1. Tìm hiểu chung về u gan lành tính

u gan lành tính là tình trạng xuất hiện các khối u trong gan, nhưng chúng không phải là ung thư. Chúng thường phát triển chậm, không xâm lấn sang các cơ quan khác và ít khi gây nguy hiểm đến tính mạng. Một số loại như adenoma gan có thể chảy máu hoặc hiếm gặp hơn là ác tính hóa.

• U máu gan (Hemangioma): Đây là khối u hình thành từ sự phát triển bất thường của mạch máu trong gan. Đây cũng là loại khối u lành tính phổ biến nhất tại cơ quan này, thường gặp nhiều ở nữ giới hơn nam giới. Hầu hết các trường hợp u máu gan có kích thước nhỏ, tiến triển chậm và thường không gây ra triệu chứng gì rõ ràng.
• U mỡ gan (Hepatic lipoma): Là khối u hình thành từ sự tích tụ các tế bào mỡ trong gan. Loại khối u này khá hiếm gặp và hầu như không gây triệu chứng rõ ràng, thường chỉ được phát hiện tình cờ khi thực hiện siêu âm hoặc chụp CT gan. Mặc dù ít khi gây ảnh hưởng đến sức khỏe, nhưng nếu khối u phát triển lớn có thể tạo cảm giác đầy bụng hoặc khó chịu.
• FNH(tăng sản dạng nốt khu trú) : Là khối u đặc lành tính, thường gặp ở phụ nữ trẻ, liên quan đến bất thường mạch máu trong gan. FNH hầu như không ác tính hóa, thường chỉ cần theo dõi.
• Adenoma gan (Hepatic adenoma): Là khối u phát triển từ các tế bào biểu mô gan. Khối u này thường xuất hiện ở những người sử dụng thuốc tránh thai hoặc thuốc nội tiết trong thời gian dài, cũng như ở những người thừa cân, béo phì. Adenoma gan có nguy cơ cao hơn so với các loại u lành khác vì có thể dẫn đến chảy máu trong gan hoặc hiếm gặp hơn là biến đổi ác tính. Do đó, người bệnh thường được khuyến cáo theo dõi chặt chẽ và điều trị sớm khi cần thiết.

Việc nhận biết sớm và phân biệt các loại u gan lành tính có vai trò quan trọng, giúp bác sĩ đưa ra phương pháp theo dõi và xử trí phù hợp, hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng có thể xảy ra.

U gan lành tính là những khối u xuất hiện trong gan nhưng không phải ung thư

2. U gan lành tính có đáng lo không?

U gan lành tính thường không nguy hiểm và hầu hết không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. Khối u này phát triển chậm, không xâm lấn và cũng không di căn sang các cơ quan khác như ung thư gan. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, khối u gan vẫn có thể gây ra những vấn đề cần lưu ý:

• Kích thước u quá lớn: Có thể chèn ép dạ dày, ruột hoặc cơ quan lân cận, gây cảm giác tức nặng, đầy bụng hoặc khó chịu.
• Nguy cơ chảy máu: Một số loại u như adenoma gan hoặc u máu gan kích thước lớn có thể vỡ, chảy máu trong ổ bụng, gây nguy hiểm nếu không được xử trí kịp thời.
• Khả năng biến chứng: Adenoma gan là loại u có khả năng cao hơn trong việc tiến triển thành biến chứng, thậm chí hiếm gặp là chuyển thành ung thư.

Như vậy, dù đa số các trường hợp khối u gan không cần điều trị phức tạp, người bệnh vẫn cần theo dõi định kỳ và tái khám theo hướng dẫn của bác sĩ để kịp thời xử lý nếu có biến chứng xảy ra.

3. Triệu chứng nhận biết u gan lành tính

Phần lớn các trường hợp khối u gan không có triệu chứng rõ ràng, người bệnh chỉ tình cờ phát hiện khi đi siêu âm hoặc kiểm tra sức khỏe định kỳ. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, khi khối u phát triển lớn hoặc gây chèn ép, có thể xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Đau hoặc tức vùng hạ sườn phải: Cảm giác khó chịu hoặc đau âm ỉ, đôi khi đau lan ra sau lưng hoặc vai phải.
• Cảm giác đầy bụng, nhanh no: Khi u lớn, người bệnh có thể thấy bụng nặng nề, dễ no dù ăn ít.
• Mệt mỏi, khó chịu: Một số người có biểu hiện mệt mỏi không rõ nguyên nhân, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác.
• Buồn nôn hoặc rối loạn tiêu hóa nhẹ: Xảy ra khi u gây chèn ép dạ dày hoặc ruột.

Nhìn chung, triệu chứng của u gan lành tính thường mơ hồ và dễ bị bỏ qua. Vì vậy, khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là siêu âm gan, là cách quan trọng để phát hiện sớm tình trạng này.

Đau hoặc tức vùng hạ sườn phải là triệu chứng điển hình của khối u gan

4. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ 

Hiện nay, vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây nên khối u lành tính. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy một số cơ chế và yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng hình thành khối u, bao gồm:

• Rối loạn mạch máu: Đây là nguyên nhân phổ biến gây u máu gan, xảy ra khi các mạch máu trong gan phát triển bất thường.
• Sử dụng thuốc nội tiết hoặc steroid trong thời gian dài: Đặc biệt là thuốc tránh thai đường uống, có liên quan đến sự xuất hiện adenoma gan.
• Thừa cân, béo phì: Làm tăng nguy cơ xuất hiện adenoma gan và u mỡ gan.
• Tiền sử bệnh gan hoặc rối loạn chuyển hóa: Một số người có cơ địa đặc biệt dễ hình thành u lành tính trong gan.
• Giới tính và độ tuổi: U máu gan phổ biến hơn ở nữ giới, thường được phát hiện ở người trong độ tuổi 30 - 50.
• Estrogen (tự nhiên hoặc qua thuốc tránh thai) là yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ adenoma gan và có thể liên quan đến FNH.

5. Hướng điều trị u gan lành tính

Về hướng điều trị, hầu hết các trường hợp khối u gan không cần can thiệp phẫu thuật, mà chỉ cần theo dõi định kỳ. Người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định siêu âm, chụp CT hoặc MRI để đánh giá kích thước, vị trí và sự phát triển của khối u theo thời gian.

Tuy nhiên, trong một số tình huống đặc biệt, bác sĩ có thể đề nghị điều trị can thiệp, cụ thể như:

• Theo dõi định kỳ: Với các u nhỏ, không triệu chứng, bác sĩ thường chỉ định kiểm tra 6 - 12 tháng/lần.
• Phẫu thuật cắt bỏ u: Áp dụng khi khối u có kích thước lớn, gây đau, chèn ép cơ quan lân cận hoặc có nguy cơ biến chứng.
• Thuyên tắc mạch (Embolization): Được sử dụng trong trường hợp u máu gan lớn hoặc bị vỡ gây chảy máu, giúp ngăn dòng máu nuôi khối u.
• Điều trị hỗ trợ: Kiểm soát cân nặng, hạn chế sử dụng thuốc nội tiết hoặc steroid lâu dài để giảm nguy cơ phát triển u mới.

6. Cách phòng ngừa u gan lành tính

Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ hình thành khối u gan, nhưng bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu khả năng mắc bệnh cũng như hạn chế biến chứng bằng cách duy trì lối sống và chế độ sinh hoạt khoa học. Một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả gồm:

• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, thực phẩm giàu chất xơ; hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ chiên rán và thực phẩm chế biến sẵn.
• Hạn chế rượu bia và chất kích thích: Rượu bia gây hại cho gan, làm tăng gánh nặng chuyển hóa và có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của khối u.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Kiểm soát cân nặng thông qua tập luyện thường xuyên và chế độ ăn cân đối, đặc biệt quan trọng để giảm nguy cơ adenoma gan và u mỡ gan.
• Không lạm dụng thuốc: Tránh sử dụng thuốc nội tiết, steroid hoặc các loại thuốc khác trong thời gian dài mà không có chỉ định của bác sĩ.
• Khám sức khỏe định kỳ: Siêu âm và xét nghiệm chức năng gan 1 - 2 lần/năm giúp phát hiện sớm khối u và theo dõi kịp thời nếu có bất thường.

Xây dựng chế độ ăn lành mạnh là cách phòng ngừa khối u gan hiệu quả

U gan lành tính thường không nguy hiểm và hiếm khi ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, khối u có thể phát triển lớn hoặc gây biến chứng cần được theo dõi và xử trí kịp thời. Việc khám sức khỏe định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh và hạn chế các yếu tố nguy cơ sẽ giúp phòng ngừa hiệu quả cũng như bảo vệ chức năng gan lâu dài.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe gan định kỳ, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.