Hẹp van hai lá là bệnh gây ra do sự bất thường của hai lá van tim, thông giữa tâm thất trái và tâm nhĩ trái, cụ thể hơn là tình trạng không thể mở ra hoàn toàn khiến cho lượng máu từ tâm nhĩ không thể xuống hết buồng tâm thất, dẫn đến ứ trệ tại tâm nhĩ bên trái, cũng như ứ trệ và tăng áp lực trong các mạch máu tại phổi, bệnh kéo dài khiến người bệnh mệt mỏi và khó thở.

Theo nhiều tài liệu nghiên cứu trên thế giới, ở một số nước đang phát triển cũng như tại Việt Nam, nguyên nhân chính gây ra hẹp van hai lá là do thấp tim. Bệnh lý này thường liên quan đến vi khuẩn liên cầu tan máu nhóm A, thường gây ra các bệnh như thấp khớp hay viêm nội tâm mạc…

Ngoài nguyên nhân do thấp tim, các nguyên nhân khác có thể kể đến như:

- Van tim vôi hoá: việc lắng đọng và tích tụ canxi làm giảm sự đàn hồi của van tim, khiến khả năng đóng mở van tim bị hạn chế, dẫn đến van không thể mở ra hết cỡ và bị hẹp

- Bệnh lý tự miễn: một số bệnh hệ thống có thể gây ra tình trạng hẹp van hai lá như lupus ban đỏ, viêm đa khớp dạng thấp

- Ngoài ra một số hẹp van hai lá có thể do bẩm sinh như van hai lá hình dù, vòng thắt trên van hai lá, hoặc hẹp van hai lá thứ phát sau bệnh tim bẩm sinh khác gây ra

Giai đoạn đầu, bệnh tiến triển thầm lặng, nên thường có ít triệu chứng và các triệu chứng nếu có cũng mơ hồ, không rõ ràng. Do đó người bệnh thường bỏ qua không quan tâm đến, chỉ tình cờ phát hiện khi siêu âm tim kiểm tra sức khoẻ định kì.

Đau ngực và khó thở có thể là triệu chứng của bệnh hẹp van hai lá

Giai đoạn sau, khi bệnh hẹp van hai lá tiến triển nặng dần, các triệu chứng bắt đầu xuất hiện rõ rệt, làm ảnh hưởng tới cuộc sống, khiến người bệnh phải đi khám. Các triệu chứng có thể kể đến như:

- Khó thở khi làm việc nặng, khi chơi thể thao hoặc khi hoạt động mạnh, thậm chí nặng hơn là khó thở liên tục kể cả khi nghỉ ngơi.

- Khó thở nhiều và đột ngột về đêm.

- Thường xuyên mệt mỏi, sức khoẻ suy yếu khi tham gia các hoạt động thể thao, hoặc nặng hơn là khi làm việc hằng ngày.

- Phù chi dưới.

- Hồi hộp đánh trống ngực, tim đập nhanh.

- Đau ngực, tức ngực.

- Ho ra máu.

- Ngoài ra ở trẻ em, khi bị hẹp hai lá có thể dẫn đến chậm phát triển thể chất, biến dạng lồng ngực…

- Suy tim: Đây là hậu quả của việc tăng áp lực kéo dài ở tâm nhĩ trái và trong tuần hoàn phổi.

- Rung nhĩ: Làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối trong tâm nhĩ trái, dẫn đến tắc mạch, đặc biệt nguy hiểm nếu tắc mạch não gây đột quỵ, tắc mạch vành gây nhồi máu cơ tim

- Tắc mạch: gây ra các biến chứng nặng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tắc mạch máu ngoại biên.

- Phù phổi cấp: Là biến chứng nặng gây khó thở cấp tính, đe dọa tính mạng người bệnh. Đây là một cấp cứu cần lưu ý ở người bệnh hẹp van hai lá.

- Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn: Do tổn thương van tim làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Ở những nước phát triển, tỉ lệ người mắc bệnh hẹp van hai lá ngày càng giảm, tuy nhiên ở nhiều nước đang phát triển – trong đó có Việt Nam, bệnh lý này vẫn còn xuất hiện nhiều.

Những người bệnh có tiền sử bệnh thấp khớp hoặc các bệnh lý tự miễn đều có nguy cơ mắc bệnh hẹp van hai lá nhiều hơn người bình thường.

Người cao tuổi, người hút thuốc lá, người bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường… đều có nguy cơ cao mắc bệnh

Điều trị dứt điểm viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A để phòng thấp khớp cấp.

- Tuân thủ điều trị các bệnh tự miễn như lupus ban đỏ hệ thống.

- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bất thường về tim mạch.

- Giảm ăn uống các thực phẩm chứa nhiều muối.

- Nghỉ ngơi và làm việc hợp lý.

- Tránh các thói quen không tốt cho sức khoẻ như hút thuốc lá, uống rượu bia, dùng các chất kích thích.

- Sử dụng kháng sinh dự phòng theo chỉ định của bác sĩ trước các thủ thuật nha khoa hoặc y khoa.

Chế độ ăn uống sinh hoạt có vai trò quan trọng trong bệnh lý hẹp van hai lá

Mặc dù bệnh hẹp van hai lá có nhiều triệu chứng, tuy nhiên thường không đặc hiệu, có thể nhầm lẫn với một số bệnh khác. Do đó, khi xuất hiện các triệu chứng như đau ngực, khó thở, mệt mỏi, hồi hộp đánh trống ngực… thì cần đến ngay bác sĩ khám để được chẩn đoán chính xác nhất.

Tại đây, bác sĩ sẽ khai thác các triệu chứng cơ năng liên quan, sau đó kiểm tra các triệu chứng khác trên cơ thể như:

- Triệu chứng của ứ trệ máu trong tuần hoàn ngoại biên: tĩnh mạch cổ nổi, gan to, phù chân – phù toàn thân…

- Triệu chứng của giảm tưới máu tuần hoàn ngoại biên như da xanh tím, đầu chi lạnh.

- Các triệu chứng tại tim như: sờ thấy rung miu ở vị trí mỏm tim; bác sĩ có thể nghe thấy tiếng tim bất thường như tiếng T2 mạnh và tách đôi ở vị trí cạnh ức trái, T1 đanh, rung tâm trương và tiếng clắc mở van hai lá.

Tuy nhiên, để chẩn đoán chính xác hơn, bác sĩ sẽ chỉ định bổ sung thêm một số thăm dò cận lâm sàng như:

- Điện tim: Hình ảnh sóng điện tim của bệnh hẹp van hai lá như hình ảnh P hai lá với sóng P rộng do dày nhĩ trái. Trực điện tim chuyển sang phải, dày thất phải có thể có khi áp lực động mạch phổi tăng. Ngoài ra có thể gặp hình ảnh sóng rung nhĩ ở bệnh nhân hẹp van hai lá.

- Chụp Xquang ngực: trên phim chụp Xquang, có thể quan sát thấy hình ảnh bất thường cửa bờ tim bên trái với hình ảnh điển hình của 4 cung gồm động mạch chủ, động mạch phổi, cung tiểu nhĩ và cung thất trái; ngoài ra có thể thấy các hình ảnh khác như vôi hoá của van hai lá, đường Kerley B ở phổi, giãn tâm thất phải

- Siêu âm Doppler tim: đây là kĩ thuật quan trọng được nhiều bác sĩ lựa chọn để chẩn đoán chính xác tình trạng hẹp van hai lá. Trên siêu âm tim, bác sĩ sẽ đánh giá chính xác được kích thước lỗ hẹp, áp lực động mạch phổi, áp lực qua van, hình thái van, các tổ chức xung quanh van cũng như các tổn thương khác đi kèm. Từ đó đưa ra chỉ định điều trị thích hợp với từng người bệnh.

- Thông tim: Phương pháp rất chính xác để đo các thông số trong bệnh lý hẹp van hai lá, tuy nhiên ngày nay do sự phát triển của siêu âm, kĩ thuật này ngày các được ít chỉ định.

Chụp X-quang giúp chẩn đoán hẹp van hai lá

Bệnh lý hẹp van hai lá có thể điều trị bằng thuốc, bằng phẫu thuật và thay đổi lối sống. Tuỳ theo mức độ mà mỗi người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định một phương pháp khác nhau, tuy nhiên về cơ bản các phương pháp không thể khôi phục lại khả năng đóng mở của van hai lá về bình thường. Do đó người bệnh cần tuân thủ điều trị và tái khám định kì để kiểm soát tốt hơn các diễn biến cũng như biến chứng của bệnh.

- Điều trị nội khoa

• Thuốc lợi tiểu: Dùng để giảm các triệu chứng như phù và sung huyết ở phổi.
• Thuốc chống đông máu: Ngăn ngừa việc hình thành mục máu đông, đặc biệt ở bệnh nhân có rung nhĩ, giúp giảm nguy cơ tai biến do tắc mạch máu.
• Thuốc kiểm soát nhịp tim: Dùng để duy trì nhịp tim ổn định và giảm gánh nặng cho tim.
• Kháng sinh dự phòng: Được để phòng ngừa viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn do liên cầu tan huyết nhóm B, dự phòng nguy cơ thấp tim gây hẹp van hai lá

- Can thiệp ngoại khoa và thủ thuật

• Thủ thuật nong van bằng bóng qua da: Thường được chỉ định ở bệnh nhân hẹp van hai lá mức độ trung bình đến nặng mà không có vôi hóa van nhiều.
• Phẫu thuật sửa chữa hoặc thay van: Được thực hiện khi hẹp van hai lá mức độ nặng, không thể nong hoặc có tổn thương cấu trúc nghiêm trọng. Van nhân tạo có thể là van sinh học hoặc van cơ học, tùy thuộc vào tình trạng bệnh nhân mà bác sĩ sẽ lựa chọn loại phù hợp

Tiên lượng của bệnh nhân hẹp van hai lá

Tiên lượng mỗi người bệnh lại khác nhau, tuỳ theo vào mức độ hẹp van hai lá, tình trạng suy tim và các biến chứng kèm theo cũng như các bệnh lý phối hợp khác. Nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể duy trì chất lượng cuộc sống tốt và kéo dài tuổi thọ. Can thiệp sớm, như nong van hoặc phẫu thuật, thường mang lại kết quả khả quan, giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện chức năng tim.

Tuỳ theo mức độ hẹp van hai lá mà tiên lượng bệnh lại khác nhau

Hệ thống Y tế MEDLATEC là đơn vị với gần 30 năm phát triển. Trong đó, chuyên khoa Tim mạch của MEDLATEC nổi bật với sự đầu tư bài bản về trang thiết bị, đội ngũ chuyên gia, và dịch vụ y tế chuyên nghiệp. Chuyên khoa tim mạch được xây dựng nhằm đáp ứng nhu cầu mong đợi, điều trị và quản lý các bệnh lý tim mạch như tăng huyết áp, bệnh mạch vành, rối loạn nhịp tim, suy tim và bệnh van tim . Các thiết bị hiện đại như máy siêu âm tim Doppler màu, hệ thống máy điện tim, Holter điện tim cũng như các máy chụp cắt lớp vi tính 128 dãy, máy chụp cộng hưởng từ 1.5T hàng đầu thế giới. Từ đó giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng cũng như mức độ bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với từng người bệnh.

Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Tim mạch tại MEDLATEC bao gồm các chuyên gia giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn ở nước và quốc tế. Với sự tận tâm và chuyên môn cao, các bác sĩ không chỉ tập trung vào điều trị bệnh mà còn tư vấn cách dự phòng và quản lý các yếu tố nguy cơ như chế độ ăn uống sinh hoạt, điều chỉnh các thói quen không tốt cho sức khoẻ, tầm soát các bệnh tim mạch có tính chất gia đình.

Bên cạnh dịch vụ chữa bệnh tại cơ sở, MEDLATEC còn cung cấp dịch vụ xét nghiệm và theo dõi sức khỏe tim mạch tại nhà, giúp bệnh nhân thuận tiện hơn trong việc kiểm tra và quản lý các bệnh lý tim mạch, đặc biệt là bệnh hẹp van hai lá.

Gọi ngay hotline 1900 56 56 56 nếu bạn cần tư vấn và đặt lịch khám.