Hiểu rõ nguyên nhân đau cổ, triệu chứng bệnh và biện pháp điều trị, phòng ngừa bệnh là rất quan trọng để giảm thiểu những tác động tiêu cực từ bệnh lý này.

Cổ là khu vực quan trọng của cơ thể, kết nối đầu với phần còn lại, đồng thời hỗ trợ các chuyển động của đầu. Đau cổ là triệu chứng bệnh phổ biến, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như thói quen xấu, sai tư thế đến các bệnh lý như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm, chấn thương... Các nguyên nhân phổ biến bao gồm: 

• Sai tư thế: Làm việc lâu dài trong tư thế không đúng, như ngồi cong người hay cúi đầu lâu có thể gây áp lực lên cổ và dẫn đến đau cổ. 
• Thoái hóa đốt sống cổ: Thoái hóa đốt sống cổ có thể gây đau và hạn chế khả năng vận động của cổ. 
• Chấn thương hoặc tai nạn: Các tai nạn giao thông, té ngã, hay chơi thể thao,... có thể gây chấn thương, làm tổn thương các cơ, dây chằng hoặc đốt sống cổ, dẫn đến đau cổ. 
• Tình trạng cơ và dây chằng: Căng cơ, giãn dây chằng do cử động quá mức hoặc giữ một tư thế lâu dài có thể gây đau nhức và khó khăn khi cử động cổ. 
• Hội chứng cổ vai tay: Đĩa đệm bị thoái hóa hoặc thoát vị có thể gây chèn ép vào các dây thần kinh cổ, dẫn đến hội chứng cổ vai tay, biểu hiện đau cổ và tê bì lan xuống tay. 
• Bệnh lý nội khoa: Một số bệnh lý như nhiễm trùng, ung thư, hoặc các bệnh lý viêm khớp,... cũng có thể gây đau cổ.

Triệu chứng đau cổ có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này, bao gồm: 

• Đau nhức hoặc cứng cổ: Đau có thể xuất hiện ở vùng cổ, lan ra vai, lưng hoặc thậm chí xuống cánh tay. Cảm giác đau nhức hoặc cứng cổ khiến người bệnh hạn chế vận động. 
• Khó khăn trong việc quay đầu: Cảm giác đau hoặc cứng khiến việc quay đầu hoặc nghiêng đầu sang bên trở nên khó khăn và đau đớn. 
• Đau lan xuống vai hoặc tay: Trong một số trường hợp, đau cổ có thể lan ra các khu vực xung quanh như vai, lưng trên hoặc thậm chí tay do chèn ép các dây thần kinh ở vùng cổ. 
• Tê hoặc ngứa ran: Cảm giác tê hoặc ngứa ran ở cánh tay, bàn tay hoặc ngón tay có thể là triệu chứng do các dây thần kinh cổ bị chèn ép hoặc tổn thương. 
• Đau khi di chuyển hoặc khi thức dậy: Đau cổ có thể trầm trọng hơn khi cử động, đặc biệt là sau khi ngủ trong một tư thế không đúng hoặc sau một ngày dài làm việc ở bàn. 
• Đau đầu: Đau cổ cũng có thể đi kèm với đau đầu, đặc biệt là đau đầu phía sau hoặc ở vùng gáy. 

Tùy vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng, các triệu chứng có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần hoặc lâu hơn nếu không được điều trị đúng cách.

Đau cổ gáy có thể biểu hiện từ nhẹ đến nặng tuỳ theo nguyên nhân gây bệnh

Nếu không được điều trị kịp thời, đau cổ có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng, bao gồm: 

• Cứng cổ: Các cơ cổ bị căng thẳng và không được điều trị có thể dẫn đến tình trạng cứng cổ, giảm khả năng di chuyển. 
• Hội chứng cổ vai tay: Sự chèn ép thần kinh có thể gây ra đau và tê bì lan xuống vai và tay, ảnh hưởng đến khả năng vận động của tay. 
• Thoái hóa khớp cổ: Nếu không được điều trị, tình trạng đau cổ có thể dẫn đến thoái hóa đốt sống cổ, gây mất chức năng vận động của cổ. 
• Yếu cơ: Nếu có sự chèn ép thần kinh nghiêm trọng, có thể dẫn đến yếu cơ ở tay hoặc cổ.

Đối tượng có nguy cơ đau cổ thường liên quan đến các yếu tố về thói quen sinh hoạt, nghề nghiệp và tình trạng sức khỏe, cụ thể: 

• Những người làm việc văn phòng: Những người phải ngồi lâu trước màn hình máy tính, làm việc sai tư thế hoặc không thay đổi vị trí trong suốt ngày làm việc khiến cơ cổ bị căng thẳng, tăng nguy cơ bị đau cổ. 
• Những người làm nghề lái xe: Người lái xe trong thời gian dài, đặc biệt là lái xe ở tư thế không thoải mái, có thể gặp phải vấn đề đau cổ do thiếu sự vận động và các động tác quay đầu lặp đi lặp lại. 
• Người cao tuổi: Khi tuổi tác tăng lên, quá trình thoái hóa tự nhiên của các khớp và đĩa đệm cổ có thể dẫn đến các vấn đề như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm, làm tăng nguy cơ đau cổ. 
• Người có thói quen tư thế không đúng: Thói quen ngủ sai tư thế, như ngủ gối quá cao hoặc quá thấp, hoặc ngồi làm việc với tư thế cong lưng,... có thể gây căng thẳng cho vùng cổ, dẫn đến đau. 
• Vận động viên và người tập thể dục cường độ cao: Những người tham gia các hoạt động thể thao đòi hỏi nhiều chuyển động của cổ hoặc có chấn thương lặp lại có thể dễ gặp phải tình trạng đau cổ. 
• Người bị các bệnh lý liên quan đến cột sống cổ: Những người mắc bệnh lý như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp cổ, hoặc chấn thương trước đó,... sẽ có nguy cơ cao gặp phải đau cổ. 
• Người có tình trạng căng thẳng hoặc lo âu: Căng thẳng và lo âu kéo dài có thể gây căng cơ cổ, dẫn đến đau và cứng cổ. 
• Những người bị chấn thương cổ: Chấn thương do tai nạn, ngã hoặc tai nạn giao thông cũng có thể gây tổn thương đến các cơ và khớp cổ, làm tăng nguy cơ bị đau cổ.

Để phòng ngừa đau cổ, bạn cần thực hiện một số biện pháp sau: 

• Giữ tư thế đúng khi ngồi, đảm bảo rằng ngồi thẳng lưng, mắt ngang tầm màn hình và không cúi đầu quá lâu. 
• Tập thể dục và thể dục cổ thường xuyên giúp tăng cường sức mạnh cho cơ cổ và cải thiện sự linh hoạt có thể giúp phòng ngừa đau cổ. 
• Thư giãn và giảm căng thẳng thông qua các phương pháp như yoga, thiền hoặc massage. 
• Khi ngủ, hãy sử dụng gối phù hợp để giữ cổ và đầu thẳng hàng, tránh ngủ sai tư thế. 
• Tránh mang vác vật nặng để tránh gây căng thẳng lên cổ và cột sống.

Chẩn đoán đau cổ chủ yếu dựa vào việc đánh giá lâm sàng và các phương pháp cận lâm sàng hỗ trợ. Các bác sĩ có thể khám và chỉ định các cận lâm sàng bao gồm: 

Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về các triệu chứng, thời gian khởi phát, mức độ đau, yếu tố làm nặng hoặc cải thiện tình trạng, tiền sử chấn thương, thói quen làm việc và các yếu tố khác liên quan. 

Sau đó, các bác sĩ tiến hành kiểm tra cơ cổ, các khớp và dây thần kinh, tầm vận động cột sống cổ và xác định vị trí đau. 

Khám lâm sàng giúp bác sĩ đánh giá về tình trạng đau cổ của người bệnh.

Cận lâm sàng

• X-quang: X-quang được sử dụng để phát hiện các vấn đề cấu trúc trong cột sống cổ, như thoái hóa, lệch đốt sống, viêm khớp hoặc các vết nứt xương do chấn thương. 
• Cộng hưởng từ (MRI): MRI giúp bác sĩ nhìn thấy các mô mềm như dây thần kinh, đĩa đệm và tủy sống. Đây là phương pháp quan trọng để chẩn đoán các vấn đề như thoát vị đĩa đệm, chèn ép dây thần kinh, hoặc các bệnh lý khác ở mô mềm. 
• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): CT scan cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cấu trúc xương và có thể phát hiện các vấn đề liên quan đến thoái hóa hoặc tổn thương xương trong vùng cổ. 
• Điện cơ đồ (EMG): Phương pháp này được sử dụng để kiểm tra hoạt động của các cơ bắp và dây thần kinh cổ. EMG có thể giúp phát hiện chèn ép thần kinh hoặc tổn thương thần kinh do các vấn đề như thoát vị đĩa đệm. 
• Xét nghiệm máu: Trong một số trường hợp, xét nghiệm máu có thể được thực hiện để kiểm tra sự hiện diện của các dấu hiệu viêm hoặc các bệnh lý tự miễn (như viêm khớp dạng thấp) có thể gây đau cổ. 
• Kiểm tra chức năng thần kinh: Bác sĩ có thể yêu cầu kiểm tra phản xạ, sức mạnh cơ bắp, cảm giác và khả năng phối hợp các động tác để đánh giá tình trạng thần kinh ở cổ, vai và tay, giúp phát hiện dấu hiệu của chèn ép thần kinh hoặc tổn thương tủy sống. 

Tuỳ thuộc vào từng nguyên nhân gây nên đau cổ, mức độ nghiêm trọng của bệnh và tình trạng sức khỏe bệnh nhân mà phương pháp điều trị có thể khác nhau. Một số phương pháp điều trị mà bác sĩ có thể chỉ định như: 

Điều trị bằng thuốc

• Thuốc giảm đau: Các thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol (acetaminophen) hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen có thể giúp giảm đau và giảm viêm ở vùng cổ. 
• Thuốc giãn cơ: Trong trường hợp đau cổ do căng cơ, bác sĩ có thể kê thuốc giãn cơ như methocarbamol hoặc cyclobenzaprine để giúp giảm căng thẳng và co thắt cơ. 
• Thuốc steroid: Nếu đau cổ nghiêm trọng và không giảm bằng thuốc thông thường, bác sĩ có thể chỉ định thuốc steroid để giảm viêm và sưng. 

Vật lý trị liệu

• Chườm nóng hoặc lạnh: Sử dụng túi chườm nóng hoặc lạnh có thể giúp giảm đau và viêm, đồng thời làm thư giãn cơ cổ. 
• Bài tập và kéo giãn: Vật lý trị liệu viên sẽ chỉ dẫn các bài tập giãn cơ, tăng cường sức mạnh cơ cổ và cải thiện tầm vận động của cổ để giảm căng thẳng và phòng ngừa tái phát. 
• Massage và liệu pháp điện: Massage cổ hoặc sử dụng các liệu pháp điện trị liệu như siêu âm hoặc sóng xung kích có thể giúp giảm đau và cải thiện lưu thông máu. 
• Nẹp cổ: Trong một số trường hợp, việc đeo nẹp cổ mềm hoặc cứng có thể giúp hỗ trợ cột sống cổ, giảm bớt chuyển động và tạo điều kiện để vùng cổ phục hồi. 
• Dụng cụ hỗ trợ: Đối với những người bị đau cổ lâu dài do thoái hóa đốt sống cổ, các thiết bị hỗ trợ như gối đặc biệt hay ghế có thể giúp giảm đau và hỗ trợ tư thế. 

Vật lý trị liệu cũng là phương pháp hữu ích giúp giảm thiểu tình trạng đau cổ

Thay đổi lối sống 

• Thay đổi tư thế: Sửa lại tư thế khi ngồi làm việc hoặc khi ngủ để giảm áp lực lên vùng cổ. Nên sử dụng gối phù hợp và tránh nằm gối quá cao hoặc quá thấp. 
• Nghỉ ngơi và giảm căng thẳng: Việc nghỉ ngơi hợp lý và giảm căng thẳng sẽ giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng. Thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền có thể giúp giảm stress và phòng ngừa đau cổ tái phát. 
• Chế độ ăn uống và bổ sung dinh dưỡng: Bổ sung canxi và vitamin D để duy trì sức khỏe của xương và phòng ngừa các bệnh lý về cột sống cổ. Một chế độ ăn giàu omega-3, vitamin C và các chất chống oxy hóa có thể giúp giảm viêm và cải thiện sức khỏe cơ xương khớp. 

Phẫu thuật

Phẫu thuật chỉ được xem xét khi các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả, hoặc khi có các vấn đề nghiêm trọng như thoát vị đĩa đệm gây chèn ép tủy sống hoặc dây thần kinh. Phẫu thuật có thể bao gồm loại bỏ phần thoát vị đĩa đệm hoặc phẫu thuật cột sống để giải phóng áp lực lên các dây thần kinh. 

Nếu bạn đang gặp phải tình trạng đau cổ gáy và các triệu chứng liên quan, hãy liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp hàng đầu tại Hệ thống Y tế MEDLATEC. Bác sĩ sẽ kết hợp thăm khám, chẩn đoán, tư vấn và điều trị để chấm dứt tình trạng này, ngăn chặn những biến chứng bệnh có thể xảy ra cho sức khỏe của bạn.