1. Về khái niệm cholesterol toàn phần và tăng cholesterol toàn phần 

1.1. Cholesterol toàn phần là gì?

Cholesterol là một loại lipid (chất béo) quan trọng trong cơ thể, không có khả năng tan trong nước. Thành phần này một phần do cơ thể tự tổng hợp từ gan và các cơ quan khác, phần khác do thức ăn có nguồn gốc động vật tạo thành.

Cholesterol toàn phần là tổng lượng cholesterol trong máu, bao gồm: 

• LDL-cholesterol: Dễ bám vào thành mạch máu, tạo mảng xơ vữa, gây tắc nghẽn mạch máu.
• HDL-cholesterol: Vận chuyển cholesterol dư thừa về gan để đào thải ra khỏi cơ thể.
• Triglycerid: Một dạng chất béo trong máu, nếu tăng cao có thể gây hại cho tim mạch.

Chỉ số cholesterol toàn phần xuất hiện trong xét nghiệm máu, là cơ sở để bác sĩ đánh giá nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch.

Kiểm tra chỉ số cholesterol toàn phần qua xét nghiệm máu giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ bệnh tim mạch

1.2. Như thế nào là tăng cholesterol toàn phần?

Cholesterol toàn phần được xác định là cao khi chỉ số cholesterol trong máu từ 240 mg/dL trở lên. Ngoài ra, mức tăng cholesterol toàn phần cũng được xem xét dựa trên nguy cơ tim mạch ở từng bệnh nhân: 

• Cholesterol toàn phần 200 - 239mg/dL: Gần ở mức cao, cần theo dõi và điều chỉnh lối sống, đặc biệt với người có yếu tố nguy cơ tim mạch.

• Cholesterol toàn phần ≥ 240 mg/dL: Mức cao, cần thận trọng với người có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch, cần được thăm khám, theo dõi và can thiệp y tế sớm kết hợp với điều chỉnh lối sống.

2. Nguyên nhân gây tăng cholesterol toàn phần và triệu chứng gặp phải

Muốn tìm cách giảm cholesterol toàn phần hiệu quả, trước tiên, người bệnh cần xác định được nguyên nhân gây tăng cholesterol toàn phần:

2.1. Tăng cholesterol toàn phần do nguyên nhân nào?

Các yếu tố sau thúc đẩy tăng cholesterol toàn phần:

• Chế độ ăn uống nhiều đồ chiên xào, mỡ động vật, nội tạng, da gà, đồ ăn nhanh, tinh bột tinh chế, thực phẩm giàu đường, tiêu thụ đồ uống có ga, rượu bia,...
• Ngồi nhiều, ít vận động khiến quá trình chuyển hóa chất béo trong cơ thể kém hiệu quả.
• Rối loạn lipid máu bẩm sinh.
• Thừa cân, béo phì.
• Bệnh mạn tính như: suy giáp, tiểu đường, bệnh gan, bệnh thận,...
• Yếu tố khác: tuổi cao, hút thuốc lá, căng thẳng kéo dài, một số thuốc (như corticoid, thuốc tránh thai) cũng góp phần làm tăng cholesterol.

2.2. Triệu chứng gặp phải khi tăng cholesterol toàn phần

Tăng cholesterol toàn phần thường không có triệu chứng rõ ràng. Người bệnh chỉ phát hiện khi đi khám sức khỏe định kỳ hoặc khi xảy ra biến cố tim mạch. Một số ít trường hợp tăng cholesterol toàn phần có thể gặp tình trạng:

• Xuất hiện các u vàng trên da.
• Đau ngực, khó thở.
• Mệt mỏi, chóng mặt kéo dài.

3. Vì sao cần giảm cholesterol toàn phần ?

Người bệnh cần tìm cách giảm cholesterol toàn phần hiệu quả bởi nếu không kiểm soát chỉ số này có thể gây ra nhiều biến chứng:

• Xơ vữa động mạch do hình thành mảng bám cholesterol gây hẹp, cứng thành mạch.
• Hình thành mảng xơ vữa gây tắc nghẽn động mạch vành, dẫn đến nhồi máu cơ tim.
• Xuất hiện huyết khối gây tắc mạch máu não dẫn đến đột quỵ não.
• Tăng huyết áp.
• Suy thận.

Tăng cholesterol toàn phần nếu không được kiểm soát có thể gây xơ vữa động mạch

4. Cách giảm cholesterol toàn phần hiệu quả

Cách giảm cholesterol toàn phần hiệu quả nhất là kết hợp đồng thời các phương pháp sau:

4.1. Điều chỉnh chế độ ăn uống 

Chế độ ăn uống ảnh hưởng trực tiếp đến nồng độ cholesterol trong máu. Vì thế, người bị tăng cholesterol toàn phần cần:

• Tăng cường chất xơ hòa tan trong yến mạch, đậu, táo, cam, cà rốt,… để đào thải cholesterol xấu trong đường tiêu hóa ra ngoài.
• Ưu tiên chất béo tốt trong dầu ô liu, quả bơ, cá béo, các loại hạt để tăng cholesterol tốt.
• Giảm tiêu thụ thịt đỏ, nội tạng, đồ chiên rán, đồ ăn nhanh để không làm tăng cholesterol xấu.
• Ăn nhiều cá hồi, cá thu, cá mòi,... giàu omega-3 giúp hạ triglycerid và cải thiện chức năng tim mạch.
• Chọn sữa ít béo hoặc tách béo để giảm lượng chất béo bão hòa nạp vào cơ thể.

4.2. Duy trì lối sống khoa học

Tập thể dục tối thiểu 30 phút/ngày không chỉ giúp giảm cân mà còn cải thiện quá trình chuyển hóa chất béo trong cơ thể. Người bệnh có thể chạy bộ, yoga, đạp xe, bơi lội,... để tăng HDL, giảm LDL và triglycerid, cải thiện sức khỏe tim mạch.

Ngoài ra, khi bị tăng chỉ số cholesterol toàn phần, người bệnh cũng cần giảm tối đa việc tiêu thụ bia rượu, hút thuốc lá để tránh gây tổn thương gan, tăng tốc độ hình thành mảng xơ vữa động mạch. 

4.3. Kiểm soát cân nặng và vòng eo

Người bị thừa cân, béo phì có nguy cơ rối loạn mỡ máu cao gấp nhiều lần so với người bình thường. Vì thế, giảm 5 - 10% trọng lượng cơ thể bằng việc đặt ra mục tiêu giảm cân từ từ và an toàn cũng là cách giảm cholesterol toàn phần.

4.4. Kiểm soát căng thẳng và cải thiện giấc ngủ

Stress kéo dài, thiếu ngủ,... là nguyên nhân gây rối loạn hormone, tăng sản sinh cholesterol. Vì thế, người bệnh cần duy trì các hoạt động thư giãn tinh thần như nghe nhạc, xem phim, đọc sách, thiền,... và duy trì ngủ đủ 7 - 8 tiếng/ngày. Thực hiện tốt những việc này sẽ giúp ổn định hệ thần kinh và cải thiện quá trình chuyển hóa mỡ máu.

Người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, cần tuân thủ chỉ định của bác sỹ và tái khám định kỳ để theo dõi chức năng gan, thận và mỡ máu

4.5. Sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ

Những trường hợp đã áp dụng cách giảm cholesterol toàn phần bằng thay đổi lối sống nếu chưa đem lại hiệu quả, bác sĩ sẽ cân nhắc dùng thuốc hạ mỡ máu. Các nhóm thuốc thường dùng như: Statin, Fibrate, Niacin, Ezetimibe,…

Người bệnh cần thăm khám và tuân thủ cách giảm cholesterol toàn phần theo phác đồ của bác sĩ

Tăng cholesterol toàn phần là một trong những nguyên nhân chính gây bệnh tim mạch và đột quỵ. Vì thế, người bệnh cần kết hợp điều trị bằng thuốc theo phác đồ của bác sĩ với các cách giảm cholesterol toàn phần qua chế độ ăn uống, tập luyện và thay đổi lối sống.

Quý khách hàng có nhu cầu kiểm tra sức khỏe và chỉ số cholesterol toàn phần có thể liên hệ đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56.