Cảnh giác trước những tác hại của bệnh tiểu đường và cách phòng ngừa

Tiểu đường hay đái tháo đường thuộc nhóm bệnh Nội tiết, xảy ra do cơ thể gặp vấn đề về việc sản xuất hoặc sử dụng insulin. Đây là bệnh mạn tính và hiện chưa có phương pháp điều trị dứt điểm nên bệnh nhân phải gắn bó với thuốc cả đời. Nếu không được kiểm soát tốt, tiểu đường có thể tiến triển thành các biến chứng nguy hiểm. Bài viết dưới đây sẽ giúp chỉ ra những tác hại của bệnh tiểu đường và cách phòng tránh các nguy cơ này.

1. Những tác hại của bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng tại nhiều cơ quan trong cơ thể, bao gồm hệ thần kinh, mắt, biến chứng bàn chân, thận và tim mạch. Dần dần trên cơ thể bệnh nhân sẽ xuất hiện thêm những biến chứng khác như nhiễm trùng hệ tiêu hóa, tổn thương trên da, hạ đường huyết, tổn thương răng nướu, nhiễm toan ceton dẫn tới hôn mê,...

1.1. Tác hại của bệnh tiểu đường đối với hệ nội tiết  

Nhiễm toan ceton

Insulin được tuyến tụy sản xuất ra có nhiệm vụ chuyển hóa đường thành năng lượng cung cấp cho cơ thể. Nếu quá trình chuyển hóa này gặp vấn đề hoặc cơ thể không còn sử dụng hiệu quả insulin thì chất béo sẽ là một nguồn năng lượng khác để thay thế cho đường. Tuy nhiên trong quá trình tạo ra năng lượng cơ thể sẽ sản sinh ra những sản phẩm phụ độc hại như ceton và acid.

Khi ceton tích tụ quá nhiều trong cơ thể sẽ trở thành hiện tượng nhiễm toan ceton. Bệnh nhân có triệu chứng tiểu nhiều, khát nước, mệt mỏi, hơi thở có mùi trái cây. Nếu không được xử trí cấp cứu kịp thời, tình trạng này có thể khiến người bệnh bị mất ý thức và tử vong.

Bệnh nhân tiểu đường bị biến chứng nhiễm toan ceton cần phải được cấp cứu ngay

Hội chứng HHS (tăng áp lực thẩm thấu do đái tháo đường)

Hội chứng HHS thường gặp ở những người bị tiểu đường type 2. Lúc này nồng độ đường trong máu người bệnh rất cao nhưng không có dấu hiệu của nhiễm toan ceton. Biểu hiện lâm sàng sẽ là mất nước, mất ý thức và thường xảy ra ở những bệnh nhân không kiểm soát tốt tiểu đường hoặc không được chẩn đoán phát hiện bệnh. Hậu quả khi bị HHS đó là đau tim, nhiễm trùng hoặc đột quỵ.

Cả nhiễm toan ceton và hội chứng HHS đều là những biến chứng cấp tính đặc biệt nguy hiểm và nghiêm trọng nhất của đái tháo đường. Do đó người bệnh khi gặp phải các biến chứng này cần được khẩn trương cấp cứu và xử trí kịp thời, nếu không nguy cơ tử vong là rất lớn.

1.2. Tác hại của bệnh tiểu đường đối với hệ bài tiết  

Đái tháo đường có thể gây ra các tổn thương ở thận, ảnh hưởng không nhỏ tới chức năng loại bỏ chất thải trong cơ thể. Một dấu hiệu điển hình cho thấy thận đang gặp vấn đề đó là hàm lượng protein tăng cao trong nước tiểu. Thường thì ở giai đoạn đầu biến chứng ở thận sẽ không được phát hiện sớm do ít bộc lộ các biểu hiện lâm sàng. Những bệnh nhân bị tiểu đường nên kiểm tra thận định kỳ bởi vì tiểu đường có thể khiến thận gặp phải những tổn thương không thể phục hồi, dần dần dẫn đến suy thận.

1.3. Tác hại của bệnh tiểu đường đối với hệ tiêu hóa 

Đường huyết cao làm giảm khả năng co bóp và tiêu hóa của dạ dày (liệt dạ dày). Ngược lại, khi tình trạng liệt dạ dày xảy ra sẽ khiến thức ăn bị ứ đọng lại trong hệ tiêu hóa, càng khiến nồng độ đường huyết gia tăng. Biểu hiện của biến chứng liệt dạ dày thường là buồn nôn, đầy hơi, nôn mửa, ợ nóng,... khá giống với chứng trào ngược dạ dày thực quản.

1.3. Tác hại của bệnh tiểu đường đối với hệ tuần hoàn

Tình trạng xơ vữa động mạch

Tỷ lệ đường trong máu tăng cao sẽ là yếu hình thành chất béo tích tụ trên thành mạch máu. Đây chính là nguyên nhân dẫn tới chứng xơ vữa động mạch, từ đó gây huyết áp cao và các vấn đề khác về tim mạch.

Xơ vữa động mạch là một trong những tác hại của bệnh tiểu đường

Biến chứng bàn chân

Khi tuần hoàn máu kém sẽ ảnh hưởng đến khả năng cung cấp máu cho các bộ phận khác trong cơ thể, bao gồm các chi là tay và chân. Bệnh nhân tiểu đường thường gặp các vấn đề như đau cách hồi ở bắp chân khi đi bộ, mất cảm giác ở bàn chân bắt nguồn từ các biến chứng về thần kinh do tiểu đường gây ra.

Bệnh nhân sẽ không thể cảm nhận được nhiệt hay cảm giác đau ở bàn chân. Vì vậy nếu gặp chấn thương, vết cắt, côn trùng cắn, nhiễm trùng... ở khu vực này mà không quan sát bằng mắt thường thì người bệnh sẽ khó phát hiện ra. Theo thời gian nhiễm trùng ở bàn chân lan rộng, kết hợp với tính chất vết thương khó lành do tiểu đường nên ngay cả khi được điều trị thì bệnh nhân bị biến chứng bàn chân vẫn có thể phải cắt cụt chi để bảo toàn cấu trúc cho những bộ phận khác của cơ thể. Do đó những bệnh nhân tiểu đường nên chú ý chăm sóc thân thể, kịp thời phát hiện ra các vết thương, tình trạng nhiễm trùng để có biện pháp xử trí đúng cách.

1.4. Tác hại của bệnh tiểu đường đối với hệ da bì

Những bệnh nhân tiểu đường còn có nguy cơ gặp phải các biến chứng khác về da như da khô, nhiễm trùng da, dễ bị mụn nhọt và viêm nang lông, nhiễm trùng móng tay,... Các loại nấm và vi khuẩn bệnh nhân dễ nhiễm phải nhất là tụ cầu khuẩn (Staphylococcus), nấm men, nấm Candida,... Vi khuẩn thường phát triển ở các kẽ ngón tay, ngón chân, nách, háng, miệng,... gây ngứa ngáy, mẩn đỏ và phồng rộp vùng da tại đây.

Ngoài ra bệnh nhân cũng có thể bị nổi xanthoma (mảng nâu trên da), làm xuất hiện các nốt mụn vàng cứng, xung quanh chúng là một quầng đỏ. Đây chính là hệ quả của bệnh tiểu đường không kiểm soát và nếu đường huyết ổn định trở lại sẽ khiến các mảng nâu này bị biến mất.

Biến chứng bàn chân tiểu đường

1.5. Tiểu đường tác động đến hệ thần kinh trung ương

Đường huyết tăng cũng sẽ khiến các dây thần kinh ngoại biên bị tổn thương. Bệnh nhân mất đi nhận thức về cảm giác nóng lạnh, đau đớn, bằng chứng là biến chứng bàn chân cũng một phần bị ảnh hưởng bởi rối loạn cảm giác ở hệ thần kinh trung ương. Ngoài nguy cơ này, bệnh võng mạc tiểu đường cũng là một hậu quả khác do tiểu đường gây ra. Tình trạng này có thể gây suy giảm thị lực, đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, thậm chí mù lòa.

1.6. Những tác hại của bệnh tiểu đường đối với hệ sinh sản

Tiểu đường thai kỳ có thể khiến thai phụ bị huyết áp cao, dẫn đến tiền sản giật, nhiễm trùng bàng quang và âm đạo. Nếu tiểu đường thai kỳ không được kiểm soát tốt có thể làm tăng nguy cơ thai lưu, sảy thai, dị tật bẩm sinh ở trẻ, mẹ đa ối, khó sinh, trẻ sau này sinh ra có khả năng mắc phải các bệnh về đường hô hấp, vàng da, thậm chí là tử vong sau sinh,...

2. Giải pháp giúp hạn chế các biến chứng của bệnh tiểu đường

Sau đây là một số lời khuyên giúp người bệnh giảm thiểu bớt những rủi ro biến chứng do bệnh tiểu đường gây ra:

● Tuân thủ chặt chẽ chỉ định dùng thuốc của bác sĩ. Một khi đã được chẩn đoán mắc tiểu đường, bệnh nhân cần phải xác định là sẽ gắn bó với thuốc cả đời. Để thuốc phát huy hiệu quả công dụng thì người bệnh cần dùng thuốc đúng liều, đúng loại và đúng cách theo hướng dẫn;

● Áp dụng thực đơn dinh dưỡng lành mạnh, khoa học: bệnh nhân nên cắt giảm lượng đường và tinh bột trong khẩu phần ăn, hạn chế chất béo từ mỡ động vật, đồ ăn chế biến sẵn. Thay vào đó người bệnh nên bổ sung nhiều rau củ quả tươi vào khẩu phần ăn để kiểm soát được lượng đường trong máu;

● Thường xuyên theo dõi chỉ số mỡ máu và huyết áp tại nhà, thăm khám định kỳ tại viện theo lịch hẹn của bác sĩ. Nếu người bệnh bị huyết áp cao thì cần lưu ý về vấn đề dùng thuốc bởi vì thuốc huyết áp cũng phải dùng lâu dài như thuốc tiểu đường. Ngay cả khi huyết áp đã ổn định bệnh nhân cũng không được tự ý ngừng thuốc;

● Vận động thể dục thể thao hàng ngày với cường độ vừa phải để tăng cường sức đề kháng và giúp củng cố hệ tuần hoàn, hệ tim mạch,...

Trên đây là những tác hại nguy hiểm do bệnh tiểu đường gây ra đối với sức khỏe con người. Cho dù là biến chứng nào thì cũng đều nguy hiểm và người bệnh cần phải chú ý kiểm soát tốt chỉ số đường huyết để tránh gặp phải những rủi ro không đáng có nêu trên.

Nếu bạn cần được tư vấn về dịch vụ chẩn đoán và điều trị bệnh tiểu đường thì có thể đến thăm khám tại Chuyên khoa Nội tiết - Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, hoặc đăng ký lịch khám qua hotline 1900565656 và tổng đài viên sẽ hỗ trợ bạn.

BS Vân đã duyệt