1. Lipase là gì?

Lipase ở người là một loại Enzym do tụy sản xuất có vai trò chuyển đổi mỡ và triglycerid thành các axit béo và glycerol. Nó được vận chuyển thông qua các ống tụy vào tá tràng rồi phá vỡ chất béo trung tính trong thức ăn thành các axit béo.

Bình thường, lipase hiện diện trong máu với số lượng nhỏ. Trường hợp mắc viêm tụy, tổn thương tế bào trong tuyến tụy, sỏi chặn ống tụy hoặc một khối u tuyến tụy thì số lượng lipase vận chuyển vào trong máu tăng khiến cho nồng độ lipase trong máu tăng theo.

Xét nghiệm lipase giúp chẩn đoán bệnh lý tuyến tụy

2. Xét nghiệm lipase - những vấn đề liên quan

2.1. Xét nghiệm lipase là gì?

Xét nghiệm lipase là loại xét nghiệm được dùng để đo nồng độ của lipase trong máu. Xét nghiệm này thường được chỉ định cùng với xét nghiệm amylase với mục đích chẩn đoán và theo dõi viêm tụy cấp, viêm tụy mãn cùng các rối loạn khác liên quan đến tuyến tụy.

Đối với bệnh lý của tuyến tụy, amylase máu là nhạy cảm nhưng không đặc hiệu. Nói đơn giản hơn có nghĩa là một amylase cao có thể chỉ ra một vấn đề khác hoặc cũng có thể là một rối loạn làm tăng amylase nhưng nguyên nhân lại không liên quan đến tuyến tụy. Do xét nghiệm lipase để đánh giá bệnh tuyến tụy sẽ đặc hiệu hơn so với amylase nên việc kết hợp kết quả của cả 2 xét nghiệm này sẽ giúp chẩn đoán hoặc loại trừ khả năng viêm tụy cũng như các điều kiện bệnh lý khác của tuyến tụy.

Lấy mẫu xét nghiệm lipase

2.2. Mục đích và chỉ định xét nghiệm lipase

- Mục đích xét nghiệm: chẩn đoán viêm tụy, sỏi ống tụy hoặc khối u tụy.

- Bản chất xét nghiệm: xác định hoạt độ lipase trong máu.

- Chỉ định xét nghiệm:

+ Chẩn đoán viêm phúc mạc, nhồi máu ruột, nghẹt ruột, nang giả tụy;

+ Chẩn đoán rối loạn chức năng tụy;

+ Một số trường hợp dùng để chẩn đoán và theo dõi bệnh celiac, bệnh xơ nang, bệnh Crohn;

+ Theo dõi, đánh giá hiệu quả điều trị đồng thời xác định mức độ tăng/giảm lipase theo thời gian.

- Người có những biểu hiện sau đây cần được chỉ định xét nghiệm lipase:

+ Đau lưng, nặng bụng, đau bụng lan ra sau lưng, triệu chứng có thể trầm trọng hơn sau khi ăn các thực phẩm giàu chất béo;

+ Buồn nôn hoặc nôn;

+ Ăn không ngon miệng;

+ Sốt.

2.3. Cách thức lấy mẫu

- Lấy khoảng 2ml máu vào buổi sáng, không chống đông hoặc chống đông bằng EDTA, lithiheparin.

- Bệnh nhân cần nhịn ăn trước khi làm xét nghiệm 8 - 12 giờ.

- Thời gian làm xét nghiệm khoảng 1 giờ.

2.4. Lợi ích của xét nghiệm lipase

Xét nghiệm đo hoạt độ lipase trong máu có ý nghĩa:

- Chẩn đoán viêm tụy cấp: Đây là xét nghiệm chẩn đoán có độ nhạy và độ đặc hiệu tốt. Mặc dù mức độ amylase có xu hướng tăng và giảm sớm hơn một chút so với mức độ lipase nhưng trong viêm tụy cấp thì nồng độ lipase thường tăng song song với nồng độ amylase máu và nồng độ lipase thường trở về bình thường muộn hơn Amylase nên có giá trị trong chẩn đoán giai đoạn muộn.

Viêm tụy cấp tính có chỉ số lipase cao hơn mức tham khảo 5 - 10 lần

- Hữu ích đối với phân biệt tình trạng đau bụng do viêm tụy cấp với các tình trạng đau bụng do những căn nguyên khác. Qua đo hoạt độ lipase sẽ nhanh chóng xác định được nguồn gốc cơn đau bụng là do tụy hay ngoài tụy.

2.5. Khi nào lipase tăng cao?

Xét nghiệm nhận thấy lipase tăng trong các trường hợp:

- Viêm tụy cấp tính: chỉ số lipase cao hơn 5 - 10 lần so với giá trị tham khảo. Trong vòng 24 - 48 giờ sau khi tuyến tụy bị tổn thương cấp tính nồng độ lipase sẽ tăng và đến ngày thứ 14 vẫn cao.

- Thủng do loét dạ dày - tá tràng.

- Tắc nghẽn ống tuy, mắc bệnh về tụy, ung thư tuyến tụy.

- Viêm túi mật cấp.

- Bệnh lý mãn tính về gan.

- Nhồi máu ruột, tắc ruột non.

- Suy thận cấp/mãn tính.

- Người nghiện rượu.

- Bị viêm phúc mạc.

- Chảy máu nội sọ.

- Sử dụng một số loại thuốc như morphine, codeine, indomethacin.

2.6. Khi nào lipase giảm?

Xét nghiệm lipase trong trường hợp tổn thương vĩnh viễn các tế bào sản xuất lipase tuyến tụy. Đây là hệ quả của tuyến tụy bị ảnh hưởng do các bệnh lý mãn tính gây ra.

2.7. Những yếu tố góp phần làm thay đổi kết quả xét nghiệm lipase

- Mẫu bệnh phẩm bị vỡ hồng cầu;

- Hoạt độ lipase máu tăng khi có sự can thiệp của một số loại thuốc: viên uống ngừa thai, thuốc ức chế men chuyển angiotensin, corticosteroid, ethanol, bethanecol, thuốc chống virus, paracetamol...

- Hoạt độ lipase máu có thể giảm khi có sự can thiệp của Ion canxi.

3. Dịch vụ xét nghiệm lipase tại nhà của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC

Do tình trạng quá tải ở các bệnh viện công nên hiện nay có một thực trạng phổ biến đó là người bệnh phải nhịn ăn từ sáng sớm, xếp hàng chờ đợi để đi xét nghiệm máu. Điều này khiến bệnh nhân mất thời gian, cảm thấy mệt mỏi hơn rất nhiều. Để giảm tải gánh nặng cho bệnh viện công và đáp ứng nhu cầu về dịch vụ y tế tiện ích, tiết kiệm thời gian cho người bệnh, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC phục vụ lấy mẫu xét nghiệm tận nơi, trong đó có xét nghiệm lipase tại nhà, trả kết quả tận nơi hoặc tra cứu trực tuyến.

Dịch vụ lấy máu xét nghiệm tại nhà của MEDLATEC

Ưu điểm của dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tại nhà của MEDLATEC là:

- Giảm được thời gian đi lại và chờ đợi: mẫu xét nghiệm được lấy tại nhà, rất phù hợp với người già, trẻ nhỏ, người bận rộn...

- Thủ tục đơn giản: có thể gọi tới tổng đài hoặc đăng ký trực tuyến để xét nghiệm máu tại nhà.

- Đa dạng hình thức trả kết quả xét nghiệm: tận nơi, tra cứu trực tuyến, qua tin nhắn điện thoại, email...

- Chi phí hợp lý: phí lấy mẫu xét nghiệm tại nhà chỉ 10.000 đồng/lần, giá xét nghiệm được niêm yết công khai và dù đã đi vào hoạt động tới 23 năm vẫn không tăng giá.

- Thời gian xét nghiệm: 24/7, không nghỉ ngày lễ tết.

- Cán bộ lấy mẫu xét nghiệm chuyên nghiệp, được đào tạo bài bản, làm việc tận tâm.

- Tư vấn kết quả xét nghiệm hoàn toàn miễn phí.

- Hệ thống xét nghiệm tự động, đạt tiêu chuẩn ISO 15189:2012.

Sự ra đời của dịch vụ xét nghiệm tại nhà của MEDLATEC đã nhanh chóng được người bệnh hưởng ứng, tin tưởng vì tính chất chuyên nghiệp; sự tiện lợi; kết quả nhanh chóng, chính xác và có bác sĩ chuyên khoa tư vấn. Cũng nhờ có dịch vụ này mà người bệnh đã hết mệt mỏi, e ngại trong việc đi xét nghiệm kiểm tra sức khỏe. Mọi thắc mắc khác về dịch vụ xét nghiệm lipase tại nhà, quý khách có thể liên hệ trực tiếp với chúng tôi để được tư vấn cặn kẽ hơn.