1. Tìm hiểu về bệnh nhược thị 

Nhược thị, hay còn gọi là “mắt lười”, là tình trạng một hoặc cả hai mắt không phát triển đầy đủ khả năng nhìn trong giai đoạn trẻ nhỏ. Nguyên nhân chính là do não bỏ qua hình ảnh từ mắt yếu, khiến mắt đó không được “tập luyện” để nhìn rõ. Nhược thị thường xuất hiện từ lúc trẻ còn nhỏ, đặc biệt dưới 7 tuổi, khi hệ thống thị giác đang trong quá trình hoàn thiện.

Bệnh có thể xảy ra ở nhiều dạng khác nhau:

• Nhược thị do lệch khúc xạ: Mắt bị cận, viễn hoặc loạn thị nặng nhưng không được điều chỉnh kịp thời.
• Nhược thị do tắc nghẽn thị giác: Ví dụ đục thủy tinh thể bẩm sinh hoặc các tật bẩm sinh khác.
• Nhược thị do lác hoặc liệt cơ mắt: Mắt không thẳng hàng, não bỏ qua hình ảnh từ mắt yếu để tập trung vào mắt khỏe.

Nhược thị nếu không được phát hiện và điều trị sớm sẽ dẫn đến giảm thị lực lâu dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày và khả năng học tập của trẻ.

2. Nhược thị có mù không?

Nhược thị không đồng nghĩa với mù lòa. Người bị nhược thị vẫn có khả năng nhìn, nhưng thị lực ở mắt yếu sẽ kém hơn mắt còn lại, ảnh hưởng đến chất lượng học tập và sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị sớm trong "giai đoạn vàng" ở trẻ, suy giảm thị lực ở mắt yếu thường mang tính không hồi phục (vĩnh viễn), rất khó cải thiện về sau.

Nhược thị chủ yếu ảnh hưởng một bên mắt, người bệnh sẽ phụ thuộc nhiều vào mắt lành. Nếu mắt lành sau đó bị chấn thương hoặc mắc bệnh lý nặng, nguy cơ suy giảm thị lực hai mắt, thậm chí mù lòa, sẽ cao hơn. Vì vậy, việc bảo vệ mắt khỏe như đeo kính đúng độ, dùng kính bảo hộ khi chơi thể thao hoặc lao động đóng vai trò quan trọng. Với các biện pháp can thiệp sớm như điều chỉnh tật khúc xạ, che mắt khỏe hơn để kích thích mắt yếu, hoặc thực hiện các bài tập thị giác theo hướng dẫn bác sĩ, thị lực của mắt yếu vẫn có thể cải thiện đáng kể.

Nhược thị không đồng nghĩa với mù lòa

3. Dấu hiệu nhận biết nhược thị

Nhược thị thường phát triển từ khi còn nhỏ, vì vậy việc nhận biết sớm các dấu hiệu là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Một số biểu hiện thường gặp bao gồm:

• Thị lực một mắt kém hơn mắt còn lại rõ rệt: Đây là dấu hiệu dễ nhận thấy nhất. Trẻ hoặc người lớn có thể nhìn mờ, mắt yếu.
• Nheo mắt hoặc nghiêng đầu khi nhìn: Người bệnh thường nheo mắt, nghiêng đầu hoặc quay mặt để sử dụng mắt khỏe hơn, đặc biệt khi đọc sách, xem tivi hoặc nhìn vật ở xa.
• Khó tập trung vào chi tiết nhỏ: Mắt yếu gặp khó khăn khi nhìn các chữ nhỏ, vật thể ở xa hoặc chi tiết tinh tế.
• Trẻ em có thói quen che một mắt hoặc tránh sử dụng mắt yếu: Đây là dấu hiệu cảnh báo sớm nhược thị ở trẻ, cần quan sát và đưa đi kiểm tra kịp thời.
• Mỏi mắt, đau đầu khi đọc hoặc làm việc lâu: Do mắt yếu phải cố gắng hơn để nhìn rõ, dẫn đến mệt mỏi, căng thẳng thị giác.

Trẻ bị nhược thị có thể khó tập trung vào chi tiết nhỏ

4. Cách phòng ngừa và bảo vệ thị lực

Ngoài việc hiểu rõ nhược thị có mù không, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc mắt đúng cách là rất quan trọng để bảo vệ thị lực, đặc biệt đối với trẻ em, nhóm dễ mắc nhược thị nhất. Một số cách hiệu quả bao gồm:

• Kiểm tra mắt định kỳ: Trẻ nên được sàng lọc thị lực định kỳ từ giai đoạn 6 tháng đến 5 tuổi trong các lần khám sức khỏe, và đo thị lực bằng bảng chữ hoặc hình từ 3 - 5 tuổi theo khuyến cáo của các hiệp hội nhi khoa và nhãn khoa.
• Sử dụng kính đúng độ: Nếu mắt có tật khúc xạ, đeo kính phù hợp sẽ giúp mắt yếu được tập luyện và cải thiện thị lực.
• Thực hiện bài tập thị giác: Các bài tập được hướng dẫn bởi bác sĩ chuyên khoa mắt giúp kích thích mắt yếu, tăng cường khả năng phối hợp giữa mắt và não.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung vitamin A, C, E, omega-3 và các khoáng chất giúp mắt phát triển khỏe mạnh.
• Hạn chế thời gian nhìn màn hình: Giới hạn thời gian sử dụng điện thoại, máy tính và TV, đặc biệt với trẻ nhỏ, đồng thời đảm bảo ánh sáng đầy đủ khi học tập hoặc đọc sách.
• Khuyến khích vận động ngoài trời: Ánh sáng tự nhiên và các hoạt động thể chất ngoài trời giúp mắt phát triển và giảm nguy cơ nhược thị.

5. Khi nào cần đi khám bác sĩ? 

Việc thăm khám định kỳ và kịp thời là rất quan trọng để phát hiện nhược thị sớm và ngăn ngừa suy giảm thị lực. Bạn nên đưa trẻ hoặc bản thân đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt khi gặp các tình huống sau:

• Thị lực một mắt kém hơn rõ rệt: Khi mắt yếu nhìn mờ hoặc kém hơn mắt còn lại đáng kể.
• Thường xuyên nheo mắt, nghiêng đầu hoặc che một mắt: Đặc biệt ở trẻ em khi đọc sách, xem tivi hoặc nhìn vật ở xa.
• Mỏi mắt, đau đầu kéo dài: Khi đọc, học tập hoặc làm việc lâu mà mắt cảm thấy căng thẳng hoặc khó chịu.
• Người bệnh có tiền sử gia đình bị nhược thị hoặc các tật khúc xạ nặng: Đây là nhóm có nguy cơ cao nên được kiểm tra định kỳ.
• Các bất thường bẩm sinh hoặc sau chấn thương mắt: Những tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ nhược thị và cần được đánh giá sớm.

Bạn nên cho trẻ đến thăm khám bác sĩ nếu thị lực một mắt kém hơn rõ rệt

Như vậy, bài viết trên đây đã giúp giải đáp thắc mắc “nhược thị có mù không” và cung cấp những thông tin quan trọng về dấu hiệu nhận biết cũng như cách phòng ngừa và bảo vệ thị lực. Nhược thị không gây mù hoàn toàn, nhưng có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn một bên mắt nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, đặc biệt trong giai đoạn cơ quan thị giác còn đang phát triển. Người bị nhược thị cũng có nguy cơ bị giảm thị lực hai mắt nếu mắt lành bị tổn thương, do đó cần có biện pháp phòng ngừa và bảo vệ mắt.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, hoặc nhu cầu khám mắt định kỳ, hãy liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.