1. Cơ chế vận hành của bộ não

Mọi hoạt động diễn ra trong cơ thể đều bị chi phối bởi não bộ. Ước tính, não của chúng ta tập trung hàng trăm tỷ tế bào thần kinh và hàng trăm ngàn cầu nối liên kết giữa từng tế bào với nhau. 

Não bộ chi phối gần như mọi hoạt động trong cơ thể 

Trong ba thành phần chính gồm đại não, thân não và tiểu não, đại não được phân chia thành hai phần: bán cầu não trái và phải. Giới hạn ngăn cách giữa hai bán cầu não tại đại não là khe não dọc. 

Các tế bào thần kinh vận hành như cầu nối liên kết dữ liệu, kết hợp xung điện cùng một số yếu tố khác để truyền dẫn thông tin đến hệ thần kinh trung ương. Não bộ có khả năng xử lý thông tin thông qua hệ thống nơron thần kinh, hỗ trợ kiểm soát hoạt động, phản ứng diễn ra trong cơ thể. 

2. Đặc điểm, chức năng của bán cầu não trái và não phải 

Bán cầu não trái và não phải sẽ đảm nhận những chức năng nhất định nhưng vẫn liên hệ chặt chẽ với nhau. 

2.1. Bán cầu não trái 

Bán cầu não trái giúp hỗ trợ thực hiện nhiều chức năng, hỗ trợ duy trì hoạt động của cơ thể như: 

• Điều phối hoạt động của hệ thống cơ lớn, duy trì chức năng di chuyển. 
• Giúp cơ thể ghi nhận, xác định vị trí. 
• Giúp cơ thể giữ thăng bằng. 
• Hỗ trợ chức năng giao tiếp phi ngôn ngữ. 
• Điều phối nhận biết cảm xúc. 
• Giúp cơ thể nhận biết mùi, hương vị cùng tiếng động. 
• Điều khiển cơ thể thực hiện hành vi né tránh. 
• Hỗ trợ tổng hợp, ghi nhận tình huống. 

Khả năng tư duy được chi phối phần lớn bởi bán cầu não trái

Ngoài ra, bán cầu não trái còn tham gia vào quá trình điều phối miễn dịch, duy trì hoạt động tự nhiên của cơ thể như nhịp tim, nhịp thở cũng như hoạt động tiêu hóa. 

Không những vậy, não trái được cho là có khả năng tác động đến sự chú ý, hoạt động biến đổi âm thanh thành dạng ngôn ngữ có thể hiểu. Mặt khác, não trái cũng hỗ trợ kiểm soát khả năng tư duy logic, cụ thể là tư duy toán học và tìm hướng giải quyết vấn đề. 

2.2. Bán cầu não phải 

Bán cầu não phải thường đảm nhận nhiệm vụ nhận biết không gian xung quanh. Bên cạnh đó, não phải còn tác động đến khả năng trực giác, tổng hợp thông tin, quyết định không nhỏ đến sự hiểu biết của mỗi chúng ta về lĩnh vực liên quan đến nghệ thuật như âm nhạc, mỹ thuật, điêu khắc, khả năng sáng tạo. 

Bán cầu não phải tiếp nhận thông tin theo hướng tổng thể đến chi tiết

Bên cạnh đó, bán cầu não phải còn giúp chúng ta nhận diện khuôn mặt, nhận thức không gian, hình ảnh, nghệ thuật,... Về cơ bản, chức năng của bán cầu não phải chính là: 

• Điều khiển tư duy sáng tạo, trí tưởng tượng,..
• Cảm nhận trực quan, trực giác,...
• Điều khiển cảm xúc,...

3. Người ưu thế về não trái hay não phải thông minh hơn?

Rất khó để trả lời chính xác người ưu thế về não trái hay não phải thông minh hơn. Bởi mỗi bán cầu não lại đảm nhận các chức năng nhất định.

Không dễ để trả lời câu hỏi người ưu thế về não trái hay não phải thông minh hơn

Trong đó, người thiên về não trái có sở trường về tư duy logic. Những người này sở hữu khả năng đánh giá, nhận biết sự vật rất lý tính, nhạy cảm với số liệu cụ thể. Người thiên về não trái thường xử lý khá nhanh các phép toán, ghi nhận nhanh công thức, vận dụng ngôn ngữ linh hoạt. Thực tế cho thấy, người sở hữu ưu thế về bán cầu não trái khá giỏi trong lĩnh vực liên quan đến khoa học tự nhiên. 

Còn người thiên về não phải lại có khả năng đánh giá, tiếp nhận thông tin theo hướng cảm tính hơn. Theo nghiên cứu, não phải thường xử lý thông tin theo hướng song song, cho phép chúng ta tiếp nhận tổng thể đến chi tiết. Trong khi đó, não trái lại xử lý thông tin theo dạng chuỗi, tiếp nhận một cách chi tiết rồi mới tới tổng quan. 

Nhìn chung, người thiên về não phải có trí tưởng tượng rất phong phú, nghiêng về tính trực giác nhiều hơn. Còn người thiên về não trái lại được đánh giá cao bởi tư duy logic, đảm nhiệm tốt công việc liên quan đến tính toán, vận dụng linh hoạt ngôn ngữ. 

Tuy rằng não trái và não phải điều sở hữu sở trường riêng nhưng chúng không thể hoạt động tách rời mà luôn phải bổ trợ, liên kết với nhau. Việc nhận biết, bản thân ưu thế về não trái hay não phải sẽ giúp chúng ta chủ động hơn trong việc lựa chọn lĩnh vực phù hợp, phát huy tốt nhất sở trường.

4. Một số cách rèn luyện trí não, cải thiện trí nhớ 

Dù thiên về não trái hay não phải, mỗi chúng ta vẫn cần rèn luyện trí não không ngừng. Sau đây là một vài phương pháp đơn giản giúp cải thiện trí não, tăng cường trí nhớ:

• Học nhạc hoặc một ngôn ngữ mới: Âm nhạc luôn ảnh hưởng mạnh đến não bộ. Khi học cách chơi nhạc cụ hay học hát, kỹ năng âm nhạc của mỗi người sẽ được cải thiện đáng kể. Theo nghiên cứu của Glenn Schellenberg tại trường đại học Toronto đã chỉ ra rằng trẻ em học nhạc thường có chỉ số IQ khá cao. Trường hợp không hứng thú với âm nhạc, bạn có thể học thêm ngôn ngữ mới để cải thiện trí nhớ, kích thích não bộ hoạt động. 
• Ngủ đủ giấc: Trong lúc ngủ, cơ thể sẽ giải phóng Glymphatic, đồng thời loại bỏ nhiều yếu tố gây hại tác động đến hệ thần kinh. Ngoài ra trong khi ngủ, lượng thông tin gây rối loạn hệ thần kinh cũng được loại bỏ bớt. Nếu thường xuyên trong tình trạng thiếu ngủ, trí nhớ của bạn có xu hướng bị suy giảm. 
• Rèn luyện thể chất: Tập thể dục hàng ngày không những tốt cho cơ thể mà còn tác động tích cực đến não bộ. Theo đó, việc duy trì rèn luyện thể chất sẽ hỗ trợ não bộ ngăn chặn phần nào tiến trình lão hóa, duy trì trí nhớ tốt hơn, kích thích tuần hoàn máu não. 
• Tập thiền: Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy rằng thực hiện các bài tập thiền có thể kích thích não bộ hoạt động, làm chậm phần nào tốc độ lão hoá. Người hay tập thiền thường linh hoạt và nhạy bén hơn so với người không tập bộ môn này.
• Học và thực hành trò chơi trí tuệ: Cờ vua, đuổi hình bắt chữ, xếp hình Lego,... là một số trò chơi trí tuệ, kích thích trí não hoạt động tương đối tốt. Nếu muốn rèn luyện trí não, tăng cường trí nhớ, bạn nên thử qua những trò chơi này. 
• Tích cực giao tiếp xã hội: Theo nghiên cứu của Đại học Bang Florida (Mỹ) thực hiện trên 12.030 người, kéo dài trong vòng 10 năm cho thấy người hạn chế tiếp xúc với thế giới xung quanh, sống đơn độc dễ bị suy giảm trí nhớ hơn so với người thường. Do vậy, bạn nên tích cực giao lưu, giao tiếp xã hội. 
• Chú ý đến chế độ ăn uống: Để cải thiện trí nhớ, bạn không nên dung nạp quá nhiều đường cũng như calories vượt quá mức cơ thể cần. Đồng thời, việc sử dụng đồ uống giàu cafein như trà, cà phê,... điều độ cũng giúp tăng khả năng ghi nhớ. Tuy nhiên, những người bị bệnh tim mạch, huyết áp, thần kinh,... nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng những loại đồ uống này. 

Học một ngôn ngữ mới sẽ giúp chúng ta rèn luyện trí não, cải thiện trí nhớ 

Ngoài ra, bạn nên cố gắng tránh xa căng thẳng, không quá lạm các ứng dụng như Google, công cụ AI,...bởi chúng giúp giải quyết nhanh vấn nhưng dễ khiến trí não trì trệ, lười tư duy. 

Chắc hẳn sau những chia sẻ của MEDLATEC, bạn có thể phần nào giải đáp được thắc mắc người ưu thế về não trái hay não phải thông minh hơn. Nếu đang gặp vấn đề về sức khỏe tinh thần, bạn có thể lựa chọn thăm khám tại chuyên khoa Thần kinh thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC. Để đặt lịch khám hoặc có thắc mắc liên quan đến sức khỏe cần được giải đáp, Quý khách vui lòng liên hệ MEDLATEC theo số 1900 56 56 56 để được trợ giúp.