Từ điển bệnh lý

Sạm da : Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Ngày 20-03-2025

Tổng quan Sạm da

Sạm da là tình trạng da liễu thường gặp, hay gặp ở phụ nữ. Điều này gây mất thẩm mỹ và tác động đến tâm lý người bệnh.



Nguyên nhân Sạm da

Bên ngoài

- Ảnh hưởng của tia cực tím: thúc đẩy quá trình tạo melanin trong da, gây tăng sắc tố và khiến da bị sạm.

- Lạm dụng mỹ phẩm giả: Mỹ phẩm giả hoặc có hóa chất dễ gây dị ứng và ảnh hưởng xấu đến làn da và gây sạm.

- Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Thức khuya, uống ít nước, ăn uống không đầy đủ cũng góp phần làm da xỉn màu.

 Bên trong

- Rối loạn chất điều hoà cơ thể: Phổ biến ở người có bầu, sau đẻ, hết kinh hay ngừa thai bằng thuốc.

- Thừa hưởng gen: người có làn da bị tăng sắc tố do gen.

- Tuổi tác: Da mất đi độ đàn hồi và xuất hiện các đốm nâu khi lớn tuổi.

- Stress: gây mất điều hoà nội tiết, khiến da dễ bị sạm.

- Bệnh lý: Một số bệnh như rối loạn gan, thận, hoặc tuyến giáp cũng có thể dẫn đến sạm da.

Rối loạn nội tiết dẫn tới sạm da

Rối loạn nội tiết dẫn tới sạm da



Triệu chứng Sạm da

Thay đổi màu sắc da

- Xuất hiện vùng da tối màu: Những mảng da tối hơn màu da tự nhiên, thường ở mặt, cổ, bàn tay, hoặc các vùng tiếp xúc nhiều với ánh nắng.

- Màu sắc không đồng đều: Da có sự loang lổ, không đều màu ở các vùng khác nhau.

.Xuất hiện đốm nâu hoặc đốm đen

Các đốm sắc tố (đồi mồi, nám) thường nhỏ, màu nâu hoặc đen, xuất hiện ở những vùng da bị tác động mạnh bởi ánh nắng.

Da xỉn màu và mất sức sống

Da trở nên thô ráp, khô và mất đi vẻ rạng rỡ tự nhiên.

Tăng độ nhạy cảm của da

Da bị kích ứng lúc ra nắng, dùng mỹ phẩm, ô nhiễm.



Các biến chứng Sạm da

 Tăng nguy cơ ung thư da: Việc tiếp xúc quá mức với ánh nắng mặt trời, dẫn đến sạm da, cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư da, đặc biệt là khi tiếp xúc với tia UV mà không bảo vệ đúng cách.

- Da thô ráp và không đều màu: Sạm da có thể khiến da trở nên thô ráp, không đều màu, gây mất thẩm mỹ.

- Lão hóa da sớm: Tia UV từ ánh nắng có thể gây ảnh hưởng tới cấu trúc da, dẫn đến da mất độ đàn hồi và tạo ra các nếp nhăn.

- Kích ứng da: Các sản phẩm điều trị sạm da không phù hợp có thể gây kích ứng da, gây viêm nhiễm hoặc viêm da, khiến tình trạng sạm da trở nên tồi tệ hơn.

 


Đối tượng nguy cơ Sạm da

 Phụ nữ, chủ yếu trong thời kỳ chuyển đổi hormone

- Phụ nữ mang thai: Hormone thay đổi có thể dẫn đến nám da (một dạng sạm da) trong thời gian mang thai.

- Phụ nữ sau sinh hoặc mãn kinh: Những thay đổi nội tiết tố sau sinh hoặc trong giai đoạn mãn kinh cũng có thể làm tăng nguy cơ sạm da.

- Sử dụng thuốc tránh thai: gây rối loạn hormone dẫn đến sạm da.

Những người ở ngoài nắng quá lâu

- Người làm việc ngoài trời: Công nhân, nông dân, hay bất kỳ ai phải làm việc dưới ánh nắng mặt trời đều có nguy cơ bị sạm da cao.

- Da dễ kích ứng với nắng: người da trắng hay dễ bị cháy nắng da sẽ sạm hơn.

 Người có tiền sử gia đình bị sạm da

Tăng khả năng bị sạm da so với người khác.

.Người có làn da dầu, dễ bị mụn

- Da dầu: Da dễ bị mụn, nếu không chăm sóc đúng cách, có thể gây ra tổn thương da, dẫn đến sạm màu.

- Sử dụng các sản phẩm không phù hợp: Mỹ phẩm chứa hóa chất mạnh hoặc không phù hợp với da có thể làm da dễ bị kích ứng và sạm màu.

 Người bị bệnh về da hoặc nội tiết

- Bệnh lý nội tiết: Các vấn đề như bệnh tuyến giáp, bệnh gan, hoặc rối loạn nội tiết có thể làm tăng nguy cơ sạm da.

- Bệnh da liễu: Những người bị bệnh lý da như eczema, viêm da, hoặc bệnh vẩy nến có thể có nguy cơ sạm da cao hơn do quá trình viêm và chữa lành da.

 Người sử dụng thuốc và mỹ phẩm chứa hoá chất mạnh

- Sử dụng thuốc có corticoid: Dùng lâu dẫn đến hiện tượng "da thâm" hoặc "da mỏng", dễ bị sạm.

- Dùng các loại mỹ phẩm tẩy tế bào chết quá mức: gây kích ứng và khiến da sạm màu.

Người có lối sống có hại cho sức khỏe

- Thức khuya, stress: Stress liên tục và mất ngủ khiến da xỉn màu, dễ sạm da.

- Chế độ ăn thiếu dưỡng chất: Thiếu các vitamin và khoáng chất quan trọng cho da, như vitamin C, E, A cũng có thể làm da không khỏe mạnh và dễ bị sạm.

Người có thai dễ bị sạm da

Người có thai dễ bị sạm da



Phòng ngừa Sạm da

Chống nắng cho da

- Dùng chất chống nắng: trước và sau khi tiếp xúc nhiều với ánh nắng. Không chỉ sử dụng kem chống nắng trong mùa hè, mà cần bảo vệ da suốt cả năm.

- Mặc áo bảo vệ: Che chắn với mũ và áo bảo vệ da để giảm thiểu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng.

 Dưỡng da đúng cách

- Sử dụng sản phẩm dưỡng ẩm: Cung cấp độ ẩm cho da để duy trì làn da mềm mịn, tránh tình trạng khô da gây tổn thương và sạm màu.

- Tẩy tế bào chết định kỳ: Dùng các sản phẩm có chứa AHA/BHA (ví dụ: glycolic acid, salicylic acid) để loại bỏ tế bào chết, giúp da đều màu hơn.

- Chọn sản phẩm chăm sóc da phù hợp: Chọn kem dưỡng da chứa thành phần an toàn, không chứa hóa chất mạnh như corticoid hay thủy ngân, dễ gây sạm da.

. Ăn uống tốt cho sức khỏe

- Ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin C, E và A: Vitamin C giúp làm sáng da, vitamin E chống oxy hóa, còn vitamin A có tác dụng kích thích tái tạo tế bào da. Các thực phẩm như cam, kiwi, ổi (vitamin C), hạnh nhân, dầu ô liu (vitamin E), và cà rốt, khoai lang (vitamin A) rất tốt cho làn da.

- Thêm kẽm và omega-3: Kẽm (có trong hải sản, thịt đỏ, hạt bí) giúp làm lành các vết sạm da, trong khi omega-3 (có trong cá hồi, hạt chia) giúp giảm viêm và duy trì làn da khỏe mạnh.

- Uống đủ nước: uống đủ lượng nước trong ngày để tránh khô da.

. Kiểm soát căng thẳng và giấc ngủ

- Giảm căng thẳng: khiến da bạn dễ bị sạm, bạn có thể tập các bài tập phù hợp với cơ thể.

- Ngủ đủ giấc: giúp cải thiện da.

Tránh yếu tố xấu bên ngoài

- Ít va chạm với vùng ô nhiễm: yếu tố này làm da lão hóa nhanh chóng và sạm màu. Nếu sống trong môi trường ô nhiễm, nên vệ sinh da mặt thường xuyên và sử dụng các sản phẩm bảo vệ da.

- Ít dùng hóa chất mạnh: Hóa chất này gây dị ứng và dễ làm tăng sắc tố da. Sử dụng các sản phẩm lành tính, không chứa hóa chất độc hại.

Khám sức khỏe định kỳ

- Thăm khám da liễu thường xuyên: giúp phòng tránh các bệnh về da.

- Điều trị các bệnh lý tiềm ẩn: Các vấn đề như rối loạn nội tiết, bệnh lý gan hoặc tuyến giáp có thể dẫn đến sạm da, nên cần được điều trị kịp thời để ngăn ngừa tình trạng này.

Tránh thói quen xấu

- Không hút thuốc: Hút thuốc làm giảm lưu lượng máu đến da, khiến da trở nên xỉn màu và dễ bị tổn thương.

- Không lạm dụng rượu bia: Rượu có thể làm mất nước và khiến da trở nên khô, dễ bị sạm và nhăn nheo.

Điều trị sớm khi có dấu hiệu sạm da

Nếu bạn nhận thấy dấu hiệu sạm da (nám, tàn nhang, vết thâm), hãy bắt đầu điều trị ngay để ngăn ngừa tình trạng tiến triển và gây ảnh hưởng lâu dài.

Bằng cách bảo vệ da khỏi tác động của ánh nắng, chăm sóc đúng cách, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và kiểm soát căng thẳng, bạn sẽ giảm thiểu nguy cơ bị sạm da. Ngoài ra, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và tránh các yếu tố gây hại từ môi trường cũng rất quan trọng.



Các biện pháp chẩn đoán Sạm da

Khám triệu chứng

Bác sĩ sẽ thăm khám và kiểm tra các dấu hiệu sạm da trên cơ thể bạn, đánh giá màu sắc, độ đều của da, và các đặc điểm khác như sự xuất hiện của đốm nâu, nám hoặc tàn nhang.

Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý, thói quen sinh hoạt (chế độ ăn uống, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời), và các yếu tố có thể ảnh hưởng đến da như thuốc men, bệnh lý nội tiết.

Lấy mẫu da xét nghiệm

Bác sĩ sẽ lấy mẫu da xét nghiệm để giúp xác định các vấn đề da liễu tiềm ẩn như u sắc tố, ung thư da hoặc các rối loạn sắc tố khác.

 Kiểm tra sắc tố da bằng thiết bị đặc biệt

Đèn Wood: Đây là một phương pháp kiểm tra sắc tố da bằng cách chiếu một loại ánh sáng đặc biệt (ánh sáng UV) lên da. Phương pháp này giúp bác sĩ xác định các đốm sạm màu và mức độ tổn thương da dưới lớp biểu bì, bao gồm các đốm tàn nhang, nám, hoặc tổn thương do ánh nắng mặt trời.

Đánh giá các yếu tố môi trường và sinh hoạt

Bác sĩ sẽ hỏi về thói quen chăm sóc da của bạn, như việc sử dụng kem chống nắng, các loại mỹ phẩm bạn sử dụng, cũng như thói quen tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Các yếu tố này có thể giúp bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân gây sạm da.



Các biện pháp điều trị Sạm da

 Dùng đồ dưỡng da

Kem làm sáng da chứa các hoạt chất sau:

  • Hydroquinone: hỗ trợ sáng da thông qua việc kìm hãm sự hình thành melanin.
  • Vitamin C: Làm sáng da, chống oxy hóa và giảm thâm nám.
  • Acid Azelaic: Thích hợp cho da bị sạm do mụn.
  • Retinoids (Retinol): Kích thích tái tạo tế bào da mới, giảm sạm và nếp nhăn.
  • Peeling nhẹ nhàng: Sử dụng sản phẩm chứa AHA/BHA (như glycolic acid, salicylic acid) để loại bỏ tế bào chết và làm sáng da.

 Phương pháp điều trị chuyên sâu tại phòng khám Da liễu

- Tẩy da hoá học: làm mất vùng da sạm màu và thúc đẩy quá trình thay da. Thích hợp cho sạm nhẹ và trung bình.

- Điều trị laser: giúp tàn phá melanin tại da. Phương pháp này hiệu quả cho nám, tàn nhang, hoặc các vùng sạm màu lâu năm.

- Vi kim siêu vi điểm: giúp tạo collagen ở da, giúp sáng da và bớt xỉn màu..

- Liệu pháp ánh sáng IPL: Sử dụng ánh sáng cường độ cao để cải thiện sắc tố da và làm sáng vùng sạm màu.

Dùng thuốc chữa sạm da

- Thuốc bôi tại chỗ: Corticosteroid thường được kết hợp với hydroquinone hoặc retinoids trong thời gian ngắn.

- Thuốc uống: Thuốc chứa glutathione có tác dụng làm sáng da từ bên trong.

- Isotretinoin (nếu cần): Được dùng cho da bị mụn và sạm do viêm.

Dùng kem chống nắng phổ rộng giúp bảo vệ da

Dùng kem chống nắng phổ rộng giúp bảo vệ da

Để đăng ký khám chuyên khoa Da liễu tại MEDLATEC, quý khách hàng vui lòng gọi số điện thoại 1900 56 56 56 để nhận sự tư vấn và hỗ trợ kịp thời.



Tài liệu tham khảo:

  1. Thawabteh AM, Jibreen A, Karaman D, Thawabteh A, Karaman R. Skin Pigmentation Types, Causes and Treatment-A Review. Molecules. 2023 Jun 18;28(12):4839. doi: 10.3390/molecules28124839. PMID: 37375394; PMCID: PMC10304091.
  2. Syder NC, Quarshie C, Elbuluk N. Disorders of Facial Hyperpigmentation. Dermatol Clin. 2023 Jul;41(3):393-405. doi: 10.1016/j.det.2023.02.005. Epub 2023 Apr 14. PMID: 37236709.


Lựa chọn dịch vụ

Quý khách hàng vui lòng lựa chọn dịch vụ y tế theo nhu cầu!

Lấy mẫu xét nghiệm tại nhà

Lấy mẫu xét nghiệm tại nhà giúp khách hàng chủ động tầm soát bệnh lý. Đồng thời tiết kiệm thời gian đi lại, chờ đợi kết quả với mức chi phí hợp lý.

Đặt lịch thăm khám tại MEDLATEC

Đặt lịch khám tại cơ sở khám chữa bệnh thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC giúp chủ động thời gian, hạn chế tiếp xúc đông người.
bác sĩ lựa chọn dịch vụ