhiều về ban đêm, kèm theo tình trạng cứng khớp buổi sáng thường kéo dài trên một giờ. Các khớp tổn thương hay gặp nhất là các khớp ngón gần, bàn ngón, cổ tay, cổ chân, bàn ngón chân hai bên. Vậy nên khi xuất hiện tình trạng đau bàn chân đặc biệt ở các khớp ngón, bàn ngón hoặc cổ chân với tính chất đau như trên thì cần thăm khám bác sĩ để được điều trị sớm.
• Viêm cân gan chân: cân gan chân là một dải mô liên kết dày và chắc chắn chạy dọc theo lòng bàn chân từ gót chân đến các ngón chân. Nó có vai trò hỗ trợ vòm bàn chân và hấp thụ lực khi chúng ta đi, chạy hoặc đứng. Cân gan chân bị tổn thương thường do vùng chân bị kéo căng quá mức khiến bàn chân bị viêm và sưng, có thể gây ra đau nhức, đặc biệt là ở vùng gót chân.
• Dị tật bàn chân bẹt: bàn chân bẹt là tình trạng mà lòng bàn chân không có vòm hoặc vòm rất thấp, khiến toàn bộ lòng bàn chân tiếp xúc với mặt đất khi đứng. Tình trạng này có thể xuất hiện từ khi sinh ra hoặc phát triển theo thời gian do yếu tố di truyền, chấn thương, hoặc các vấn đề về cơ và dây chằng. Bàn chân bẹt thường không gây ra triệu chứng nghiêm trọng, nhưng trong một số trường hợp, nó có thể dẫn đến đau nhức ở bàn chân, mắt cá chân, đầu gối do sự phân bố lực không đều khi đi lại.

Đau bàn chân thường là triệu chứng đầu tiên xuất hiện hoặc là triệu chứng khiến người bệnh khó chịu nhất. Đau có thể xuất hiện đột ngột, đau dữ dội hoặc đau âm ỉ lâu ngày tùy theo nguyên nhân gây bệnh hoặc các bệnh lý đi kèm mà tính chất cơn đau có thể khác nhau.

Ngoài triệu chứng đau có thể xuất hiện thêm các triệu chứng đi kèm khác như:

• Sưng nề: bàn chân có thể sưng nề sau chấn thương hoặc hoạt động nhiều.
• Đỏ và nóng: vùng bị đau có thể đỏ và nóng, đặc biệt là trong trường hợp viêm nhiễm hoặc viêm khớp.
• Cứng khớp, hạn chế vận động: khớp bàn chân, cổ chân, ngón chân có thể bị cứng, khó vận động, khó di chuyển, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi lâu.
• Tê bì các ngón chân: cảm giác tê bì dị cảm, kiến bò có thể xuất hiện các ở các ngón chân xuất hiện trong các bệnh lý thần kinh ngoại vi hoặc tuần hoàn mạch máu
• Biến dạng: bàn chân có thể bị biến dạng, chủ yếu là do bẩm sinh hoặc do biến chứng sau các bệnh lý xương khớp lâu ngày.

Đau bàn chân có thể gặp ở bất kỳ đối tượng nào, nhưng một số nhóm người thường có nguy cơ cao hơn, bao gồm:

• Những người mắc các dị tật bẩm sinh ở bàn chân: bàn chân vẹo trong, vẹo ngoài, bàn chân bẹt,… là nhưng dị tật làm mất cấu trúc sinh lý của bàn chân, từ đó gây khó khăn trong việc đi lại và có thể gây đau.
• Những người thừa cân béo phì: trọng lượng cơ thể tăng thêm áp lực lên chân, đặc biệt là khớp gối, khớp cổ chân. Áp lực này có thể làm tổn thương các mô mềm, các khớp, gây viêm và đau nhức.
• Người cao tuổi: tuổi tác làm giảm độ đàn hồi của các mô và tăng nguy cơ viêm khớp. Khi các mô và khớp mất đi sự linh hoạt, khả năng chịu lực và hấp thụ sốc của bàn chân cũng giảm, gây ra đau nhức bàn chân.
• Người có các bệnh nền cơ xương khớp mạn tính: các bệnh như viêm khớp dạng thấp, gout và viêm cân gan chân đều có thể gây ra đau bàn chân. Những bệnh lý này thường gây viêm trong các đợt cấp và tổn thương các khớp, mô mềm, dẫn đến đau nhức và khó chịu.
• Người có tiền sử chấn thương bàn chân: những người đã từng bị chấn thương bàn chân, như gãy xương hoặc bong gân, có nguy cơ cao hơn bị đau bàn chân do các tổn thương cũ chưa được chữa lành hoàn toàn hoặc gây ra các vấn đề mới.
• Những người luyện tập thể thao cường độ mạnh, thường xuyên: những người tham gia các hoạt động như chạy bộ, nhảy xa, hoặc các môn thể thao đòi hỏi sự vận động nhiều có nguy cơ cao bị đau bàn chân do căng thẳng và chấn thương. Các hoạt động này có thể gây ra viêm gân, viêm cân gan chân, hoặc các chấn thương khác ở cơ xương.

Vận động viên là đối tượng dễ bị đau bàn chân 

• Mang giày không đúng kích cỡ, đi giày cao gót thường xuyên: giày quá chật, quá cao liên tục trong thời gian dài có thể gây ra đau bàn chân. Giày không phù hợp có thể làm biến dạng bàn chân, gây ra các vấn đề như bọng nước, viêm gân và đau nhức.

Đi giày cao gót thường xuyên có thể gây đau bàn chân

Loại trừ các yếu tố bẩm sinh khiến cấu trúc bàn chân bất thường gây đau thì hầu hết các nguyên nhân hình thành đau bàn chân chủ yếu là chế độ sinh hoạt, luyện tập, ăn uống hằng ngày mà hình thành.

Dưới đây là một số cách phòng ngừa đau bàn chân:

• Chọn giày phù hợp: đảm bảo giày của bạn vừa vặn, hỗ trợ tốt và thoải mái. Hạn chế đi giày cao gót thường xuyên.
• Duy trì cân nặng hợp lý: trọng lượng cơ thể hợp lý giúp giảm áp lực lên bàn chân. Thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng nguy cơ đau bàn chân do áp lực lớn lên các khớp và mô mềm.
• Tập thể dục đều đặn: các bài tập như đi bộ, bơi lội hoặc yoga giúp tăng cường sức mạnh và linh hoạt cho bàn chân. Tập thể dục đều đặn cũng giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm nguy cơ chấn thương.
• Thực hiện các bài tập kéo giãn: kéo giãn cơ bắp và gân chân giúp giảm căng thẳng và ngăn ngừa chấn thương. Các bài tập kéo giãn đơn giản như kéo giãn gân Achilles, kéo giãn cơ bắp chân và kéo giãn lòng bàn chân có thể giúp duy trì sự linh hoạt và giảm nguy cơ đau.
• Nghỉ ngơi và chăm sóc bàn chân: nghỉ ngơi khi cảm thấy mệt mỏi và chăm sóc bàn chân bằng cách ngâm chân trong nước ấm, massage và dưỡng ẩm. Thay đổi tư thế thường xuyên khi phải đứng hoặc đi lại quá lâu.

Khi gặp các triệu chứng đau nhức khó chịu ở bàn chân, đặc biệt đau tăng dần và kéo dài, nên tới các cơ sở y tế để được các bác sĩ thăm khám, chẩn đoán và điều trị.

Ngoài các triệu chứng lâm sàng như đau, tê bì, sưng hoặc hạn chế vận động bàn chân, có thể làm thêm các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán xác định như:

• Xét nghiệm máu: có thể giúp phát hiện các bệnh lý như viêm khớp, gout, hoặc nhiễm trùng.
• Chẩn đoán hình ảnh: chụp X-quang, siêu âm hoặc chụp Cộng hưởng từ có thể được sử dụng để xác định các vấn đề về xương, khớp, hoặc mô mềm.

Điều trị đau bàn chân ngoài điều trị triệu chứng còn tập trung giải quyết các nguyên nhân, tùy vào giai đoạn và tình trạng cấp tính của bệnh để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Có thể lựa chọn các phương pháp không dùng thuốc hoặc dùng thuốc hoặc phối hợp cả hai phương pháp để tăng hiệu quả điều trị

• Phương pháp không dùng thuốc:

• Thay đổi lối sống: Điều chỉnh chế độ ăn uống, tập thể dục đều đặn, duy trì cân nặng hợp lý có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Vật lý trị liệu: Các bài tập và kỹ thuật vật lý trị liệu có thể giúp giảm đau, cải thiện chức năng và tăng cường sức mạnh cơ xương khớp.
• Châm cứu: Phương pháp này sử dụng kim nhỏ để kích thích các huyệt trên cơ thể, giúp giảm đau và cải thiện tuần hoàn vùng đau.

• Phương pháp dùng thuốc: Các thuốc giảm đau, chống viêm thường được chỉ định điều trị các trong các trường hợp đau bàn chân, có hoặc không kèm sưng nóng. Bên cạnh đó việc thăm khám để tìm ra nguyên nhân và sử dụng đúng các thuốc điều trị nguyên nhân chính cũng là một điều rất quan trọng.

Đau bàn chân là triệu chứng phổ biến nhưng cũng thường dễ bị bỏ qua khi chưa tiến triển nặng hoặc ít ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày. Khi gặp triệu chứng đau bàn chân hoặc bất kỳ các vấn đề về bàn chân, bạn hãy nhanh chóng tham khảo ý kiến bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời, nhằm tránh những biến chứng không mong muốn. Khoa Cơ xương khớp bệnh viện MEDLATEC với đội ngũ bác sĩ chuyên môn giỏi là địa chỉ đáng tin cậy để bệnh nhân thăm khám và an tâm chữa bệnh.