U ác của môi (hay còn gọi là là ung thư môi) là một  bệnh lý thuộc nhóm các biểu hiện của căn bệnh ung thư miệng. Ung thư môi không phải là bệnh phổ biến thế nhưng gần đây việc xuất hiện bệnh này đang dần tăng lên một cách đột ngột gây ra nhiều ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Ngoài các nguy cơ tử vong hay những biến chứng nguy hiểm khác, nếu điều trị khỏi cũng gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ của người bệnh.

U ác của môi  là một  bệnh lý thuộc nhóm các biểu hiện của căn bệnh ung thư miệng

U ác của môi được hình thành do các nhóm tế bào ở môi phát triển một cách bất thường mà không được kiểm soát, nguyên nhân gây ra có thể đến từ tình trạng bệnh lý nền có ảnh hưởng hoặc tác động từ môi trường sống. Các khối u có khả năng phát triển trên mọi vị trí trong môi hoặc trên bề mặt da của môi, hầu hết các ca bệnh xuất hiện triệu chứng nặng hơn ở môi dưới.

U ác của môi hay ung thư môi hay ung thư miệng đều có thể xử lý nếu như bệnh nhân được phát hiện kịp thời và lựa chọn đúng phương pháp điều trị

Sự xuất hiện của các khối u ác được hiểu như sau: Do một yếu tố nào đó tác động vào tế bào vùng môi gây đột biến ác tính trong ADN các tế bào này, các nhóm tế bào đột biến có khả năng nhân lên một cách đáng kinh ngạc và không theo quy luật cũng như sự điều khiển của cơ thể gọi là quá sản loạn sản và dị sản. Nhóm các tế bào đột biến này sẽ tích tụ lại tạo thành một khối tế bào lớn và bắt đầu xâm chiếm các khu vực khác nhau cũng như phá hủy các mô hình bình thường của cơ thể.

Các dạng ung thư đều nguy hiểm nếu không được tìm ra nguyên nhân và xử lý kịp thời

Các dạng ung thư đều nguy hiểm nếu không được tìm ra nguyên nhân và xử lý kịp thời. U ác của môi đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có một nghiên cứu cụ thể nào chỉ ra được nguyên nhân chính gây bệnh, tuy nhiên những yếu tố tác động sau đây có khả năng làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

• Có thói quen hút thuốc lá và thuốc lào.
• Tiếp xúc với ánh sáng từ mặt trời một cách trực tiếp trong thời gian dài
• Những bệnh nhân có hệ miễn dịch suy yếu do bệnh lý
• Uống nhiều đồ uống có cồn như rượu bia

Bên cạnh đó, những nhóm người sau đây được xem là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bình thường:

• Những bệnh nhân nhiễm HPV
• Nhóm người có nước da sáng hơn bình thường, đặc biệt là người bị bạch tạng.
• Nam giới có độ tuổi trên 40 có nguy cơ mắc bệnh cao hơn ở nữ giới
• Nhóm những người bị nghiện thuốc lá, nghiện rượu,...

Đặc biệt, những đối tượng có thói quen sử dụng thuốc lá đồng thời lại nghiện rượu sẽ có nguy cơ mắc bệnh ung thư môi cao nhất hay thậm chí làm tăng nguy cơ mắc các căn bệnh ung thư khác như ung thư phổi, ung thư dạ dày

Bệnh ung thư môi (u ác của môi) có thể dễ dàng phát hiện những triệu chứng bệnh từ giai đoạn sớm bởi những biến đổi tế bào xuất hiện ngay trên bề mặt da của môi. Tuy nhiên, mọi người thường nhầm tưởng những triệu chứng ung thư môi thành các bệnh lý viêm nhiễm môi thông thường như nhiệt miệng, cho đến khi bệnh đã chuyển biến xấu mới tìm đến các y bác sĩ để trợ giúp.

Các khối u có thể xuất hiện trên bề mặt môi, trong khoang miệng

Các triệu chứng điển hình của bệnh ung thư môi:

• Bề mặt môi sẽ xuất hiện các vết viêm loét rất khó lành: Các vết loét trên môi thường có dạng cục, màu trắng khá giống với nhiệt miệng, gây đau nhức đặc biệt ảnh hưởng đến việc ăn uống cũng như nói chuyện.
• Hàm bị sưng tại một vị trí nhất định khiến mặt người bệnh có triệu chứng bị lệch sang 1 bên.
• Các khối u có thể xuất hiện trên bề mặt môi, trong khoang miệng hay thậm chí trong cổ họng người bệnh.
• Vùng khoang mũi họng bị tê và đau
• Răng có biểu hiện lung lay không rõ nguyên nhân, thậm chí rụng răng.
• Các vết loét trên môi khó lành và đôi khi bị chảy máu.
• Sắc tố môi có khả năng bị chuyển dần sang đen hoặc tái nhợt, da môi bị thô cứng và dày hơn bình thường.
• Xuất hiện hạch to ở cổ
• Đôi khi người bệnh cũng có cảm giác môi bị tê, ngứa ran hoặc dị cảm không rõ nguyên nhân.

Ngay khi phát hiện những triệu chứng bất thường ở môi (đặc biệt là hiện tượng viêm loét và sưng hạch to ở cổ) thì người bệnh cần tìm tới các cơ sở y tế uy tín để kiểm tra ngay, tránh tình trạng bệnh tiến triển quá nhanh gây ảnh hưởng nghiêm trọng

Các triệu chứng của bệnh:

• Viêm loét môi khó lành
• Hàm sưng gây lệch mặt
• Nổi hạch ở cổ
• Khoang mũi họng bị tê và đau
• Răng bị lung lay không rõ nguyên nhân,...

Các khối u ác của môi xuất hiện do các tác nhân ngoại cảnh như thuốc lá, ảnh mặt trời, rượu bia,... Bản thân u ác ở môi không lây truyền từ người sang người được. Nhưng một số trường hợp có thể lây nhiễm virus HPV từ người này sang người kia và khiến người bị lây nhiễm gia tăng nguy cơ bị ung thư môi.

Nếu u ác ở môi được phát hiện và điều trị sớm thì có khả năng điều  trị dứt điểm và giảm  nguy cơ tử vong. Tuy nhiên, những tác hại mà bệnh gây ra lại ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là vấn đề thẩm mỹ, sinh hoạt hàng ngày và giao tiếp. Ung thư môi sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm ở vùng da gần môi như toàn bộ khuôn mặt, cổ,... khiến người bệnh luôn cảm giác mất đi sự tự tin vì làn da bị viêm nhiễm.

Ung thư môi gây ra các vết viêm loét ở bề mặt môi, trong khoang miệng hay thậm chí xuất hiện cả trong cổ họng sẽ khiến người bệnh cực kỳ khó khăn trong việc ăn uống. Không thể ăn uống bình thường sẽ khiến cơ thể bệnh nhân dần dần bị suy yếu, thiếu sức sống và giảm thiểu sức đề kháng chống chọi lại các tác nhân gây bệnh khác.

U ác của môi nếu không được xử lý có thể sẽ di căn đến các vùng cơ quan khác trong cơ thể, hình thành lên nhiều khối u ác tính khó chữa trị, nguy cơ tử vong cao.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh ung thư môi

Khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng có khả năng là do ung thư môi thì người bệnh cần tìm tới các cơ sở y tế uy tín để được hỗ trợ sớm nhất có thể. Bệnh nhân tuyệt đối không được tùy tiện sử dụng các loại thuốc chống viêm thông thường hoặc các mẹo dân gian không được kiểm chứng, tránh gặp phải các tác dụng phụ không đáng có hoặc thậm chí khiến tình trạng bệnh trở nặng hơn

• Tác nhân gây bệnh ung thư môi lớn nhất chính là thuốc lá và rượu bia. Chính vì vậy, mỗi cá nhân cần tránh xa việc hút thuốc lá (hoặc các chế phẩm tương tự) và hạn chế tối đa sử dụng rượu bia để phòng chống bệnh ung thư môi.

​

Tác nhân gây bệnh ung thư môi lớn nhất chính là thuốc lá và rượu bia

• Luôn chú ý đến vấn đề chăm sóc răng miệng để loại bỏ các tác nhân gây hại cho môi cũng như toàn bộ bộ phận trong khoang miệng. Đánh răng đều đặn hàng ngày đúng cách, dùng chỉ nha khoa thay vì tăm, súc miệng bằng nước súc miệng y tế sẽ giúp bảo vệ răng miệng tốt hơn.
• Tránh tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng trực tiếp từ mặt trời. Tia UV từ mặt trời không những làm tổn thương vùng môi mà còn gây hại cho toàn bộ vùng da trên cơ thể.
• Nên sử dụng son chống nắng cho môi hàng ngày để bảo vệ môi khỏi các tia cực tím.
• Bổ sung nhiều loại thực phẩm chứa hàm lượng cao nhóm vitamin và các chất chống oxy hóa sẽ giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh ung thư môi.
• Chủ động tìm tới các cơ sở y tế uy tín ngay khi phát hiện những dấu hiệu bất thường nghi ngờ do ung thư môi. Không được chủ quan xem nhẹ các vết viêm loét xuất hiện trên môi.

Khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng có khả năng là do ung thư môi thì người bệnh cần tìm tới các cơ sở y tế uy tín để được hỗ trợ sớm nhất có thể. Bệnh nhân tuyệt đối không được tùy tiện sử dụng các loại thuốc chống viêm thông thường hoặc các mẹo dân gian không được kiểm chứng, tránh gặp phải các tác dụng phụ không đáng có hoặc thậm chí khiến tình trạng bệnh trở nặng hơn.

5.1. Chẩn đoán người bệnh có u ác của môi

Đầu tiên, các bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng tại vùng môi đồng thời kiểm tra các phần khác có trong miệng nhằm tìm kiếm các dấu hiệu bất thường. Bên cạnh đó, người bệnh sẽ cần cung cấp các thông tin về tiền sử mắc bệnh của bệnh nhân và cả gia đình, người bệnh có sử dụng thuốc lá hay rượu bia không, hiện tại có đang sử dụng loại thuốc điều trị nào,...

Nếu bác sĩ có nghi ngờ bệnh nhân bị ung thư môi thì sẽ yêu cầu thực hiện sinh thiết nhằm xác định chẩn đoán bệnh. Đây là thủ thuật dễ dàng thực hiện và đưa ra kết quả chính xác nhất về tình trạng có u ác tính. Ngay sau có kết quả từ sinh thiết, nếu bệnh nhân được chẩn đoán bị ung thư môi thì bác sĩ sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp xét nghiệm khác nhau nhằm kiểm tra mức độ tiến triển của bệnh đồng thời xác định nguy cơ di căn ung thư.

Một số phương pháp được chỉ định thực hiện cho bệnh nhân bị ung thư môi là:

• Sinh thiết tế bào bị tổn thương ở môi để tìm kiếm tế bào ung thư.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cắt lớp bằng positron (PET), chụp cộng hưởng từ (MRI) vùng đầu - cổ: Xác định mức độ lây lan của khối u và nguy cơ di căn hạch .
• Chụp X-quang vùng ngực: Kiểm tra tổn thương và nguy cơ di căn ung thư trong hệ hô hấp.
• Xét nghiệm công thức máu nhằm tìm gen gây ung thư.
• Nội soi vùng hàm và cổ kiểm tra di căn hạch và các thương tổn khác

Ung thư môi là một trong những ung thư có thể chữa khỏi vì môi là bộ phận dễ phát hiện ra bệnh từ sớm, tránh được nguy cơ bệnh phát triển quá nghiêm trọng. Kết quả điều trị sẽ cao hơn rất nhiều so với những loại ung thư nằm bên trong cơ thể con người. Tuy nhiên, các nghiên cứu y tế đã cho thấy rằng khả năng người bệnh bị mắc bệnh ung thư cổ, đầu hay miệng sẽ cao hơn nếu có tiền sử mắc bệnh ung thư môi. Chính vì vậy, sau khi được điều trị u ác của môi thì người bệnh cũng nên khám bệnh định kỳ để kiểm tra tình hình sức khỏe.

Điều trị ung thư môi sẽ được thực hiện bằng một số phương pháp sau đây:

• Phẫu thuật: Phương pháp này có nhiệm vụ loại bỏ các tế bào ung thư đồng thời cắt bỏ những phần rìa môi khỏe mạnh bao quanh. Sau khi thực hiện loại bỏ tế bào bệnh các bác sĩ sẽ tiến hành tạo hình lại môi có thể hoạt động lại bình thường và giảm thiểu nguy cơ để lại sẹo. Trong trường hợp ung thư đã phát triển nặng thì khả năng cao sẽ cần kết hợp với các bác sĩ thẩm mỹ giúp chỉnh hình để tái tạo môi không bị mất tính thẩm mỹ.
• Xạ trị: Phương pháp này có thể được thực hiện đơn lẻ hoặc kết hợp với hóa trị hoặc kết hợp điều trị sau phẫu thuật. Xạ trị là phương pháp xử lý các tế bào ung thư bằng các chùm tia năng lượng mạnh (ví dụ như tia X và proton). Xạ trị được thực hiện trên bề mặt môi nhằm tiêu diệt tế bào ung thư và loại bỏ các nhóm hạch bạch huyết ở cổ nếu có. Xạ trị được thực hiện bằng máy phát xạ lớn, tuy nhiên trong một vài trường hợp nhất định người bệnh sẽ được thực hiện với phương pháp cận xạ trị - brachytherapy (đưa trực tiếp bức xạ vào môi người bệnh).
• Hóa trị: Đây là biện pháp sử dụng các loại hóa chất để điều trị các tế bào ung thư. Hóa trị thường được kết hợp với xạ trị trong điều trị ung thư môi nhằm có được kết quả cao hơn, đồng thời hóa trị cũng sẽ giúp giảm thiểu các triệu chứng bệnh để người bệnh thoải mái hơn.
• Điều trị trúng đích bằng thuốc: Phương pháp này sẽ tập trung vào điểm yếu của các tế bào ung thư và ngăn chặn chúng phát triển. Điều trị trúng đích bằng thuốc thường được sử dụng kết hợp với hóa trị.

Điều trị trúng đích bằng thuốc thường được sử dụng kết hợp với hóa trị.

• Liệu pháp miễn dịch: Liệu pháp miễn dịch được hiểu là một dạng điều trị bằng thuốc làm tăng khả năng chống lại các tác nhân ung thư của hệ miễn dịch trong cơ thể. Phương pháp này sẽ được thực hiện trong trường hợp ung thư mỗi đã tiến triển sang giai đoạn nặng nhưng các biện pháp điều trị khác không có kết quả tốt.

Nếu người bệnh được điều trị ung thư môi với phương pháp phù hợp sẽ giúp giảm thiểu tối đa các biến chứng bệnh nguy hiểm có thể xảy ra. Theo thống kê từ bộ y tế thì khả năng bệnh nhân sống sót sau điều trị và không bị tái phát bệnh sau 5 năm có thể lên tới 90%.