1. Tại sao cần chụp CT não?

Não là một cơ quan phức tạp nhưng vô cùng quan trọng của con người, những tổn thương xảy ra ở khu vực này cũng thường nghiêm trọng, tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm. Tổn thương não thường nằm sâu bên trong, khó phát hiện bằng triệu chứng hoặc khám bên ngoài. Vì thế cần đến phương pháp chẩn đoán hình ảnh, cho phép tìm kiếm tổn thương kín che khuất bởi các mô não.

Chẩn đoán tổn thương đầu thường cần chụp CT não

Chụp CT vùng não chính là một trong những phương pháp chẩn đoán hình ảnh giúp thực hiện điều này. Tia X-quang được sử dụng chiếu liên tục xung quanh não, tín hiệu thu được được xử lý vi tính, tái tạo thành hình ảnh chân thực về cấu trúc hộp sọ và các mô não bên trong. So với chụp X-quang, chụp CT có ưu điểm là tái tạo hình ảnh theo nhiều hướng và tạo hình 3 chiều.

Kết quả thu được cũng nhanh chóng, các lát cắt chi tiết nên phù hợp với cả trường hợp bệnh nhân tổn thương não cần cấp cứu y tế. Chụp CT não còn được sử dụng để sàng lọc, đánh giá vị trí và kích thước khối u trong não. Kết quả chụp CT không đủ để kết luận trong những bệnh lý, bất thường cấu trúc não như: nhiễm trùng não, não úng thủy, tụ máu nội sọ,… nhưng cũng là cơ sở để chẩn đoán hoặc chỉ định xét nghiệm.

Chụp CT não sử dụng trong cuộc phẫu thuật não

Trong những cuộc phẫu thuật não, sinh thiết não đánh giá ung thư, chụp CT não còn được sử dụng như phương pháp hình ảnh định hướng và chẩn đoán.

2. Chụp CT não có gây ảnh hưởng gì không?

Việc sử dụng bức xạ tia X trong kỹ thuật chụp CT, đặc biệt chiếu qua vùng não nhiều tế bào thần kinh khiến nhiều bệnh nhân lo lắng. Các chuyên gia y tế đánh giá, chụp CT vùng não là phương pháp chẩn đoán hình ảnh tương đối an toàn, dù sử dụng tia X nhưng nguy cơ nhiễm xạ và ảnh hưởng sức khỏe khác rất thấp.

Với công nghệ chụp CT hiện nay trên thế giới cũng như đang được áp dụng tại Việt Nam, lượng bức xạ sử dụng trong mỗi lần chụp được kiểm soát rất tốt ở mức tối thiểu. Với người bình thường, bức xạ X này hoàn toàn không gây vấn đề sức khỏe gì nếu thực hiện đúng theo chỉ định của bác sĩ, không chụp quá thường xuyên.

Với các đối tượng nhạy cảm hơn như: trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai hoặc nghi ngờ mang thai thì tia bức xạ X vẫn có thể gây ảnh hưởng nhất định. Vì thế, những người này chỉ nên chụp CT khi thực sự cần thiết, không thể chẩn đoán thay thế bằng phương pháp khác. Một số biện pháp bảo vệ như mặc áo chì chống nhiễm xạ cũng giúp phụ nữ mang thai giảm thiểu liều tia bức xạ tiếp xúc và gây hại cho thai nhi.

Thuốc cản quang có thể gây dị ứng

Rủi ro thứ hai mà người chụp CT có thể phải đối mặt đó là tình trạng dị ứng với thuốc cản quang sử dụng trong quá trình chụp. Thuốc cản quang trong chụp CT não thường là thuốc tiêm tĩnh mạch, nó sẽ đi theo máu nuôi lên não và các mô. Khi chụp CT, thuốc cản quang sẽ cho hình ảnh phản ánh chi tiết, rõ nét hơn cấu trúc bên trong não, đặc biệt là các mô tổn thương hoặc khối u.

Với cấu trúc mềm như não thì việc sử dụng thuốc cản quang để chụp CT là cần thiết. Tuy nhiên vẫn có nguy cơ dị ứng, nhạy cảm với thuốc cản quang và ảnh hưởng đến chức năng thận ở người mắc bệnh thận. Đặc biệt những người bệnh thận nặng, dùng thuốc cản quang có thể gây suy thận và biến chứng nguy hiểm.

Để hạn chế rủi ro này, những người lần đầu tiên sử dụng thuốc cản quang chụp CT sẽ cần thử tiêm lượng nhỏ để đánh giá phản ứng cơ thể trước khi dùng lượng lớn. Những người nghi ngờ chức năng thận không tốt sẽ cần xét nghiệm máu đánh giá và đưa quyết định có nên chụp CT hay không.

Như vậy, mặc dù chụp CT não không an toàn tuyệt đối nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát và phòng ngừa tốt những rủi ro có thể gặp phải. Hãy yên tâm khi được chỉ định chụp CT não, lựa chọn địa chỉ uy tín và thực hiện theo đúng chỉ dẫn, việc này giúp chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả hơn.

Chụp CT cần có sự chỉ định của bác sĩ

3. Những lưu ý cần biết về chụp CT não

Khi có chỉ định chụp CT, bạn cần lưu ý:

Nếu đang mang thai hoặc nghi ngờ mang thai: cần thông báo với bác sĩ để được kiểm tra sức khỏe, cân nhắc chọn phương pháp chẩn đoán phù hợp và có kế hoạch mặc đồ bảo hộ trong khi chụp.

Quần áo khi chụp: Bạn nên mặc quần áo thoải mái khi đi chụp CT não vì bệnh nhân thường được yêu cầu thay áo choàng bệnh viện, đồng thời tháo bỏ trang sức, vật dụng kim loại, đồ dùng có giá trị để tránh ảnh hưởng đến kết quả chụp.

Chế độ ăn uống trước khi chụp: Nếu chụp CT não thông thường, bạn không cần phải nhịn ăn uống hay kiêng khem gì, kết quả sẽ không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên nếu chụp CT có sử dụng thuốc cản quang, bệnh nhân nên nhịn ăn ít nhất 3 giờ trước khi chụp. Sau khi chụp cần uống nhiều nước để thải lọc thuốc ra ngoài tốt hơn.

Thông báo với bác sĩ về tình trạng sức khỏe bản thân: Nghi ngờ bản thân mắc bệnh thận, suy giảm chức năng thận, nhạy cảm với thuốc cản quang,… cần thông báo với bác sĩ để có biện pháp kiểm tra, phòng ngừa. Các trường hợp nặng, người bệnh có thể được chỉ định phương pháp chẩn đoán hình ảnh thay thế khác như chụp MRI.

Kết quả chụp CT sẽ được các bác sĩ xem và phân tích cẩn thận

Với bệnh nhân tiểu đường: Bệnh nhân tiểu đường nên ăn nhẹ hoặc ăn trước khi chụp CT não 3 giờ để kết quả chụp chính xác nhất. Hơn nữa, một số loại thuốc điều trị tiểu đường sẽ cần ngưng sử dụng sau khi chụp CT não 48 giờ, hãy thông báo với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.

Hầu hết các trường hợp chụp CT não thông thường không gặp phải triệu chứng hay vấn đề sức khỏe gì sau khi thực hiện. Song với bệnh nhân sử dụng thuốc cản quang, nên ở lại bệnh viện theo dõi 15 - 30 phút và thông báo ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện phản ứng dị ứng như khó thở, phát ban, ngứa, sưng tấy,…

Chụp CT não là kĩ thuật chẩn đoán quan trọng trong nhiều bệnh lý vùng đầu - cổ, đặc biệt là tổn thương, tụ máu, khối u,… Hãy lựa chọn chụp tại địa chỉ y tế uy tín, trang bị máy móc và điều kiện vật chất hiện đại để có kết quả chính xác, chi tiết nhất, an toàn với chính bản thân bạn.