1. Mù lòa là gì? 

Mù lòa được hiểu là tình trạng thị lực suy giảm nghiêm trọng, không thể phục hồi bằng kính hay các biện pháp chỉnh quang thông thường, khiến người bệnh bị mất hoàn toàn khả năng nhìn.

Mù lòa hoàn toàn khác với suy giảm thị lực nặng:

• Mù lòa hoàn toàn: Không còn khả năng nhận biết ánh sáng.
• Suy giảm thị lực nặng: Vẫn nhìn được ánh sáng hoặc hình ảnh mờ, nhưng không đủ để đảm bảo sinh hoạt bình thường.

2. Nguyên nhân nào dẫn đến mù lòa?

Mù lòa có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như:

2.1. Các bệnh lý về mắt 

Đây là nhóm nguyên nhân chiếm tỷ lệ cao nhất trong các trường hợp mù lòa, nhất là ở nhóm người trung niên và cao tuổi. Các bệnh lý có nguy cơ gây mù lòa cao nhất là: 

• Đục thủy tinh thể: Thủy tinh thể bị mờ đục theo thời gian, khiến ánh sáng không thể đi qua võng mạc, do không điều trị sớm nên thị lực suy giảm nghiêm trọng và dẫn đến mù lòa.
• Glaucoma (cườm nước): Tăng nhãn áp khiến dây thần kinh thị giác bị tổn thương nếu không điều trị sớm dễ dẫn đến mù lòa vĩnh viễn.
• Thoái hóa điểm vàng: Thường gặp ở người cao tuổi, là tình trạng vùng trung tâm võng mạc bị tổn thương nên người bệnh mất khả năng nhìn.

Bệnh thoái hóa điểm vàng không được kiểm soát tốt dễ gây mù lòa

2.2. Biến chứng từ bệnh lý toàn thân

Một số bệnh lý tuy không trực tiếp xảy ra ở mắt nhưng lại gây biến chứng nghiêm trọng đến thị lực, làm tăng nguy cơ mù lòa như:

• Tiểu đường: Biến chứng võng mạc do tiểu đường là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến mù lòa.
• Tăng huyết áp: Có thể gây tổn thương mạch máu võng mạc, làm giảm thị lực nghiêm trọng, nếu không điều trị ngay dễ có nguy cơ mù lòa.
• Các bệnh tự miễn như lupus ban đỏ, viêm mạch máu,… có thể ảnh hưởng đến mắt và gây mù lòa nếu không điều trị kịp thời.

2.3. Chấn thương và tai nạn 

Tai nạn lao động, tai nạn giao thông hoặc chấn thương trong sinh hoạt hàng ngày đều có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho mắt. Điển hình như: 

• Bị vật nhọn đâm vào mắt.
• Hóa chất bắn vào mắt.
• Chấn thương mạnh vùng đầu - mặt.

Những trường hợp này nếu không được sơ cứu đúng cách và điều trị ngay, có thể gây mù lòa không có khả năng hồi phục.

2.4. Yếu tố bẩm sinh và di truyền

Một số trẻ sinh ra đã có nguy cơ mù lòa do: dị tật mắt bẩm sinh, mắc bệnh di truyền ảnh hưởng đến võng mạc hoặc thần kinh thị giác, nhiễm trùng trong thai kỳ do bệnh lý của mẹ,... 

3. Cách thức chẩn đoán mù lòa

Để chẩn đoán mù lòa, người bệnh thường được bác sĩ chỉ định thực hiện những phương pháp kiểm tra thị lực sau đây:

3.1. Khám thị lực và đo nhãn áp

Đây là bước cơ bản nhất được ưu tiên thực hiện trong quá trình chẩn đoán.

• Đo thị lực: Đánh giá khả năng nhìn xa, nhìn gần của mắt.
• Đo nhãn áp: Phát hiện sớm nguy cơ glaucoma – nguyên nhân âm thầm dẫn đến mù lòa.

3.2. Soi đáy mắt và kiểm tra võng mạc

Phương pháp này giúp bác sĩ quan sát trực tiếp võng mạc, dây thần kinh thị giác và mạch máu trong mắt, nhờ đó:

• Phát hiện tổn thương võng mạc.
• Đánh giá mức độ tiến triển của các bệnh như đái tháo đường, Thoái hóa điểm vàng,... để chẩn đoán nguy cơ biến chứng.
• Phát hiện sớm nguy cơ mù lòa dù người bệnh chưa có triệu chứng bất thường thị lực rõ ràng.

Bệnh nhân trong quá trình soi đáy mắt bởi bác sĩ chuyên khoa

3.3. Một số chẩn đoán cận lâm sàng khác

Trong một số trường hợp cần thiết, người bệnh có thể sẽ được bác sĩ chỉ định thêm:

• Chụp OCT (chụp cắt lớp võng mạc).
• Siêu âm mắt.
• Chụp mạch huỳnh quang.

Những kỹ thuật này giúp xác định chính xác nguyên nhân gây mù lòa và mức độ tổn thương của mắt.

4. Có thể phòng ngừa nguy cơ gây mù lòa bằng cách nào?

Muốn phòng ngừa nguy cơ dẫn đến mù lòa, bạn cần thực hiện đồng thời những biện pháp sau:

4.1. Khám mắt định kỳ hoặc ngay khi phát hiện dấu hiệu bất thường 

Khám mắt định kỳ là cách đơn giản nhất để phát hiện sớm các bệnh lý nguy hiểm và có biện pháp can thiệp kịp thời trước khi gây mù lòa. Chuyên gia y tế khuyến nghị rằng:

• Người trưởng thành nên khám mắt tối thiểu 1 lần/năm.
• Người có bệnh lý nền như tiểu đường, huyết áp cao,... cần tăng tần suất kiểm tra mắt nhiều hơn theo khuyến cáo của bác sĩ.
• Người cao tuổi cần theo dõi chặt chẽ các bệnh thoái hóa mắt.

Ngoài ra, bạn cũng nên đến chuyên khoa Mắt để thăm khám nếu có các dấu hiệu sau: nhìn mờ đột ngột, mắt đau nhức dữ dội, mắt đỏ kèm suy giảm thị lực, mắt nhìn có chớp sáng bất thường hoặc có hiện tượng ruồi bay ngang qua mắt,...

4.2. Thực hiện các biện pháp bảo vệ mắt 

Những thói quen đơn giản sau đây có thể giúp phòng tránh nguy cơ gây mù lòa:

• Đeo kính bảo hộ khi làm việc trong môi trường có yếu tố gây nguy hiểm đến mắt.
• Tránh để hóa chất, bụi bẩn tiếp xúc trực tiếp với mắt.
• Không dụi mắt khi tay bẩn.
• Cho mắt nghỉ ngơi sau mỗi 20 - 30 phút khi tiếp xúc với thiết bị điện tử.
• Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin A, E,... tốt cho mắt như: cá biển, trái cây, rau xanh,... 

Sử dụng dụng cụ bảo hộ khi lao động giúp bảo vệ mắt trước nguy cơ chấn thương

4.3. Kiểm soát bệnh lý toàn thân

Người có bệnh lý nền nên tuân thủ điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ để kiểm soát bệnh hiệu quả nhất. Đây chính là biện pháp giúp phòng ngừa nguy cơ biến chứng từ bệnh lý nền dẫn đến mù lòa.

Mù lòa ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tham gia cuộc sống đời thường và tương lai của người bệnh. Vì thế, mỗi cá nhân nên biết đến nguyên nhân gây mù lòa để chủ động thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa nguy cơ ảnh hưởng đến thị lực.

Nếu nghi ngờ có dấu hiệu bất thường ở mắt, quý khách hàng có thể liên hệ đặt lịch khám cùng bác sĩ Chuyên khoa Mắt - Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56.