1. Các dạng nấm mũi xoang phổ biến

Nấm mũi xoang là tình trạng viêm xoang xuất phát từ tác nhân gây bệnh là nấm. Chính sự xuất hiện của tác nhân này làm cho niêm mạc và tổ chức quanh xoang bị tổn thương. Có 2 loại nấm chính gây viêm mũi xoang đó là Aspergillus và Mucoraceae, chúng đều là thực vật hoại sinh tìm thấy trong đất và bụi ở trên toàn thế giới. 

Bệnh gồm 2 loại chính:

1.1. Viêm mũi xoang do nấm không xâm lấn

Dựa trên tác nhân gây bệnh, viêm mũi xoang do nấm không xâm lấn gồm:

- Viêm mũi xoang do nấm dị ứng

Trường hợp này, niêm mạc xoang bị tắc nghẽn và nhiễm trùng do có sự phát triển của vi nấm trên niêm mạc xoang, thường tiến triển thành viêm xoang mạn tính.

- U nấm xoang 

Tác nhân gây u nấm xoang là vi nấm Aspergillus, chủ yếu xảy ra ở xoang hàm. Sự tích tụ của vi nấm gây tắc xoang nên người bệnh thường bị nghẹt mũi, có thể đi kèm polyp mũi.

- Viêm mũi xoang do nấm hoại sinh

Vi nấm gây bệnh ở chất nhầy trong mũi, ít khi xuất hiện triệu chứng. Mủ xoang là nơi chứa vi nấm nên khi loại bỏ được dịch mủ thì vi nấm sẽ bị tiêu diệt.

Aspergillus - một trong những tác nhân gây nên nấm mũi xoang

1.2. Viêm mũi xoang do nấm xâm lấn

Dạng nấm mũi xoang này được phân biệt với nấm không xâm lấn chủ yếu qua mô bệnh học, dễ chẩn đoán nhầm hoặc không kịp thời. Các dạng hay gặp gồm:

- Viêm mũi xoang do nấm xâm lấn cấp tính 

Bệnh có nguy cơ tử vong cao, thường gặp phải ở người bị suy giảm hệ miễn dịch do đái tháo đường, ung thư, hóa trị, cấy ghép nội tạng,... Nấm có thể xâm lấn vào mạch máu, gây tắc mạch và thiếu máu niêm mạc mũi, tình trạng nhiễm trùng sẽ tiến triển nhanh, gây hoại tử mạch máu, ăn mòn xương, lan đến não hoặc mắt khiến người bệnh tử vong hoặc mù lòa. 

- Viêm xoang do nấm xâm lấn mạn tính

Đây là viêm mũi xoang do nấm xâm lấn kéo dài >12 tuần, thường gặp ở bệnh nhân tiểu đường, một số ít gặp phải ở người bị viêm xoang mạn.

- Viêm xoang do nấm xâm lấn u hạt 

Dạng nấm mũi xoang này rất ít khi gặp phải, chủ yếu là do phản ứng của hệ miễn dịch trước sự tấn công của vi nấm Aspergillus flavus. Kết quả là mô mũi bị phá hủy, người bệnh thường bị lồi một bên mắt.

2. Nguyên nhân gây nên bệnh nấm mũi xoang

Bệnh nấm mũi xoang thường xảy ra khi có sự xâm nhập của vi nấm vào xoang mũi, gây viêm nhiễm. Nguyên nhân khiến vi nấm xâm nhập xoang mũi gồm:

- Hệ miễn dịch yếu tạo điều kiện cho vi nấm xâm nhập vào mũi xoang, thường gặp nhất ở bệnh nhân tiểu đường, HIV, người đang điều trị hóa trị.

- Môi trường sống, làm việc ẩm ướt, bụi bặm, chứa vi nấm.

- Thường xuyên gặp vấn đề về mũi xoang tăng cơ hội phát triển vi nấm.

3. Triệu chứng mắc phải ở bệnh nhân nấm mũi xoang

Các triệu chứng của bệnh nấm mũi xoang có thể gây nhầm lẫn với bệnh viêm xoang thông thường. Tuy nhiên, người bệnh nên chú ý phát hiện các triệu chứng sau để kịp thời thăm khám:

3.1. Nghẹt mũi, chảy mũi

Người bệnh sẽ cảm thấy nghẹt mũi, khó thở hoặc có dịch mũi chảy liên tục, thường là dịch nhầy đặc, có màu vàng hoặc xanh. Dịch mũi thường có mùi hôi do nhiễm trùng nấm.

3.2. Đau nhức xoang

Nấm mũi xoang gây viêm khiến người bệnh đau nhức quanh vùng mắt, trán, má và cằm. Đặc biệt, khi người bệnh cúi xuống hoặc nghiêng đầu, cơn đau sẽ trở nên nghiêm trọng hơn.

Người bị nấm mũi xoang thường xuyên đau nhức xoang vùng mắt, trán và chảy nhiều dịch mũi

3.3. Mệt mỏi, sốt

Người bị viêm xoang do nấm rất dễ cảm thấy mệt mỏi, sốt nhẹ hoặc yếu trong người. Những triệu chứng này là kết quả từ sự chống lại nhiễm trùng của hệ miễn dịch.

3.4. Mất khứu giác

Bệnh nấm mũi xoang có thể ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận mùi của người bệnh. Do đó, người bệnh có thể bị giảm hoặc mất khứu giác nếu viêm xoang do nấm kéo dài không được điều trị.

4. Phương pháp chẩn đoán và phòng ngừa bệnh nấm mũi xoang

Để chẩn đoán bệnh nấm mũi xoang, bác sĩ thường thực hiện các phương pháp sau:

4.1. Chẩn đoán nấm mũi xoang

Tại các cơ sở khám chữa bệnh của MEDLATEC, bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử của bệnh nhân có liên quan với xoang đối kháng, đã phẫu thuật nhưng không khỏi, dị ứng… và tiến hành khám mũi, xoang và kiểm tra các triệu chứng gặp phải. 

Trong quá trình khám, bác sĩ sẽ nội soi mũi xoang để kiểm tra tình trạng tắc nghẽn, viêm nhiễm trong các xoang mũi. Bệnh nhân bị nấm mũi xoang khi nội soi sẽ nhận thấy tình trạng phù nề ở niêm mạc hốc mũi, dịch nhầy nhiều, có đường dịch màu vàng hoặc trắng ở khe mũi. 

Ngoài ra, các phương pháp cận lâm sàng và thăm dò chức năng tại MEDLATEC được bác sĩ chỉ định bao gồm: 

- Soi tươi, nhuộm soi dịch mủ: Tìm kiếm sợi nấm, xét nghiệm DNA xác định loại nấm.

- Nuôi cấy định danh, làm kháng nấm đồ.

- Sinh học phân tử: PCR, giải trình tự.

- Huyết thanh học: Tìm kháng nguyên, kháng thể.

- Mô bệnh học: Tiêu chuẩn chẩn đoán vàng.

- Chụp CT-Scanner: Hình ảnh xoang có bóng khí, có hóa chất gây phản ứng quang trong xoang. 

- MRI sọ não: Đánh giá nấm xâm lấn não, mắt.

Nội soi kiểm tra viêm nhiễm xoang mũi

4.2. Phòng ngừa nấm mũi xoang như thế nào?

Các biện pháp sau nếu được thực hiện tốt có thể góp phần phòng ngừa nguy cơ nhiễm nấm mũi xoang:

- Rửa mũi thường xuyên với dung dịch muối sinh lý giúp làm sạch các tạp chất và vi khuẩn, ngăn ngừa nấm phát triển trong xoang.

- Giữ ấm vùng mũi, họng và đeo đeo khẩu trang khi ra ngoài. 

- Ăn uống đủ chất, tập thể dục đều đặn và nghỉ ngơi hợp lý để tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh nhiễm trùng, trong đó có nấm mũi xoang.

- Nhà cửa cần vệ sinh sạch sẽ, thoáng mát để không tạo môi trường ẩm ướt cho vi nấm phát triển.

- Nên tránh tiếp xúc với môi trường tiềm ẩn nguy cơ phát triển nấm như nơi ẩm ướt, bụi bặm,... nhất là các khu vực công nghiệp hoặc vùng có nhiều chất hữu cơ phân hủy.

- Khám sức khỏe tai mũi họng định kỳ, nhất là với người có tiền sử bệnh lý mũi xoang, suy giảm miễn dịch, tiểu đường, ung thư,... để kịp thời phát hiện và có biện pháp điều trị ngay.

Nước ta có điều kiện khí hậu nhiệt đới nồm ẩm nên rất thuận lợi cho nấm mốc sinh sôi. Vì thế các biện pháp bảo vệ môi trường sống luôn cần thiết thực hiện để tránh tình trạng tái nhiễm thường xuyên bệnh nấm mũi xoang. 

Quý khách hàng nếu có dấu hiệu nghi ngờ bệnh nấm mũi xoang, hãy liên hệ đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56 để được chẩn đoán đúng.